Naruszenie wizerunku przy wykorzystaniu technologii deepfake – analiza prawna i praktyczna

• Authors: Oskar Bodanka

Abstracts

EN

The article presents considerations on the protection of image in the situation of its violation with the use of new technologies. The problem of image infringement in deepfake technology is discussed. The article presents what, in the eyes of the law, deepfake is, who is responsible for the image infringement made with the use of this technology and the currently functioning basic legal institutions of image protection. The author analyses the existing sources of law; moreover, in relation to the sources, the author uses the dogmatic-legal method by applying relevant provisions of private law, in particular civil law and copyright law. Also, reference to national jurisprudence and doctrinal views enables a critical analysis of the legal regulations in the context of protection of the right of publicity. The practical analysis of current legislation allows pointing out fundamental doubts about the accuracy and correctness of the regulations adopted in this area. It was found that national laws, on the one hand, provide protection of the image from being captured and disseminated in deepfake materials; on the other hand, these regulations may cause serious doubts in the doctrine and discrepancies in interpretation of the law. It has been concluded that rules on image and AI technology in general should be regulated in detail by the legal system.

PL

W artykule przedstawiono rozważania na temat ochrony wizerunku w sytuacji naruszenia przez nowe technologie. Refleksji został poddany problem naruszenia wizerunku przy wykorzystaniu technologii deepfake. W artykule rozstrzygnięto, czym w świetle przepisów prawa jest deepfake, kto ponosi odpowiedzialność za naruszenie wizerunku dokonane za pomocą tej technologii oraz przedstawiono obecnie funkcjonujące podstawowe instytucje prawne służące ochronie wizerunku. Autor przeprowadził analizę źródeł zastanych w stosunku do źródeł prawa. Wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną przez zastosowanie odpowiednich przepisów prawa prywatnego, w szczególności prawa cywilnego i autorskiego oraz odwołanie się do orzecznictwa krajowego i poglądów doktryny, która umożliwiła krytyczną analizę przepisów prawa w kontekście ochrony prawa do wizerunku. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać na podstawowe wątpliwości dotyczące prawidłowości przyjętych w tym zakresie regulacji. Stwierdzono, że z jednej strony przepisy prawa krajowego zapewniają ochronę wizerunku przed utrwalaniem i rozpowszechnianiem w materiałach deepfake’owych, ale z drugiej strony regulacje te mogą powodować poważne wątpliwości w doktrynie oraz rozbieżności w orzecznictwie. Wskazano, że przepisy dotyczące wizerunku oraz ogólnie technologii AI powinny zostać szczegółowo uregulowane w systemie prawnym.

Keywords

PL

deepfake; prawo nowych technologii; prawna ochrona wizerunku; głębokie; uczenie; AI

EN

deepfake; law of new technologies; legal protection of image; deep learning; AI

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 11-32

Dates

published

2022

Contributors

author

Oskar Bodanka

• https://orcid.org/0000000223040422

References

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dz.U. z 2020 r. poz. 1913, z 2021 r. poz. 1655.
• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dz.U. z 2021 r. poz. 1062, z 2022 r. poz. 655.
• Ustawa z dnia 3 lutego 2001 r. o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina. Dz.U. z 2021 r. poz. 1578.
• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Dz.U. z 2020 r. poz. 344.
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Dz.U. z 2017 r. poz. 2070.
• Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii, COM (2021) 206 final, 21.04.2021. Dostęp: 04.12.21. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1623335154975&uri=CEL
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2020 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie systemu odpowiedzialności cywilnej za sztuczną inteligencję (2020/2014(INL)) Dz.U. UE. C. z 2021 r. Nr 404.
• Wyrok TSUE z dnia 16 lipca 2009 r., C-5/08. Dostęp: 11.12.21. LEX nr 505783.
• Wyrok SN z dnia 25 kwietnia 1973 r., I CR 91/73. Dostęp: 15.11.21. LEX nr 1643.
• Wyrok SN z dnia 7 marca 2003 r., I CKN 100/01. Dostęp: 15.11.21. LEX nr 83833.
• Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2006 r., I CK 281/05. Dostęp:15.02.22. LEX nr 181263.
• Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2019 r., I CSK 497/18. Dostęp: 23.03.22. LEX nr 3019499.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 30 października 1991 r., I ACr 436/91. Dostęp: 17.11.21. LEX nr 62606.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 12 lutego 1998 r., I ACa 1044/97. Dostęp: 15.11.21. LEX nr 81433.
• Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 lipca 2004 r., I ACa 564/04. Dostęp: 21.01.22. LEX nr 142138.
• Wyrok SA w Białymstoku z dnia 31 lipca 2012 r., I ACa 303/12. Dostęp: 17.12.22. LEX nr 1220403.
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 25 października 2012 r., V ACa 814/12. Dostęp: 16.03.22. LEX nr 1305947.
• Postanowienie SA w Warszawie z dnia 7 stycznia 2015 r., I ACz 2501/14. Dostęp: 12.11.21. LEX nr 1744683.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 23 października 2015 r., I ACa 121/15. Dostęp: 15.12.21. LEX nr 1950255.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 22 lutego 2017 r., VI ACa 1781/15. Dostęp: 17.02.22. LEX nr 2402439.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 19 września 2018 r., VI ACa 595/17. Dostęp: 15.02.22. LEX nr 2593593.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 29 listopada 2018 r., I ACa 974/17. Dostęp: 18.02.22. LEX nr 2691182.
• Aleksandrowicz, Marta. 2015. Naruszenie wizerunku osób publicznych w reklamie. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
• Balyan, Archana. Agrawal, S.S. Dev, Amita. 2013. Speech Synthesis. A Review, International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT) 2(6): 57–75. DOI: 10.17577/IJERTV2IS60087.
• Banaszczyk, Zbigniew. 2020. Komentarz do artykułu 4491 k.c. W: Kodeks cywilny. Komentarz, (red.) Krzysztof Pietrzykowski, Warszawa: C.H. BECK, wydanie elektroniczne LEGALIS. Dostęp: 15.11.2021.
• Barszczewski, Maciej. 2007. Atrybuty działalności intelektualnej warunkujące ochronę prawnoautorską. Glosa do wyroku SN z dnia 25 stycznia 2006 r. I CK 281/05. Gdańskie Studia Prawnicze Przegląd Orzecznictwa 4: 71–73.
• Barta, Janusz. Czajkowska-Dąbrowska, Monika. Ćwiąkalski, Zbigniew. Markiewicz, Ryszard. Traple, Elżbieta (red.). 2005. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz. Kraków: Zakamycze.
• Barta, Janusz. Markiewicz, Ryszard. 2002. Wokół prawa do wizerunku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 80: 11–31.
• Barta, Janusz. Markiewicz, Ryszard. 2019. Prawo autorskie. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Dąbrowska, Iwona. 2020. Deepfake͵ nowy wymiar internetowej manipulacji. W: Zarządzanie Mediami, t. 8(2), (red.) Bogusław Nierenberg, 96–97. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ferenc-Szydełko, Ewa. 2021. Komentarz do artykułu 1. W: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych Komentarz, (red.) Ewa Ferenc-Szydełko. Warszawa: C.H. BECK, wydanie elektroniczne LEGALIS. Dostęp: 15.11.2021.
• Grzybczyk, Katarzyna. 1997. Prawnoautorska ochrona postaci fikcyjnej. Monitor Prawniczy, 6: 234–239.
• Grzybowski, Stefan. 1957. Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych Kodeksu cywilnego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
• Grzybowski, Stefan. Kopff, Andrzej. Serda Jerzy. 1973. Zagadnienia prawa autorskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hardie, Cate. Fahim, Dalvi. Zeshan, Hussain. 2017. DeepFace: Face Generation using Deep Learning. arXiv. DOI 10.48550/ARXIV.1701.01876.
• Kidyba, Andrzej. 2018. Prawo handlowe. Warszawa: C.H. BECK.
• Matlak, Andrzej. 2004. Cywilnoprawna ochrona wizerunku. Kwartalnik Prawa Prywatnego 13(2): 317–358.
• Niewęgłowski, Adrian. 2021. Prawo autorskie. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Nirkin, Yuval. Keller, Yosi. Hassner, Tal. 2019. FSGAN: Subject Agnostic Face Swapping and Reenactment. arXiv.
• Nowak-Gruca, Aleksandra. 2020. Użytkownik forever off. Wybrane problemy cyfrowego „życia po życiu” związane z ochroną wizerunku i korespondencji. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 147: 130–144.
• Okoń, Zbigniew. 2019. Wykorzystanie utworów dla potrzeb głębokiego uczenia w świetle europejskiego prawa autorskiego. W: Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe. Zagadnienia wybrane, (red.) Kinga Flaga-Gieruszyńska, Jacek Gołaczyński, Dariusz Szostek, 103–114. Warszawa: C.H. BECK.
• Pązik, Adam. 2020. Komentarz do art. 81. W: Ustawy autorskie. Komentarze, (red.) Ryszard Markiewicz. Warszawa: C.H. BECK wydanie elektroniczne LEGALIS. Dostęp: 17.11.2021.
• Perov, Ivan. Gao, DAIheng. Chervoniy, Nikolay. Liu, Kunlin. Marangonda, Sugasa. Umé, Chris. Jiang, Jian. RP, Luis. Zhang, Sheng. Wu, Pingyu. Zhang, Weiming. 2020. DeepFaceLab: Integrated, flexible and extensible face-swapping framework. arXiv. DOI: 10.48550/ARXIV.2005.05535.
• Poźniak-Niedzielska, Maria. Szczotka, Jerzy. 2020. Prawo autorskie. Zarys problematyki. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Rycko, Nikodem. 2018. Prawo właściwe dla ochrony dóbr osobistych w wiążących Polskę dwustronnych umowach międzynarodowych. Zeszyty Prawnicze 18(4): 67–87. DOI: 10.21697/zp.2018.18.4.03.
• Sadomski, Jacek. 2021. Komentarz do art. 23. W: Kodeks cywilny. Komentarz, (red.) Konrad Osajda, Witold Borysiak. Warszawa: C.H. BECK wydanie elektroniczne LEGALIS. Dostęp: 17.11.2021.
• Szatkowska, Ewelina. 2020. Wizerunek w prawie cywilnym i prawie autorskim: zakres roszczeń. Utrwalanie a rozpowszechnianie wizerunku oraz sprzeczne linie orzecznicze w zakresie rozpoznawalności osoby. W: Współczesne problemy prawa do wizerunku. Zagadnienia wybrane, (red.) Ewelina Szatkowska. 13–38. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Szpyt, Kamil. 2019. Sztuczna inteligencja i nowe technologie (nie zawsze) w służbie ludzkości, czyli cywilnoprawna problematyka rozwoju i popularyzacji technologii deepfake. W: Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe. Zagadnienia wybrane, (red.) Kinga Flaga-Gieruszyńska, Jacek Gołaczyński, Dariusz Szostek, 75–94. Warszawa: C.H. BECK.
• Święcka, Krystyna, i Święcki, Juliusz. 2004. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz – wybór międzynarodowych aktów prawnych. Warszawa: Kodeks.
• Traple, Elżbieta. 2007. Dobra osobiste w reklamie. W: Prawo reklamy i promocji, (red.) Elżbieta Traple. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 811–838.
• Wasiuta, Olga. Wasiuta, Sergiusz. 2019. Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość. Annales Universitatis Paedeagogicae Cracoviensis Studia de Securitate 9(3): 19–30. DOI 10.24917/26578549.9.3.2.
• Wojewódzka, Joanna. 2020. Ochrona wizerunku jako dobra osobistego oraz jako instytucji własności intelektualnej – glosa – I ACa 137/1. Monitor Prawniczy 11: 597–600.
• Zieliński, Maciej. 2017. Wykładnia prawa zasady – reguły – wskazówki. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Deepfake For Marketing: This Israeli Startup Sells Synthetic Characters Of Real People. Dostęp: 14.11.21. https://analyticsindiamag.com/deepfake-for-marketing-this-israelistartup-sells-synthetic-characters-of-real-people/
• Deepfake o deepfake. Dostęp: 14.11.21. https://www.youtube.com/watch?v=zA0W8-DadBW0
• Dwa razy więcej deepfake’ów w internecie. Jak się przed nimi bronić? Dostęp: 10.11.21. https://superbiz.se.pl/technologie/dwa-razy-wiecej-deepfakeow-w-internecie-jak-sieprzed-nimi-bronic-aa-5qNK-fgXK-sNxf.html
• Here Come the Fake Videos, Too. Dostęp: 04.11.21. https://www.nytimes.com/2018/03/04/technology/fake-videos-deepfakes.html
• Koniec DeepNude’a. Twórcy aplikacji do rozbierania kobiet wygaszają projekt. Dostęp: 04.12.21. https://spidersweb.pl/2019/06/deep-nude-aplikacja-do-rozbierania-kobiet-zamknieta.html

Identifiers

DOI

10.25167/osap.4788

Biblioteka Nauki

2147401