Jak nazwać awans klasowy w warunkach akademickich? Studium z potocznej socjologii etykietowania

• Authors: Kamil Łuczaj

Title variants

EN

How to name upward mobility through academia? A study in the lay sociology of labeling

Abstracts

EN

This paper discusses the labels used by upwardly mobile academics who chose academic career paths. Building on labeling theory, the empirical material was analyzed in terms of the labels with which the respondents defined their position in the social structure. Biographical interviews supplemented by repeated in-depth interviews identified five types of class narratives: two referring to economic criteria, another two to cultural criteria, and a complex narrative of a “cleft habitus,” characteristic of those with hybrid identities.The analysis is a voice in the debate on class (de-)identifications and research on the lay perception of social structure.

PL

Artykuł omawia określenia, którymi posługują się osoby awansujące społecznie na drodze kariery akademickiej. Wykorzystując teorię etykietowania, materiał empiryczny został przeanalizowany pod kątem etykiet, którymi badani określali swoją pozycję w strukturze społecznej. Wywiady biograficzne uzupełnione powtórzonymi wywiadami pogłębionymi pozwoliły zidentyfikować pięć rodzajów narracji klasowych: dwie odwołujące się do kryteriów ekonomicznych, dwie do kryteriów kulturowych oraz złożoną narrację „rozszczepionego habitusu”, charakterystyczną dla osób o tożsamości hybrydowej. Analiza wpisuje się w debaty na temat (de-)identyfikacji klasowych oraz badania nad potoczną percepcją struktury społecznej.

Keywords

EN

upward mobility; class identification; higher education; popular class; labeling

PL

awans społeczny; identyfikacja klasowa; szkolnictwo wyższe; klasa ludowa; etykietowanie

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Krytyczne/ Critical Studies
• Year: 2022
• Issue: 11

Dates

published

2022

Contributors

author

Kamil Łuczaj

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego

• https://orcid.org/0000000216033259

References

• Andrejuk, Katarzyna. 2016. „Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości”. Przegląd Socjologiczny 65: 157–179.
• Balockaite, Rasa. 2009. „Can you hear us? The lower class in Lithuanian media and politics”. Problems of Post-Communism 56: 12–22.
• Bennett, Tony, Mike Savage, Elizabeth Silva, Alan Warde, Modesto Gayo-Cal i David Wright,. 2009. Culture, class, distinction. Abingdon: Routledge.
• Bernburg, J. 2009. „Labeling theory”. W Handbook on crime and deviance, redakcja Marvin Krohn, Alan Lizotte i Gina Penly Hall, 187-207. New York: Springer.
• Bokszański, Zbigniew. 1976. Młodzi robotnicy a awans kulturalny. Warszawa: PWN.
• Bottero, Wendy. 2004. „Class identities and the identity of class”. Sociology 38: 985–1003.
• Bourdieu, Pierre. 1986/2017. The biographical illusion. W Biography in theory: key texts with commentaries, redakcja Wilhelm Hemecker i Edward Saunders. Berlin–Boston: De Gruyter, 210-216.
• Bourdieu, Pierre. 1990. In other words: Essays towards a reflexive sociology. Stanford: Stanford University Press.
• Case, Kim. 2017. „Insider without: Journey across the working-class academic arc”.Journal of Working-Class Studies 2: 16-35.
• CBOS. 2020. Klasa niższa, średnia i wyższa. Charakterystyka w oparciu o autoidentyfikacje Polaków. Komunikat nr 61. Warszawa: CBOS.
• Chałasiński, Józef. 1931. Drogi awansu społecznego robotnika. Poznań: Skład Główny w Księgarni św. Wojciecha.
• Chambliss, William. 1973. „The saints and roughnecks”. Society 11: 24–31. DOI: 10.1007/BF03181016
• Chomczyński, Piotr. 2011. „Teoria etykietowania (Labeling theory)”. [w:] Słownik socjologii jakościowej, redakcja Krzysztof Konecki i Piotr Chomczyński, 288–291. Warszawa: Difin.
• Dyoniziak, Ryszard. 1968. „Awans społeczny a poczucie sukcesu lub zawodu życiowego”.Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 30: 253–270.
• Friedman, Sam. 2016. „Habitus clivé and the emotional imprint of social mobility”. The Sociological Review 64: 129-147.
• Friedman, Sam, Dave O’Brien and Ian McDonald. 2021. „Deflecting privilege: Class identity and the intergenerational self”. Sociology 55: 716–733.
• Gross, F. (1938/1986). Proletariat i kultura. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Hałas, Elżbieta. 1991. Znaczenia i wartości społeczne. O socjologii Floriana Znanieckiego. Lublin: KUL.
• Jensen, Barbara. 2012. Reading classes: on culture and classism in America. Ithaca: ILR Press.
• Jensen, Barbara. 2014. „Dreams and nightmares: survivor guilt in working class crossovers”. Rhizomes 17. Data dostępu: 25 stycznia 2022 r., http://rhizomes.net/issue27/jensen.html.
• Jones, Jeffrey. 2022. „Middle class identification steady in U.S. Gallup”. Gallup, 19 maja. Data dostępu: 27 kwietnia 2023 r., https://news.gallup.com/poll/392708/middle-class--identification-steady.aspx.
• Jones, Lisa. 2019. „The ‘c-word’: novice teachers, class identities and class strategising”,Pedagogy, Culture & Society 27: 595–611, DOI: 10.1080/14681366.2019.1566161.
• Jones, Owen. 2011. Chavs: The demonization of the working class. London: Verso.
• Kula, Marcin. 2014. „Buława w plecaku? Uwagi o awansie społecznym w dziejach”.Kultura i Społeczeństwo 4: 13-26.
• Kulas, Piotr. 2017. Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kwiek, Marek. 2015. Uniwersytet w dobie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Leder, Andrzej. 2014. Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Łuczaj, Kamil. 2023a. „Social class as a blessing in disguise? Beyond the deficit model in working-class and higher education studies”. Equality, Diversity and Inclusion 42:–209. DOI: 10.1108/EDI-02-2022-0040
• Łuczaj, Kamil. 2023b. „Upwardly mobile biographies. An analysis of turning points in the careers of working-class faculty”. Advances in Life Course Research 56: 1–11.
• Magala, Sławomir. 2012. Walka klas w bezklasowej Polsce. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• McLaren, Peter. 2015. Życie w szkołach: wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, przeł.Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Jan Dzierzgowski i Marcin Starnawski. Wrocław:Dolnośląska Szkoła Wyższa.
• Mesny, Anne. 2009. „What do »we« know that »they« don’t? Sociologists’ versus nonsociologists’ knowledge”. Canadian Journal of Sociology 34: 671–695.
• Musílek, Karel i Tomáš Katrňák. 2015. „The notion of social class in Czech political discourse”. Czech Sociological Review 51: 387-416.
• Nakajima, Seio. 2015. „The paradox of class labeling in the Mao era: biopower, racism, and the question of violence”. Journal of Contemporary East Asia Studies 4: 3–20.
• Lachowska, Dorota. 1988. „Everyday life and understanding in the theory of Alfred Schütz”. Polish Sociological Bulletin 84: 53–64.
• Lee, Elizabeth. 2017. „»Where people like me don’t belong«: faculty members from low--socioeconomic-status backgrounds”. Sociology of Education 90: 197–212.
• Lubrano, Alfred. 2005. Limbo: Blue-collar roots, white-collar dreams. Hoboken: Wiley.Ost, David. 2009. „The invisibility and centrality of class after communism”. International Journal of Politics, Culture and Society 22: 497–515.
• Pluciński, Przemysław. 2010. „Dyskurs klasowy polskiej socjologii potransformacyjnej: niedyskretny urok klasy średniej”. W: Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne po dwóch dekadach realnego kapitalizmu w Polsce, redakcja Piotr Żuk, 101–116. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Polski Ład 2.0: Likwidacja ulgi dla klasy średniej, 2022. „Dziennik. Gazeta Prawna”,lipca, Data dostępu: 02 maja 2022 r., https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/,polski-lad-20-likwidacja-ulgi-dla-klasy-sredniej.html.
• Savage, Mike. 2000. Class analysis and social transformation. Oxford: Oxford University Press.
• Schütz, Alfred. 1985. „Światły obywatel. Esej o społecznym zróżnicowaniu wiedzy”. Literatura na świecie” 2: 269–284.
• Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas.
• Szczepański, Jan. 1970. Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
• Thomas, William. 1928. The child in America, New York: Knopf.
• Warnock, Deborah. 2014. „On the other side of what tracks? The missing discussion of social class in the academy”. Rhizomes 27. Data dostępu: 25 stycznia 2022 r., http://www.rhizomes.net/issue27/warnock.html.
• Warnock, Deborah i Allison Hurst,. 2016. „The poor kids’ table”. Journal of Diversity in Higher Education 9: 261–276.
• Waterfield, Bea, Brenda Beagan i Tameera Mohamed. 2019. „»You always remain slightly an outsider«: workplace experiences of academics from working-class or impoverished backgrounds”. Canadian Review of Sociology/Revue canadienne de sociologie 56: 368–388.
• Wengraf, Tom. 2001. Qualitative research interviewing: biographic narrative and semi--structured methods. London: Sage.
• Wengraf, Tom i Prue Chamberlayne. 2006. “Interviewing for life-histories, lived situations and personal experience: The Biographic-Narrative Interpretive Method (BNIM) Shortest short guide to BNIM interviewing and interpretation (version 6.8).”Data dostępu: 05 marca 2021 r., https://www.scribd.com/document/79633475/BNIM--ShortestGuide.
• Widera, Wojciech. 2010. „Smutek transformacji. Potoczna percepcja struktury społecznej”. [w:] Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty, konstrukcje, fasady,redakcja Piotr Gliński, Ireneusz Sadowski i Alicja Zawistowska, 291–299. Warszawa:Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.
• Victor, Jeffrey. 2004. „Sluts and Wiggers: a study of the effects of derogatory labeling”.Deviant Behavior 25: 67–85.

Identifiers

DOI

10.25167/sk.5252

Biblioteka Nauki

17889031