Przobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-ekonomicznego - wymiar teoretyczny

• Authors: Jerzy Runge

Title variants

EN

Functional and spatial transformations of towns in a traditional socio-economic region – a theoretical approoach

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Pierwszym celem badania jest określenie aktualnego stanu wiedzy na temat funkcjonalno- -przestrzennych przekształceń złożonych systemów osadniczych, przede wszystkim w tradycyjnym regionie społeczno-gospodarczym. Drugim jest zaproponowanie kilku modeli (cyrkulacyjnego ujęcia przemian gospodarczych oraz urbanizacyjnych). Punktem wyjścia dla badań autora jest próba modelu pochodzenia i ewolucji bazy ekonomicznej jako kluczowego elementu zmiany w przestrzeni społeczno-gospodarczej. Zmiany gospodarcze i urbanizacja są komplementarne, odzwierciedlają zarówno dośrodkowe, jak i odśrodkowe siły warunkujące transformację całego systemu osadniczego.

EN

The first goal of the study is to outline the current state of knowledge on functional-spatial transformations of complex settlement systems, especially those existing in traditional socio-economic regions. The second task is to propose a few model approaches (circular models of economic transformations and urbanization). The author’s starting point is an attempt to model the origin and evolution of the economic base as a crucial element of the remaining changes in the socio-economic space. A model of economic changes and urbanization are complementary to each other, reflecting both the centripetal and centrifugal forces conditioning transformation of the entire settlement system.

Keywords

PL

złożony system osadniczy; model cyrkulacyjny przekształceń gospodarki i urbanizacji; baza ekonomiczna; siły dośrodkowe i odśrodkowe; województwo śląskie

EN

complex settlement system; circular model of economic changes and urbanization; economic base; centripetal and centrifugal forces; Silesian Voivodeship

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2018
• Volume: 32
• Pages: 22-33

Dates

published

2018

Contributors

author

Jerzy Runge

• Uniwersytet Śląski

References

• Bertalanffy L., 1968, General system theory. Foundations, development, applications, G. Braziller, New York.
• Blotenvogel H., 1983, Die Städte system in Nordrhein-Westfalen, [w:] Schreiber P., Weber F. (Hrsg.), Westfalen und angrenzende Regionen. Festschrift zum 44. Deutschen Geographentag in Münster, 1, Padeborn.
• Chojnicki Z., 1996, Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] Czyż T. (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Friedmann J., 1967, A general theory of polarized development, Ford Foundation, Urban and Regional Development Advisory Program in Chile, Santiago.
• Gwosdz K., 2004, Ewolucja rangi miejscowości w  konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska (1830–2000), Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Kraków.
• Gwosdz K., 2014, Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową. Mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i  przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989 roku, Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., 2012, Struktura funkcjonalna i powiązania miast konurbacji katowickiej po dwu dekadach restrukturyzacji, „Przegląd Geograficzny” z. 4.
• Kantor-Pietraga I., 2014, Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kaszowska B., Pukowska-Mitka M., Runge J., 1992, Wybrane aspekty rozwoju układu osadniczego woj. katowickiego w latach 1885–1992, [w:] Modrzejewski P. (red.), Wybrane zagadnienia z geografii społeczno-ekonomicznej, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Klaassen L.H., Paelinck J.H.S., 1979, The future of large towns, “Environment and Planning. A” 11.
• Krzysztofik R., 2014, Geneza aglomeracji miast na obszarze Polski, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Krzysztofik R., Runge J., 2010, Tendencje lokalizacyjne budownictwa mieszkaniowego w miastach konurbacji katowickiej po 1945 roku a model urbanizacji, [w:] Jażdżewska I. (red.), XXIII Konwersatorium Wiedzy o  Mieście. Osiedla blokowe w  strukturze przestrzennej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kunzmann K.R., 2010, Medium-sized towns. Strategic planning and creative governance in the South Baltic Arc, “Making Strategies in Spatial Planning urban and Landscape Perspectives” vol. 9.
• Liszewski S., 1997, Przestrzeń miejska i jej organizacja, [w:] Domański B. (red.), Geografia – człowiek – gospodarka, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• Liszewski S., 2011, Geografia miasta. Założenia ogólne. Program badań, [w:] Marciniak K., Sikora K., Sokołowski D. (red.), Koncepcje i problemy badawcze w geografii, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz.
• Miszewska B., 1995, Strefa miejska i peryferie w powiększającym się terytorialnie Wrocławiu, [w:] Kaczmarek J. (red.), VIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Centra i peryferie dużych miast. Transformacja i przyszłość. Pojęcia i metody badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Mydel R., 1980, Problemy rozwoju struktury przestrzennej urbanistycznych stref Krakowa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Geograficzne” z. 50.
• Mydel R., 2006, Od urbanizacji do reurbanizacji. Zmodyfikowany model falowego rozwoju obszarów metropolitalnych, Akademia Pedagogiczna, Kraków.
• Runge A., Runge J., 2015, Modele przestrzeni społecznej złożonych układów osadniczych (wybrane aspekty teoretyczno-empiryczne), [w:] Soja M., Zborowski A. (red.), Miasto w  badaniach geografów, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• Runge J., 1999, Osadnictwo, [w:] Szajnowska-Wysocka A. (red.), Studium wiedzy o regionie śląskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Runge J., 2015, Problemy wzrostu i rozwoju złożonych układów osadniczych, „Studia Miejskie” t. 20.
• Runge J., 2016, Geograficzny wymiar modernizacji społecznej regionalnych systemów osadniczych (zarys problemu), „Konwersatorium Wiedzy o Mieście” nr 1(28).
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A., 2014, Model urbanizacji złożonych układów osadniczych w świetle procesu kurczenia się miast w Polsce, [w:] Stryjakiewicz T. (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Runge J., Kłosowski F., 2011, Changes in population and economy in Śląskie Voivodship in the context of suburbanization process, “Bulletin of Geography. Socio-economic series” No 16.
• Runge J., Zadrożny T., 1987, Struktura społeczno-ekonomiczna województwa katowickiego, „Przegląd Geograficzny” z. 1–2.
• Runge J., Zadrożny T., 1989, Delimitacja konurbacji katowickiej, [w:] Rykiel Z. (red.), Struktury i procesy demograficzno-społeczne w regionie katowickim, Ossolineum, Wrocław. Prace Geograficzne IGiPZ PAN nr 151.
• Rykiel Z., 1985, Zagadnienia regionalnych systemów osadniczych, PWE, Warszawa. Studia KPZK PAN t. LXXXVIII.
• Rykiel Z., 1991, Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych, Ossolineum, Wrocław.
• Spórna T., 2012, Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Zelinsky W., 1971, The hypothesis of the mobility transition, “Geographical Review” 61, 2.

Identifiers

ISSN

2082-4793

ISSN

2082-4793

DOI

10.25167/sm2018.032.02