Międzynarodowa ranga Mysłowic w 1913 r. Jako wyraz centralnych funkcji granicznych

• Authors: Weronika Drgan

Title variants

EN

International rank of Mysłowice in 1913 as an expression of the central border functions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie historycznego znaczenia Mysłowic na arenie międzynarodowej jako centralnego ośrodka ruchu granicznego. Poprzez analizę archiwalnego planu miasta i źródeł historycznych odtworzono bazę instytucjonalną Mysłowic w 1913 r., a następnie dokonano selekcji działalności gospodarczych bezpośrednio związanych z funkcją graniczną. Rozwój gospodarczo-społeczny miasta dokonywał się na tle ówczesnego podziału politycznego Europy, a zróżnicowanie ekonomiczne między zaborami zadecydowało o wykreowaniu Mysłowic jako swoistych „wrót” handlowo-emigracyjnych. Nadgraniczne położenie na styku trzech cesarstw oraz rozwój kolei żelaznej wpłynęły na ukształtowanie się specyficznej przestrzeni funkcjonalnej miasta, z dominacją działalności związanych z handlem hurtowym, transportem, spedycją, gastronomią oraz usługami noclegowymi.

EN

The aim of paper is to show an international significance of the Mysłowice town as the central city of border traffic. The functional basis of Mysłowice in 1913 was reproduced on the base of the archival town plan and historical sources analysis, and next selected the activities directly connected with border function of town. Economic and social development of investigated city was followed on the background of the political division of Europe before the First World War. The economic diversification of countries determined the creation of Mysłowice as commercial and emigration ‘gateway’. The border localization and development of railway lines contributed to creation specific functional structure of investigated town, with domination of wholesale trading, transport, spedition, gastronomy and accommodation services

Keywords

PL

Mysłowice; miasta-wrota; funkcje graniczne; emigracja zarobkowa; Kąt Trzech Cesarstw

EN

Mysłowice town; gateway cities; border functions; economic emigration; the Corner of the Three Empires

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2015
• Volume: 18
• Pages: 159-170

Dates

published

2015

Contributors

author

Weronika Drgan

• Uniwersytet Śląski

References

• Adressbuch für Kattowitz, Schloß Kattowitz, Brynow, Myslowitz, Ellgoth=Idaweiche, Hohenlohehütte, Bogutschütz=Zawodzie, Rosdzin=Schoppinitz, Laurahütte, Domb, Zalenze. Zusammengestellt auf Grund Amtlicher Quellen, 1911, Julius Herlitz
• Bański J., 2010, Granica w badaniach geograficznych – definicja i próba klasyfikacji, „Przegląd Geograficzny”, z. 4.
• Czepczyński M., Szmytkowska M., 2003, Rola granicy państwowej w rozwoju lokalnym. Opowieść o dwóch miastach: Lidzbark Warmiński i  Bartoszyce, [w:] Granice. Obszary przygraniczne. Euroregiony, red. J. Runge, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Die Stadt Myslowitz, 1911, skala 1:1100, ze zbiorów Muzeum Miasta Mysłowice.
• Dragan W., Spórna T., 2014, Trójkąt Trzech Cesarzy, [w:] Encyklopedia województwa śląskiego, red. R. Kaczmarek, Instytut Badań Regionalnych, Katowice (publikacja elektroniczna).
• Gwosdz K., 2004, Ewolucja rangi miejscowości w konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., 2011, Zmienność funkcji miasta i przestrzeni publicznej na przykładzie Mysłowic: 1911–2011, [w:] XXIV Konwersatorium Wiedzy o  Mieście: przestrzeń publiczna miasta, red. I. Jażdżewska, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kaszowska B., Pukowska-Mitka M., Runge J., 1992, Wybrane aspekty rozwoju układu osadniczego woj.katowickiego w latach 1885–1982, [w:] Wybrane zagadnienia z geografii społeczno-ekonomicznej, z. 1, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec.
• Köhler R., 1915, Adressbuch Oberschlesien, Russisch-Polen, Ost-Schlesien 1914/1915, Neumanns Stadtbuchdruckerei, Gliwitz.
• Krzysztofik R., 2004, Miasta-wrota. Zarys teorii i przegląd badań, „Czasopismo Geograficzne”, z. 3.
• Krzysztofik R., 2006, Proces umiastowienia obszaru współczesnego Sosnowca i jego efekty, „Rocznik Sosnowiecki”, t. 15: Oblicza miasta, red. T. Jankowski.
• „Kuryer Śląski”, 11 grudnia 1913 r., nr 286.
• „Kuryer Śląski”, 28 marca 1913 r., nr 71.
• „Kuryer Śląski”, 29 sierpnia 1913 r., nr 200.
• „Kuryer Śląski”, 5 grudnia 1913 r., nr 282.
• „Kuryer Śląski”, 6 lipca 1913 r., nr 154.
• „Kuryer Śląski”, 6 marca 1913 r., nr 54.
• „Kuryer Śląski”, 9 września 1913 r., nr 209.
• Martinez O.J., 1994, Border People: Life and Society in the U.S. – Mexico Borderlands, University of Arizona Press, Tucson.
• Oberschlesisches Handels-Adressbuch. Herausgegeben unter Benutzung des amtlichen Materials der Handelskammer für den Regierungsbezirk Oppeln, 1914, Kattowitz-Breslau-Leipzig-Berlin.
• Pytel S., Sitek S., 2012, Granica – stymulanta czy bariera rozwoju lokalnego?, [w:] Perspektywy rozwoju regionalnego Polski w okresie programowania po 2013 r., cz. 2, red. A. Harańczyk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
• Rykiel Z., 1991, Rozwój regionów stykowych w teorii i w badaniach empirycznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – PAN, Wrocław.
• Sobala-Gwosdz A., 2005, Ośrodki wzrostu i obszary stagnacji w województwie podkarpackim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Sulik A., 1971, Wpływ przemysłu i położenia granicznego na rozwój przestrzenny Mysłowic w XIX i początkach XX wieku, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej” (Katowice), nr 41(1).
• Sulik A., 1988, Funkcje i specyfika rozwoju miasta nadgranicznego (na przykładzie Mysłowic), [w:] Miasta w ciągu wieków. Wybrane przykłady, red. S. Michalkiewicz, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Sulik A., 2007, Historia Mysłowic do 1922, Urząd Miasta, Mysłowice.

Identifiers

ISSN

2082-4793