Osiedle Jeżyce jako przykład substruktury miejskiej i element policentrycznej struktury Poznania

• Authors: Lidia Mierzejewska , Kamila Sikorska-Podyma

Abstracts

EN

One of the most important characteristics of the modern world is polycentricity, analyzed in various aspects and in relation to different spatial scales. The literature indicates numerous advantages of such a spatial structure at the scale of the European Union, individual countries, regions, urban agglomerations or creation of polycentric urban networks. However, there are not many papers on the polycentric spatial structure of the city, which, as it seems, can bring many different benefits to the citizens and the city as a whole, while making it possible to achieve the objectives of sustainable development. The paper presents the concept of urban substructures, which is a part of polycentricity of cities, consisting of a subcentre and the area of its influence. The main purpose of the article is to analyze and evaluate whether the Poznań district Jeżyce can be treated as a substructure of Poznań, whose focal point (and also subcenter of the city) is located in the center of the district Jeżycki Market. On the basis of document analysis and field research it was determined, among others: (1) the functions that the Jeżycki Market performs for the residents of Jeżyce and the city as a whole, (2) the places where the residents of the estate satisfy their daily needs, and (3) their relationship to the area they live in (territorial identity). The study concluded that Jeżyce can be described as an urban substructure. The study also indicated the benefits of creating a polycentric spatial form of the city consisting of substructures.

PL

Jedną z ważniejszych cech współczesnego świata staje się policentryczność, analizowana w różnych aspektach i w odniesieniu do różnych skal przestrzennych. W literaturze wskazywane są liczne korzyści wynikające z takiej struktury przestrzennej w skali Unii Europejskiej, poszczególnych krajów, regionów, aglomeracji miejskich czy też z tworzenia policentrycznych sieci miejskich. Niewiele jest natomiast prac odnoszących się do kształtowania policentrycznej struktury przestrzennej miasta, która, jak się wydaje, przynieść może zarówno mieszkańcom miasta, jak i miastu jako całości wiele różnego rodzaju korzyści, umożliwiając jednocześnie realizację założeń zrównoważonego rozwoju. W artykule zaprezentowano wpisującą się w zagadnienia policentryczności miast koncepcję substruktur miejskich, czyli pewnych funkcjonalnych całości składających się z subcentrum oraz obszaru jego oddziaływania. Głównym celem artykułu jest natomiast analiza i ocena tego, czy poznańskie osiedle Jeżyce potraktować można jako substrukturę Poznania, której ogniskiem (i jednocześnie subcentrum miasta) jest znajdujący się w centrum osiedla RynekJeżycki. Na podstawie analizy dokumentów i badań terenowych określono między innymi: (1) funkcje, jakie Rynek Jeżycki pełni na rzecz mieszkańców Jeżyc i całego miasta, (2) miejsca, w których mieszkańcy osiedla zaspokajają swoje codzienne potrzeby oraz (3) ich związek z zamieszkiwanym obszarem (tożsamość terytorialną). Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że osiedle Jeżyce określić można mianem substruktury miejskiej. Wskazano także na korzyści, wynikające z kształtowania policentrycznej, złożonej z substruktur, przestrzennej formy miasta.

Keywords

PL

substruktury miejskie; policentryczność; rozwój zrównoważony; struktura przestrzenna miasta; Jeżyce

EN

urban substructures; polycentricity; sustainable development; city spatial structure; Jezyce district

• Publisher: Uniwersytet Opolski
• Journal: Studia Miejskie
• Year: 2022
• Volume: 43
• Pages: 9-26

Dates

published

2022

Contributors

author

Lidia Mierzejewska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000298302853

author

Kamila Sikorska-Podyma

• https://orcid.org/000000033935874X

References

• Billert, Andreas. 2012. Założenia, modele i planowanie polityki rozwoju miasta. Próba konfrontacji dwóch światów jednej Unii Europejskiej. W: Deklinacja odnowy miast. Z dyskusji nad rewitalizacją w Polsce, red. Krzysztof Derejski, Jacek Kubera, Stanisław Lisiecki, Roman Macyra, 21−53. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Brundtland, Gro Harlem. 1987. Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. United Nations.
• Bunge, Mario. 1979. Treatise on Basic Philosophy. Ontology II: A World of Systems, vol. 4. Dordrecht–Holland: D. Reidel Publishing Company.
• Chojnicki, Zbyszko. 1989. Koncepcja terytorialnego systemu społecznego (Conception of a territorial social system), Przegląd Geograficzny, 60(3), 491-510.
• De Sousa Vale, David. 2008. Sustainable urban form, accessibility and travel: The relationship between polycentric urban development and commuting in Lisbon. Newcastle: University of Newcastle under Tyne.
• Domański, Ryszard. 2002. Gospodarka przestrzenna (Spatial economy). Warszawa: PWN.
• Duany, Andres., Plater-Zyberk, Elizabeth i Jeff Spack. 2000. Suburban Nation. The Rise of Sprawl and Decline of the American Dream. New York: North Point Press.
• Frey, Hildebrand. 1999. Designing the city – towards a more sustainable urban form. London–New York: E &FN Spon.
• Harris, Chauncy D. i Edward L. Ullman. 1945. The nature of cities. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 242, 7-17.
• Haughton, Graham i Colin Hunter. 1994. Sustainable Cities. London: Jessica Kingsley Publishers/Regional Studies Association.
• Jałowiecki, Bohdan. 2011. Metropolie rządzą światem. Harvard Business Review (Polska), dodatek „EGO Inspiracje”, 55-58.
• Jenks, Mike i Colin Jones. 2010. Issues and contexts. W: Dimensions of the Sustainable City, Eds. Mike Jenks, Colin Jones, 1-19. London – New York: Springer.
• Knaap, Elijah., Ding, Chengri., Niu, Yi. i Mishra, Sabyasachee. 2016. Polycentrism as a sustainable development strategy: empirical analysis from the state of Maryland. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 16(1), 1-19.
• Korcelli, Piotr. 1974. Teorie rozwoju struktury przestrzennej miast (Theories of the development of the spatial structure of towns). Warszawa: PWN.
• Kubicki, Paweł. 2010. Nowi Mieszczanie – w poszukiwaniu nowych tożsamości miejskich. W: Wartościowanie współczesnej przestrzeni miejskiej, red. Mikołaj Madurowicz, 57−65. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy.
• Kuciński, Kazimierz. 1996. Geografia ekonomiczna. Zarys teoretyczny (Economic geography. A theoretical outline). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
• Legras, Sophie i Jean Cavailhès. 2012. Urban form and sustainable development. Working Paper 2012/5. UMR 1041. Centre d’Economie et Sociologie appliquées à l’Agriculture et aux Espaces Ruraux, INRA – AGROSUP, 1-21.
• Leśniewska, Dorota. 2000. Historyczna przestrzeń miejska dzielnicy Jeżyce. W: Kronika Miasta Poznania Nr 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 80-111. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
• Lisiecki, Stanisław i Jacek Kubera, 2015. O zasadności badań nad tożsamością dzielnic miast. Poszukiwanie nowych-starych tożsamości. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 54, 127-139
• Litman, Todd. 2016. The future isn’t what it used to be changing trends and their implications for transport planning. Victoria Transport Policy Institute, November 25. Dostęp: 17.07.2019. https://www.vtpi.org/future.pdf.
• Maik, Wiesław. 1997. Podstawy geografii miast (Foundations of urban geography). Toruń: Nicolaus Copernicus University in Toruń.
• Mierzejewska, Lidia. 2008. Smart growth jako model rozwoju miasta. W: Współczesne kierunki i wymiary procesów urbanizacji, red. Janusz Słodczyk i Maria Śmigielska, 49-64. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Mierzejewska, Lidia. 2015. Miasto zwarte, rozproszone, zrównoważone. Studia Miejskie, 19, 9-22.
• Mierzejewska, Lidia. 2017a. Role of urban substructures in the sustainable development of a city. W: Digital cities and spatial justice, eds. Antonio Angelo Martins da Fonseca, Antonio Puentes i Brais Estévez Vilariño, 215-228. Santiago de Compostela: IGU Urban Geography Commission and Federal University of Salvador de Bahia.
• Mierzejewska, Lidia. 2017b. Urban structures and substructures. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 36, 117–125.
• Mierzejewska, Lidia. 2020. Urban substructures as a way to build a balanced spatial and functional structure of cities. W: Urban Space: An Overview, ed. Mia S. Johnsen, 1-42. Nova Science Publisher,
• Paradowska, Maria. 2000. Bambrzy w Jeżycach. W: Kronika Miasta Poznania Nr 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 38-54. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
• Pokhrel, Kabi, Ale, Gagan i Ashok Raut, A. 2018. Polycentric Settlement as A Sustainable Development Strategy: A Case of Baglung District, Nepal. The Geographical Journal of Nepal, 11, 137-155.
• Rojewska, Agnieszka. 2014. Dzielnica Jeżyce w Poznaniu – aspekt historyczny i współczesny. Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Usług w Poznaniu, Zeszyty Naukowe, 28, 131-150.
• Słodczyk, Janusz. 2003. Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Universitas Opoliensis.
• Szabó, Tunde., Szabó, Balázs i Zoltán Kovács. 2014. Polycentric urban development in post-socialist context: the case of the Budapest Metropolitan Region. Hungarian Geographical Bulletin, 63(3), 287-301.
• Volgmann, Kati. 2012. Neue Kerne in metropolitanen Räume – Polyzentrische Strukturen und Funktionen in Metropolraum Rhein-Ruhr. W: Polyzentrale Stadtregionen – die Region als planerische Handlungsraum,
• eds. Anna Growe, Katharina Heider, Christian Lamker, Sandra Passlick i Thomas Terfrüchte, 203-216. Hrsg. Hannnover: Akademie für Raumforschung und Landesplanung, Forschungsbericht 3.
• Wiesiołowski, Jacek. 2000. Jeżyce przed Bambrami (XVI-XVII w.). Kronika Miasta Poznania, 2; Jeżyce, red. Jacek Wiesiołowski, 30-37. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.

Identifiers

DOI

10.25167/sm.4529

Biblioteka Nauki

23050755