Fragen an die Grundsätze der christlichen Kriegs- und Friedensethik angesichts des Krieges in der Ukraine

• Authors: Konrad Józef Glombik

Title variants

EN

Questions on the Principles of Christian Ethics of War and of Peace in Light of the War in Ukraine

PL

Pytania wobec zasad chrześcijańskiej etyki wojny i pokoju w obliczu wojny w Ukrainie

Abstracts

PL

Wojna w Ukrainie jest od lutego 2022 r. głównym tematem wielu dyskusji, przede wszystkim w kręgach politycznych, ale także kwestią, która jest istotna dla całych społeczeństw w Europie i na całym świecie. W refleksji na ten temat uwzględnia się różne aspekty – nie tylko czysto geopolityczne i gospodarcze, ale także etyczne. Niniejszy artykuł dotyczy kwestii, które w obliczu toczonej wojny rodzą się wobec zasad chrześcijańskiej względnie katolickiej etyki wojny i etyki pokoju. Niektóre z tych zasad, podobnie jak wysiłki polityczne, wydają się nieskuteczne i domagają się przemyślenia i sformułowania na nowo. Jedna z podstawowych kwestii dotyczy stosunku do wojny, inne odnoszą się do warunków tradycyjnie rozumianej uzasadnionej obrony koniecznej i przyczyn zbrojnego konfliktu. Wojna w Ukrainie inspiruje także do stawiania pytań o odpowiedzialność i rolę organizacji międzynarodowych, jak również środków zabezpieczenia pokoju. Chrześcijańskiemu względnie katolickiemu ujęciu etyki wojny i pokoju obcy jest radykalny pacyfizm, ale jej podstawy w obliczu trwającej wojny w Ukrainie domagają się w niektórych szczegółowych kwestiach przemyślenia i sformułowania na nowo.

EN

The war in Ukraine is, since February 2022, the main themeof a lot of discussions, especially in political circles and an important question for societies in Europe and throughout the world. The reflection on this theme includes different aspects of not only geopolitical and economical character, but ethical too. The present article talks about questions which during the actual war in Ukraine bring up the principle of the Christian or Catholic ethics of war and of peace. Some of these principals are ineffective like political efforts and demand rethinking and reformulation. One of the main questions concerns the position towards war, others concern the conditions of the traditional understanding of a just defense and the causes of this military conflict. The war in Ukraine rouses questions about responsibility and the rule of international organizations and about the means to safeguard peace. The Christian or Catholic understanding of the ethics of war and peace is far from radical pacifism, but their principles demand in light of the war in Ukraine a rethinking and reformulation over some specific questions.

DE

Der Krieg in der Ukraine ist seit Februar 2022 ein Hauptthema vieler Diskussionen, vor allem in politischen Kreisen, aber auch eine wichtige Frage, die für ganze Gesellschaften in Europa und weltweit relevant ist. Es werden darin viele Dimensionen und Argumente berücksichtigt, nicht nur die rein geopolitischen und wirtschaftlichen, sondern auch die ethischen. Der vorliegende Beitrag beschäftigt sich mit Fragen, die angesichts des Krieges an die Grundsätze der christlichen bzw. katholischen Kriegs- und Friedensethik gestellt werden. Einige dieser Grundsätze scheinen, ähnlich wie politische Bemühungen, wirkungslos zu sein und bedürfen der Reflexion und Neuformulierung. Eine der Fragen betrifft die allgemeine Einstellung zum Krieg, andere beziehen sich auf die Bedingungen für die traditionell verstandene gerechte Lehre von der Notwehr und den Ursachendes Krieges. Der Krieg in der Ukraine regt auch Fragen nach der Verantwortung und Rolle der internationalen Organisationen an sowie auch nach den Mitteln zur Sicherung des Friedens. Der christlichen bzw. katholischen Kriegs- und Friedensethik ist ein radikaler Pazifismus fremd, ihre Grundsätze müssen jedoch in konkreten Einzelfragen angesichts des Krieges in der Ukraine neu durchdacht und formuliert werden.

Keywords

PL

wojna w Ukrainie; etyka wojny; etyka pokoju; usprawiedliwiona obrona konieczna; zabezpieczenie pokoju

EN

war in Ukraine; ethics of war; ethics of peace; just defence; safeguarding of peace

DE

Krieg in der Ukraine; Kriegsethik; Friedensethik; berechtigte Notwehr; Sicherung des Friedens

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
• Year: 2023
• Volume: 43
• Issue: 1
• Pages: 27-42

Dates

published

2023

Contributors

author

Konrad Józef Glombik

• Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego, Polska

• https://orcid.org/000000018461965X

References

• Fonk Peter. 2003. Frieden schaffen auch mit Waffen? Theologisch-ethische Überlegungen zum Einsatz militärischer Gewalt angesichts des internationalen Terrorismus und der Irak-Politik. Stuttgart: Kohlhammer.
• Franziskus. 2023. Ansprache während der Generalaudienz am Mittwoch, den 22. Februar 2023, https://www.vatican.va/content/francesco/de/audiences/2023/documents/20230222-udienza-generale.html (13.05.2023).
• Glombik Konrad. 2005. „Zu Pflügen schieden sie ihre Schwerter um“. Der Einfluss der Pastoralkonstitution Gaudium et spes auf die christliche Friedensethik. In Kościół w świecie. 40-lecie „Gaudium et spes”. Die Kirche in der Welt. 40 Jahre „Gaudium et spes“. Hg. Jürgen
• Werbick, Marcin Worbs, 157–172. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
• Heid Stefan. 2002. „Der Umgang der frühen Kirche mit Tyrannenmord“. Die Neue Ordnung 56(2) : 125–136.
• https://wiadomosci.onet.pl/swiat/papiez-franciszek-o-wojnie-w-ukrainie-nie-wiem-czy-to-jest-ludobojstwo/4jklybj (15.05.2023).
• https://www.wprost.pl/wojna-na-ukrainie/11131708/kuriozalne-slowa-papieza-o-wojnie-putin-wie-ze-jestem-do-dyspozycji-to-wyksztalcony-czlowiek.html (15.05.2023).
• Kenneth R. Himes. 2016. Drones and the Ethics of Targeted Killing. Lanham – Boulder – New York – London: Rowman & Littelfield.
• Mongillo Dalmazio. 1997. Legittima difesa/Teologia morale. In Dizionario di teologia della pace. Hg. Luigi Lorenzetti, 323–326. Bologna: Edizioni Dehoniane.
• Nagórny Janusz. 2003. Prawo do słusznej obrony. In Wojna – sprawiedliwa? Przesłanie moralne Kościoła. Hg. Janusz Nagórny, Marian Pokrywka, 53–102. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Papieska Rada Iustia et Pax. 2005. Kompendium nauki społecznej Kościoła. Kielce: Jedność.
• Papisca Antonio. 1997. Ingerenza/Diritto internazionale. In Dizionario di teologia della pace. Hg. Luigi Lorenzetti, 487–489. Bologna: Edizioni Dehoniane.
• Schockenhoff Eberhard. 2009. Ethik des Lebens. Grundlagen und neue Herausforderungen. Freiburg im Br.: Herder.
• Stobbe Heinz-Günther. 2023. „Christliche Friedensethik vor einem Dilemma? Streiflichte auf die neu entbrannte ökumenische Debatte über Pazifismus und die Lehre vom gerechten Krieg”. ET-Sudies 14 (1) : 25–42.
• Stopniak Franciszek. 1985. Kościół na Ziemiach Polskich w latach 1848–1978. In Historia Kościoła, Bd. 5: 1848 do czasów współczesnych. Roger Auber u.a., übers. von Tadeusz Szafrański, 576–608. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Umiński Józef. 19604. Historia Kościoła, Bd. 2, Opole: Drukarnia Świętego Krzyża.

Identifiers

DOI

10.25167/sth.5133

Biblioteka Nauki

28408373