Pedagogika wobec schizofrenii

• Authors: Monika Banaszczyk

Title variants

EN

Pedagogy in the face of schizophrenia

Abstracts

EN

This article is a voice in the discussion about ongoing changes in special pedagogy. Its purpose is to show the need of further inclusion of schizophrenia in the area of this academic discipline.In the first subsection, the author approximates schizophrenia – historical outline, diagnosis, symptoms – and psychosocial effects of illness. In addition justifies the need of comprehensive and interdisciplinary support of the therapeutic process. Also presents the basic assumptions of community psychiatry.In the next subsection discusses the theoretical assumptions of special pedagogy – historical outline, goals, sub-discipline, subjects, subject and nature of undertaken activities. Also recall special andragogy and special gerontology.In the last subsection, it was shownthat schizophrenia can be interpreted as disability and including it into the mainstreamof special pedagogy won’t change nature of thisacademic discipline.It is also presented in the article that nowadaysspecial pedagogues in their practisedeal with people suffering from schizophrenia. In addition, the author shows possible ways how special pedagogy can develop – by creating a new subdiscipline or by extendingthe therapeutic pedagogy.

PL

Niniejszy artykuł jest głosem w dyskusji nad toczącymi się zmianami w pedagogice specjalnej. Jego celem jest wykazanie potrzeby dalszego włączania schizofrenii w obszar wspomnianej nauki.W pierwszym podrozdziale autorka przybliża schizofrenię – zarys historyczny, rozpoznanie, objawy – oraz jej skutki psychospołeczne. Dodatkowo uzasadnia konieczność wszechstronnego i interdyscyplinarnego wsparcia procesu terapeutycznego. Przedstawia również podstawowe założenia psychiatrii środowiskowej.W kolejnym podrozdziale omawia teoretyczne założenia pedagogiki specjalnej – historyczny zarys, cele, subdyscypliny, podmioty, przedmiot oraz charakter podejmowanych działań. Wspomina o andragogice specjalnej oraz gerontologii specjalnej.W ostatnim podrozdziale autorka wykazuje, że schizofrenia może być rozumiana jako niepełnosprawność, zaś włączenie jej w nurt pedagogiki specjalnej nie zmieni charakteru tej dyscypliny. Przedstawia również, że aktualnie pedagodzy specjalni podczas praktyki zajmują się osobami chorującymi na schizofrenię. Autorka dodatkowo wykazuje możliwe drogi rozwoju pedagogiki specjalnej – stworzenie nowej subdyscypliny lub rozszerzenie pedagogiki terapeutycznej.

Keywords

PL

pedagogika specjalna; psychiatria środowiskowa; schizofrenia; niepełnosprawność; pedagogika terapeutyczna; inkluzja; wsparcie

EN

special pedagogy; community psychiatry; schizophrenia; disability; therapeutic pedagogy; inclusion; support

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Kultura i Wychowanie
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 73-89

Dates

published

2018

Contributors

author

Monika Banaszczyk

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000329946812

References

• Beck A.T., Rector N.A., Stolar N., Grant P., Schizofrenia w ujęciu poznawczym. Teoria, badania i terapia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
• Birchwood M., Jackson Ch., Schizofrenia. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
• Carson R.C., Butcher J.N., Mineka S., Psychologia zaburzeń, t. 2, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.
• Chabior A., Kształcenie ustawiczne jako priorytet w nowym modelu edukacji, [w:] A. Fabiś (red.), Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. Unowocześnianie procesu kształcenia dorosłych, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Mysłowice 2005.
• Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2015.
• Colman A.M., Słownik psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Deutsch Smith D., Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Doroszewska J., Pedagogika specjalna. Tom 1. Podstawowe problemy teorii i praktyki, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
• Dykcik W., Pedagogika specjalna wobec aktualnych sytuacji i problemów osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Naukowe PTP, Poznań 2005.
• Dykcik W., Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauki, [w:] W. Dykcik, (red.), Pedagogika specjalna, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 1998.
• Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej EZOP – Polska, http://www.ezop.edu.pl (dostęp: 8.05.2018).
• Frith Ch., Johnstone E., Schizofrenia, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2012.
• Kępiński A., Schizofrenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
• Konarska J., Interdyscyplinarność jako konieczność i wyzwanie w pedagogice specjalnej, [w:] A. Pawlak, D. Chimicz, Z. Palak (red.), Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.
• Kosakowski Cz., Kształcenie pedagogów specjalnych na tle przemian, [w:] M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Charisteria dla Profesor Zofii Sękowskiej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1994.
• Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
• Leszto S., Witusik A., Pietras T., Terapia pedagogiczna dorosłych w psychiatrii i w medycynie somatycznej. Ujęcie psychologiczne, biomedyczne i aksjologiczne, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2013.
• Mueser K.T., Gingerich S., Życie ze schizofrenią. Poradnik dla rodzin, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2008.
• Pańczyk J., Kształcenie pedagogów specjalnych w Polsce, [w:] K.J. Zabłocki, D. Gorajewska (red.), Pedagogika specjalna – kontynuacja tradycji dla przyszłości, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2004.
• Podgórska-Jachnik D., Pietras T., Praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinami, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.
• Półturzycki J., Pedagogika dorosłych, [w:] A. Fabiś (red.), Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. Unowocześnianie procesu kształcenia dorosłych, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Mysłowice 2005.
• Pużyński S., Wciórka J., Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne VESALIUS, Kraków 2000.
• Saks E.R., Schizofrenia. Moja droga przez szaleństwo, Burda Publishing Polska, Warszawa 2014.
• Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 2001.
• Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1998.
• Sikoń L., Osoba niepełnosprawna – jej status, [w:] T. Żółkowska (red.), Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalne, t. II, Print Group, Szczecin 2001.
• Sowa J., Pedagogika specjalna w zarysie, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1997.
• Strauss J., Carpenter W., Bartko J., The diagnosis an understanding of schizophrenia. Part III, „Schizophrenia Bulletin”, no. 11/1974, Winter.
• Thornicroft G., Tansella M., W stronę lepszej psychiatrycznej opieki zdrowotnej, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2010.
• Twardowski A., Kierunki zmian we współczesnej polskiej pedagogice specjalnej, [w:] T. Żółkowska (red.), Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Konteksty pedagogiki specjalnej, t. II, Print Group, Szczecin 2001.
• Warner R., Recovery from schizophrenia: psychiatry and political economy, Routledge, London 1994.
• Wciórka J., Psychozy schizofreniczne, [w:] S. Pużyński, J. Rybakowski, J. Wciórka, Psychiatria. Psychiatria kliniczna, t. 2, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011.
• Witusik A., Leszto S., Podgórska-Jachnik D., Pietras T., Schizofrenia w kontekście nauk społecznych. Osoba chora na schizofrenię w obszarze zainteresowań pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2015.
• Zalewski G., Kontrowersje wokół schizofrenii. Świadomość zdrowych i chorych, Trans Humana, Białystok 2001.
• Załuska M., Funkcjonowanie społeczne i zapotrzebowanie na opiekę środowiskową w schizofrenii, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2000.
• Zamkowska A., Interdyscyplinarność i multidyscyplinarność w teorii i praktyce pedagogiki specjalnej, [w:] A. Pawlak, D. Chimicz, Z. Palak (red.), Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.

Identifiers

DOI

10.25312/2083-2923.14/2018_73-89

Biblioteka Nauki

2216433