Baśnie jako przestrzeń socjalizacji – na przykładzie baśniowego wizerunku matki

• Authors: Roksana Pilawska

Title variants

EN

Fairytales as a space for socialisation – the example of the fairytale image of the mother

Abstracts

EN

Fairytales, along with myths and biblical parables, have built the foundation of human consciousness. The dreams and experiences of many generations have been accumulated. Do these stories continue to play an important role in the socialisation of the younger generation in today’s reality of the Internet and ubiquitous media? This paper attempts to answer this question by analysing the archetypal image of the mother in two fairytales – Cinderella and Snow White. The literary versions of the two fairytales by the Brothers Grimm, and “Cinderella” by Charles Perrault, served as the source texts. Taking into consideration the important role of contemporary media in the process of inculturation of society, I decided to include the animated versions of these fairytales created by the Walt Disney Company. To show a different interpretation of the role of stepmother, I referred to Michael Cohn’s feature film “Snow White: A Tale of Terror?” (1997). I focused on determining the role of the contrast between the fairytale loving mother and the wicked stepmother in children’s development and in the socialisation process.

PL

Baśnie, wraz z mitami i przypowieściami biblijnymi, budowały podstawy ludzkiej świadomości. Zostały w nich nagromadzone marzenia i doświadczenia wielu pokoleń. Czy w dzisiejszej rzeczywistości doby Internetu i wszechobecnych mediów, te fantazyjne historie nadal odgrywają istotną rolę w procesie socjalizacji młodego pokolenia? W poniższej pracy próbowałam udzielić odpowiedzi na to pytanie, dokonując analizy archetypowego wizerunku matki w baśni o Kopciuszku i Królewnie Śnieżce. Za teksty źródłowe przyjęłam literackie wersje obu utworów autorstwa braci Grimm oraz opowiadanie Kopciuszek, czyli pantofelek z popielniczki Charlesa Perraulta. Uwzględniając współczesną istotną rolę mediów w procesie inkulturacji społeczeństwa, zdecydowałam się także odwołać do wersji animowanych tych baśni stworzonych przez wytwórnię Walt Disney Company. W celu zaprezentowania odmiennej interpretacji roli macochy w Królewnie Śnieżce, odniosłam się również do filmu fabularnego w reżyserii Michaela Cohna pod tytułem Snow White: A Tale of Terror? z 1997 roku.. Wedle przyjętych założeń skoncentrowałam się na określeniu roli kontrastu pomiędzy baśniową kochającą matką, a niegodziwą macochą w procesie rozwoju i socjalizacji dziecka.

Keywords

PL

baśń; socjalizacja; wizerunek matki

EN

fairytales; socialisation; image of the mother

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Kultura i Wychowanie
• Year: 2019
• Volume: 15
• Issue: 1
• Pages: 187-198

Dates

published

2019

Contributors

author

Roksana Pilawska

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Baluch A., Książka jest światem. O literaturze dla dzieci małych oraz dla dzieci starszych i nastolatków, Universitas, Kraków 2005.
• Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 1996.
• Bogunia-Borowska M., Gender studies w przedszkolu, „Kultura Popularna”, nr 1(15)/ 2006.
• Jakubowski W., Edukacja i kultura popularna, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2001.
• Jung C.G., Archetypy i symbole. Pisma wybrane, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1976.
• Konieczna E., Baśń w literaturze i filmie. Rola baśni filmowej w edukacji filmowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Universitas, Kraków 2005.
• Krasoń K., Baśniowe odkrywanie znaczeń jako wspomaganie rozwoju dziecka, [w:] J. Papuzińska, G. Leszczyński (red.), Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI wieku, Wydawnictwo CEBiD, Warszawa 2002.
• Krzyżanowski J., W świecie bajki ludowej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
• Pilawska R., Od Kopciuszka do żony ze Stepford. O archetypowym i disnejowskim wzorcu baśniowej kobiecości, „Człowiek – Teraźniejszość – Edukacja”, nr 3(83)/2018.
• Ptaszyńska E., Znaczenie baśni oraz bajki w życiu dziecka, http://www.czytanie.pl/index.php?strona=008/basnie (dostęp: 16.12.2015).
• Siara O., Wierzbicka M., Analiza strukturalna Kopciuszka i Królewny Śnieżki, http://www.antropologia.isns.uw.edu.pl/?page_id=60 (dostęp: 16.02.2017).
• Tychmanowicz A., Dawno, dawno temu… O roli baśni w wychowaniu i edukacji, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia–Psychologia”, nr 3(31)/2018.
• Tyszkowa M., Baśń i jej recepcja przez dzieci, [w:] H. Skrobiszewska (red.), Baśń i dziecko, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1978.
• Wortman S., Baśń w literaturze i życiu dziecka. Co i jak opowiadać?, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 1958.
• Woźniak A., Wizerunek kobiety w baśniach, jej rola i znaczenie, http://hamlet.edu.pl/wozniak-kobiety-w-basniach (dostęp: 16.02.2017).
• Wójcik-Dudek M., Archetyp, baśń… O (nie)szkolnym alfabecie baśni, [w:] H. Synowiec (red.), Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Kraków 2014.

Identifiers

DOI

10.25312/2083-2923.15/2019_13rp

Biblioteka Nauki

2216310