Integrowanie rodziny przez rodziców osób problemowo pijących alkohol na rzecz pokonywania kryzysu

• Authors: Renata Szczepanik

Title variants

EN

Family integration by parents of problem drinkers as a way of overcoming crisis

Abstracts

EN

This study concerns overcoming the problems related to alcohol dependence without the intervention of specialist institutions. Research focused on the experiences of parents of adult problem drinkers and the ways in which they use family ties to tackle the problem. Biographical interviews with such parents were analysed drawing on the symbolic interactionist perspective, which allowed the researcher to move beyond medical and psychological approaches. The findings suggest that what brings families together is secrecy (related to fear of stigmatisation). A spillover effect of this secrecy is a sense of agency, improved communication in the family, and greater motivation to tackle the problem. Parents in these situations are found to be more reflective, more aware of their parenting skills and, paradoxically, feel closer to their children.

PL

Badania przedstawione w artykule dotyczą redukowania szkód wynikających z nałogowego picia alkoholu i hamowania rozwoju uzależnienia bez pomocy wyspecjalizowanych instytucji. Analizie poddano doświadczenia rodziców (dorosłych) dzieci pijących alkohol problemowo, którzy podejmują działania na rzecz pokonywania kryzysu w oparciu o siły tkwiące w bliskości i spójności rodziny oraz konsolidacji jej członków na problemie. Materiał empiryczny pochodzi z wywiadów autobiograficznych z rodzicami, których dziecko pije alkohol problemowo. Perspektywa symbolicznego interakcjonizmu pozwoliła na wyjście poza medyczny i psychologiczny model interpretowania tego co się dzieje w rodzinie z problemem uzależnienia. Wyniki badań pokazują, że tym co integruje rodziny jest skrywanie tajemnicy (lęk przed stygmatyzacją). Efektem ubocznym (spillover effect) jest tu rodzinna mobilizacja, poprawa komunikacji i poczucie sprawczości. Niezamierzonym pozytywnym skutkiem działań rodziców w obrębie rodziny i z użyciem jej sił na rzecz pomocy dziecku problemowo pijącemu alkohol jest pogłębiona refleksja nad swoim rodzicielstwem oraz – paradoksalnie – poczucie zbliżenia do dziecka i poprawienie z nim relacji.

Keywords

PL

problemowe picie alkoholu; rodzina; kryzys; rodzice; efekt spillover

EN

problem drinkers; family; crisis; parents; spillover effect

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Kultura i Wychowanie
• Year: 2021
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 109-127

Dates

published

2021

Contributors

author

Renata Szczepanik

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000274430463

References

• Barnard M., Drug Addiction and Families, Jessica Kingsley Publishers, London–Philadephia 2007.
• Benishek L.A., Carter M., Clements N.T., Allen C., Salber K.E., Dugosh K.L., Psychometric assessment of a self-administered version of the Significant Other Survey, “Psychology of Addictive Behaviors” 2012, No. 26(4).
• Cierpiałkowska L., Grzegorzewska I., Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowej i klinicznej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
• Cierpiałkowska L., Ziarko M., Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
• Dobińska G., Cieślikowska-Ryczko A., Strategie pracy z rodzicami osób uzależnionych od alkoholu. Perspektywa profesjonalistów, [w:] J. Ratkowska-Pasikowska, D. Müller-Siekierska, K. Walczak-Człapińska (red.), Rodzina w systemie wsparcia i pomocy osobom z problemem alkoholowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
• Gąsior K., Czynniki zagrażające rozwojowi dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym na przykładzie Dorosłych Dzieci Alkoholików, „Alkoholizm i Narkomania” 2008, nr 3.
• Grzegorzewska I., Cierpiałkowska L., Pozytywna i negatywna adaptacja dzieci i młodzieży rodziców uzależnionych od alkoholu, „Alkoholizm i Narkomania” 2015, nr 28(4).
• Hurcom C., Copello A., Orford J., The family and alcohol: Effects of excessive drinking and conceptualizations of spouses over recent decades, “Substance Use & Misuse” 2000, No. 35(4).
• Ilies R., Wilson K.S., Wagner D.T., The spillover of daily job satisfaction onto employees’ family lives: The facilitating role of work-family integration, “Academy of Management Journal” 2009, No. 52(1).
• Junik W., Teoretyczne i empiryczne podstawy wzmacniania rezyliencji (resilience) u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2012, nr 11(3).
• Karasowska A., Krzywdzenie dzieci w rodzinie alkoholowej, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2004, nr 3(3).
• Keller P.S., Cummings E.M., Davies P.T., Mitchell P.M., Longitudinal relations between parental drinking problems, family functioning, and child adjustment, “Development and Psychopathology” 2008, No. 20(1).
• Klingemann J., Klingemann H., Czy terapia jest koniecznością? Samowyleczenia a system lecznictwa, [w:] G. Świątkiewicz (red.), Terapia uzależnień – metody oparte na dowodach naukowych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
• Klingemann J.I., „Ja muszę Pani powiedzieć szczerze, że o tych problemach to nikt nie wiedział…” Metody badania populacji ukrytych – przykład zjawiska samowyleczenia z uzależnienia, „Prace Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji” 2010, nr 16.
• Klingemann J.I., Horyzonty zmiany zachowania nałogowego w Polsce, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Prace Katedry Socjologii Norm, Dewiacji i Kontroli Społecznej, t. XI, Warszawa 2010.
• Niewiadomska I., Fel S., Formy przystosowania młodzieży w rodzinie z problemem alkoholowym, „Zeszyty Naukowe KUL”, 2015, nr 58(4).
• Parchomiuk M., Byra S., Struktura stygmatyzacji przeniesionej u współmałżonków osób z niepełnosprawnością ruchową, „Studia nad Rodziną” 2015, nr 36.
• Szczepanik R., Na mapie rodzicielskich doświadczeń: matki i ojcowie osób z piętnem wykolejenia społecznego, „Resocjalizacja Polska” 2021, nr 2.
• Szczepanik R., Okólska K., Forgotten parents of alcohol dependent adults. Zapomniani rodzice (dorosłych) dzieci uzależnionych od alkoholu, „Alcoholism and Drug Addiction/Alkoholizm i Narkomania” 2018, nr 31(4).
• Szczepanik R., Rodzice osób pijących alkohol problemowo. O ambiwalencji pomocy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
• Waniek K., Lekceważone potencjały i narosłe nieporozumienia: kilka uwag o metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego Fritza Schützego, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2019, nr 15(2).
• Żulewska-Sak J., Dąbrowska K., Percepcja społeczna czynników udaremniających samodzielne przezwyciężenie uzależnienia – jakościowa analiza porównawcza, „Alkoholizm i Narkomania” 2005, nr 18(3).

Identifiers

DOI

10.25312/2083-2923.19/2021_07rsz

Biblioteka Nauki

2091740