Языковое сознание русского народа на примере фразеологизмов с компонентами ‘жизнь’ и ‘жить’: идеографический анализ

• Authors: Anastasia Bezuglaya

Title variants

PL

Świadomość językowa Rosjan na przykładzie frazeologizmów z komponentami ‘жизнь’ i ‘жить’: analiza ideograficzna

EN

The linguistic consciousness of Russians as exemplified by phraseological units with the components ‘жизнь’ and ‘жить’: an ideographic analysis

Abstracts

EN

The subject of life and death is significant for the culture and mentality of any nation. The aim of this article is to reconstruct representations of the linguistic image of the Russian world using examples from the Russian language which are united by the idea of “life”. The group of phraseological units with the components ‘жизнь’ / ‘life’ and ‘жить’ / ‘to live’ is determined and the phraseosemantic groups united by the above-mentioned components are defined in the article. The group of phraseological units with these components is represented by 136 units, which are selected from 15 lexicographic sources.

PL

Dla kultury i mentalności każdego narodu temat życia i śmierci jest jednym z najważniejszych. Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja oraz przedstawienie fragmentu językowego obrazu świata Rosjan na przykładzie frazeologizmów z komponentami ‘жизнь’ / ‘życie’ i ‘жить’ / ‘żyć’. W trakcie analizy materiału zostały wyróżnione grupy frazeosemantyczne, które reprezentują świadomość językową nosicieli języka rosyjskiego oraz odzwierciadlają aksjosferę lingwokultury rosyjskiej. Przedmiotem badania są jednostki frazeologiczne wyekscerpowane z 15 źródeł leksykograficznych. Przedstawiony w artykule korpus frazeologizmów zawiera 136 jednostek.

RU

Для культуры и ментальности любого народа одной из важнейших является тема жизни и смерти. Целью статьи является реконструкция и представление фрагмента языковой картины мира россиян на примере фразеологизмов с компонентами ‘жизнь’, ‘жить’. В ходе анализа были отмечены фразеосемантические группы, которые являются ключом к постижению русской аксиосферы, системы и иерархии ценностей представителей русской лингвокультуры. Объектом исследования являются фразеологические единицы в широком понимании, отобранные методом сплошной выборки из 15 лексикографических источников. Представленный в статье корпус фразеологических оборотов содержит 136 единиц.

Keywords

RU

фразеология; фразеологическая картина мира; русская языковая картина мира; компонент ‘жизнь’; фразеосемантические группы; культурно маркированные языковые единицы

EN

phraseology; phraseological depiction of the world; Russian linguistic picture of the world; component ‘жизнь’; phraseosemantic groups; culturally marked lexical units

PL

frazeologia; frazeologiczny obraz świata; rosyjski językowy obraz świata; komponent; ‘жизнь’; grupy frazeosemantyczne; kulturowo markowane jednostki językowe

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 123-132

Dates

published

2018

Contributors

author

Anastasia Bezuglaya

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000336562374

References

• Belânin V.P., Butenko I.A. (1994), Živaâ rečʹ. Slovarʹ razgovornych vyraženij, Moskva.
• Birih A.K., Mokienko V.M., Stepanova L.I. (1998), Slovarʹ russkoj frazeologii. Istoriko-ètimologičeskij spravočnik, Sankt-Peterburg.
• Dalʹ V.I. (2009), Tolkovyj slovarʹ živogo velikorusskogo âzyka: izbrannye statʹi, Moskva.
• Dubrovina K.N. (1995), Osobennosti funkcionirovaniâ v âzyke frazeologičeskih edinic, [w:] Funkcionalʹnoe opisanie russkogo âzyka. Sbornik naučnyh trudov, Moskva, s. 53–58.
• Fedorov A.I. (1991), Frazeologičeskij slovarʹ russkogo literaturnogo âzyka, Tom 1, Novosibirsk.
• Georgieva S. (2002), Poznanie kulʹtury čerez frazeologiû, [w:] Slovo. Fraza. Tekst. Sbornik naučnyh statej k 60-letiû M.A. Alekseenko, (s. 108–115), Moskva.
• Ho Son Tè (2001), Âzykovoe soznanie russkogo naroda (na materiale frazeologizmov, vozglavlâemyh imenami ŽIZNʹ i SMERTʹ) [w:] Âzyk, soznanie, kommunikaciâ. Sbornik statej, Vyp. 20, (s. 26–34), Moskva.
• Karasik V.I. (2002), Âzykovoj krug: ličnostʹ, koncepty, diskurs, Volgograd.
• Kuzʹmič V. (2002), Žgučij glagol: Slovarʹ narodnoj frazeologii, Moskva.
• Melerovič A.M., Mokienko V.M. (2005), Frazeologizmy v russkoj reči, Moskva.
• Mihelʹson M.I. (2004), Bolʹšoj tolkovo-frazeologičeskij slovarʹ, Akademik, https://dic.academic.ru/contents.nsf/michelson_old [dostęp: 19.10.2018].
• Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2007), Bolʹšoj slovarʹ russkih pogovorok, Moskva.
• Molotkov A.I. (1968), Frazeologičeskij slovarʹ russkogo âzyka, Moskva.
• Ožegov S.I. (2009), Tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka: około 100 000 slov, terminov i frazeologičeskih vyraženij, Moskva.
• Ožegov S.I., Švedova N.Û. (2006), Tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka: 80 000 slov i frazeologičeskih edinic, Moskva.
• Teliâ V.N. (1995), Slovarʹ obraznyh vyraženij russkogo âzyka, Moskva.
• Teliâ V.N. (1996), Russkaâ frazeologiâ: semantičeskij, paradigmatičeskij i lingvokulturnyj aspekty, Moskva.
• Tihonov A.N. (2004), Frazeologičeskij slovarʹ sovremennogo russkogo literaturnogo âzyka v dvuh tomah, Tom 1, Moskva.
• Tihonov A.N., Lomov A.G., Lomova L.A. (2003), Frazeologičeskij slovarʹ russkogo âzyka, Moskva.
• Usenko I.Û., Čžan C. (2015), Žiznʹ prožitʹ – ne pole perejti: semantika i funkcionirovanie russkih idiom s komponentami ‘žiznʹ’ i ‘žitʹ’, Evrazijskij sovet učënyh, http://euroasia-science.ru/filologicheskie-nauki/zhizn-prozhit-ne-pole-perejti-semantika-i-funkcionirovanie-russkixidiom-s-komponentami-zhizn-i-zhit/ [dostęp: 19.10.2018].
• Vasilʹev A.I. (2016), Frazeologičeskij slovarʹ âzyka V.I. Dalâ, Elec.
• Zaharova L.A., Šuvaeva A.V. (2014), Slovarʹ molodëžnogo slenga (na materiale leksikona studentov Tomskogo gosudarstvennogo universiteta): učebno-metodičeskoe posobie, Tomsk.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.12/2018_123-132

Biblioteka Nauki

2197239