Research on non-standard language elements in Slavonic languages

• Authors: Harry Walter

Title variants

PL

Badania substandardu w językach słowiańskich

Abstracts

PL

Dla współczesnych języków słowiańskich charakterystyczny jest rosnący wpływ nietypowych elementów językowych. Sprowadza to niską jakość i eksplorację do centrum uwagi. W epoce socjalizmu nieprzestrzeganie norm językowych było postrzegane jako zjawisko bardzo negatywne, coś, co niszczy kulturę językową i ogranicza zdolności mentalne jej mówców. Jest to również powód dla niewystarczających badań i tabu w przypadku niskiej jakości odmian językowych w języku słowiańskim. Ta sytuacja uległa całkowitej zmianie począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Niniejszy artykuł zawiera informacje o najnowszych osiągnięciach w zakresie badań niestandardowych odmianek języków w Slavii.

EN

A characteristic of contemporary Slavonic languages is the increasing influence of non-standard language elements. This brings the issue of the ‘substandard’ and its exploration back to the centre of attention. During the socialist era, the ‘substandard’ was seen as a very negative phenomenon and as something that corrupts language culture and restricts the mental faculties of its speakers. As a result, there was insufficient research on ‘substandard’ Slavonic language varieties during the socialist period. This situation has changed completely with the transforming world since the 1990s. The present article contains information about the latest developments in research on non-standard language elements in Slavonic languages.

Keywords

EN

slavonic languages; lexical changes; non-standard; substandard; sociolect; corporate jargon; linguistic parameters of description; East; West and South Slavonic languages; dictionaries of substandard varieties; conceptual universals of lexis and phraseology

PL

języki słowiańskie; zmiany leksykalne; niestandardowe; substandardowe; socjolekt; językowe parametry opisu; języki wschodniosłowiańskie; zachodnie i południowe; słowniki nienormatywne; żargon korporacyjny; konceptualne uniwersalia leksyki i frazeologii

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 13-32

Dates

published

2018

Contributors

author

Harry Walter

• University of Greifswald, Germany

• https://orcid.org/0000000331818086

References

• Аndrić D. (1976), Dvosmerni technik srpskog zhargona i zhargona srodnikh rechi i zraza, Belgrad.
• Antonić L. (1998), Blues za šnajdericu Herminu, Osijek.
• Arapov M.V. (1998a), Zhargon, [in:] Bolshoj enciklopedicheskij slovar. Jazykoznanije, Moscow.
• Arapov M.V. (1998b), Sleng, [in:] Bolshoj enciklopedicheskij slovar. Jazykoznanije, Moskva.
• Аrmianov G. (1993), Technik na blgarski zhargon, Sofia.
• Becker А. (1994), Specificheskije cherty leksiki narkomanov (issledovanije po rossijskoj presse, sravnenije s leksikoj niemieckojazychnykh narkomanov), Lexikographie und Lexikologie im Russischunterricht (als Fremdsprache), 3. Internationale wissenschaftliche Konferenz, Berlin.
• Bierich A. (2000), Zur gegenwärtigen Situation der substandardsprachlichen Varietäten im Russischen, [in:] B. Panzer (Hg.), Die sprachliche Situation in der Slavia zehn Jahre nach der Wende, Beitr. zum Int. Symposium des Slavischen Instituts der Universität Heidelberg v. 29. September bis 2. Oktober 1999, Frankfurt am Main.
• Bierich А. (ed.) (2009), Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Bierich A., Mokienko V.M., Walter H. (2009), Slavische Substandardforschun, [in:] А. Bierich (ed.) (2009), Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Bierich А., Matei J. (2002), Frazeologia v russkom i khorvatskom substandarte, [in:] Nowa frazeologia w nowej Europie, Szczecin [= Słowo. Tekst. Czas VI].
• Bondaletov V.D. (1987), Socialnaja lingvistika, Moscow.
• Bondaletov V.D. (1990), Inojazychnaja leksika v russkom argo. Uchebnoje posobijje k speckursu, Kujbyshev.
• Bondaletov V.L. (1974), Uslovnyje jazyki russkikh remeslennikov i torgovcev, Riazan.
• Bondaletov V.D. (2004), V.I. Dal i tajnyje jazyki v Rossii, Moscow.
• Bredler Fr. (1914), Slovník české hantýrky, Železný Brod.
• Bykov V. (1994), Russkaja fenia. Slovar sovremennogo interzhargona asocialnykh elementom, Smoleńsk.
• Bykov V.B. (1999), V kakuju butylku polez „golyj Vasja” (iż istorii Russkij substandartnoj frazeologii), „Russistik”, 1–2.
• Crystal D. (1995), Die Cambridge Enzyklopädie der Sprache, Übersetzung und Bearbeitung der deutschen Ausgabe von Stefan Röhrich, Ariane Böckler und Manfred Jansen, Frankfurt–New York.
• Czeszewski M. (2001), Słownik slangu młodzieżowego, Piła.
• Djachok М.Т. (1992), Soldatskij byt i soldatskoje argo, „Rusistika”, No. 1.
• EJ (1993), Encyklopedia jazykovedy. Spracoval Jozef Mistrík s kolektivom autorov, Bratislava.
• Elistratov V.S. (1994), Slovar moskovskogo argo (materialy 1980–1994 gg.), Moscow.
• Elistratov V.S. (2000), Slovar russkogo argo (materialy 1980–1990-х gg.), Moscow.
• Elistratov V.S. (2009), Zhargon i teoria mifa, [in:] А. Bierich, Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Estreicher K. (1867), Gwara złoczyńców, Warszawa.
• Estreicher K. (1903), Szwargot więzienny, Kraków–Warszawa.
• Fajn A., Lurie V. (1991), Vsio v kajfe, Sankt Petersburg.
• Fenyvesi I. (1996), Sovremennyje slovari russkogom slenga, „Studia Slavica Savariensia”, No. 1–2.
• Gerzić B. (2000), Rečnik savremenog angloameričkog slenga, Beograd.
• Gerzić B., Gerzić N. (2000), Rečnik savremenog beogradskog žargona, Beograd.
• Grachev М.А. (1992), Jazyk iz mraka: blatnaja muzyka i fenia, Slovar.
• Grachev М.А. (1997), Russkoje argo, Nizhnij Novgorod.
• Grachev М.А. (2006a), Slovar sovremennogo molodechnogo zhargona. Bolee 6000 zhargonizmov, Moscow.
• Grachev М.А. (2006b), Тоlkovyj slovar russkogo zhargona, „Slovarnaja klassika”, Moscow.
• Grachev М.А. (2009), Таbuizirovannyje slova v Russkij vorovskoj rechi, [in:] А. Bierich, Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Grachev М.А., Mokienko V.M. (2000), Istoriko-etimologicheskij slovar russkogo zhargona, Sankt Petersburg.
• Grachev М.А., Mokienko V.M. (2008), Russkij zhargon: Istoriko-etimologicheskij slovar, Moscow.
• Hochel B. (1982), Čo je to slang. Slang a iné nespisovné vrstvy jazyka. (Pokus o vymedzenie a usúvzťaženie javu), Sborník přednášek z II. Konference o slangu a argotu v Plzni 23.–26. září 1980, Plzeň.
• Hochel B. (1983), O nespisovnej slovnej zásobe mládeže, „Studia Academica Slovaca”, No. 12.
• Hochel B. (1993), Slovník slovenského slangu, Bratislava.
• Horbatsch O. (1979a), Polnische Gaunersprache. I. Karol Estreicher: Szwargot więzienny, Kraków 1903, (Herausgegeben von O. Horbatsch, Frankfurt am Main 1979).
• Horbatsch O. (1979b), Polnische Gaunersprache. II. Antoni Kurka. Słownik mowy złodziejskiej, 1907; W. Ludwikowski, N. Walczak, Żargon mowy przestępców. „Blatna muzyka”. Ogólny zbiór słów gwary złodziejskiej. Warszawa 1922, (Herausgegeben von O. Horbatsch, Frankfurt am Main 1979).
• Horbatsch O. (1982), Russische Gaunersprache. I, Frankfurt am Main.
• Horbatsch O. (2006), Argo v Ukraini, Lviv.
• Hubáček J. (1971), Onomaziologické postupy ve slovní zásobě slangů, Praha.
• Hubáček J. (1974), Železničářský slang, Praha.
• Hubáček J. (1979; 1981), O českých slanzích, Ostrava.
• Hubáček J. (1988), Malý slovník českých slangů, Ostrava.
• Imamij P. (2000), Beogradski frajerski rečnik, Beograd.
• Jagić V. (1896), Die Geheimsprachen bei den Slawen, „Sitzungsberichte der philosophisch-historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften”, Vol. 133.
• Kania S. (1995), Słownik argotyzmów, Warszawa.
• Karastojčeva C. (1978a), Kоnstruktivno obuslovenite znachenija – istochnik za obogatiavane technika na mladezhskija sleng, „Blgarski ezik”, Vol. 28.
• Karastojčeva C. (1978b), O některých zvláštnostech v syntagmatice bulharského slangu mládeže, [in:] Sborník prednášek z konference o slangu a argotu v Plzni v září 1977, Plzeň, 35–42.
• Karastojčeva C. (1979), O některých syntagmatických jevech ve slangu mládeže, „Naše řeč”, 62, 125–130.
• Karastojčeva C. (1988), Blgarskijat mladezhski gomor, Sofija.
• Klimeš L. (1972), An attempt at a Quantitative Analysis of Social Dialects, „Prague Studies in Mathematical Linguistics”, Vol. 4.
• Kozlovskij V. (1983), Sobranije russkikh vorovskikh slovarej v chetyrikh tomach, Nеw Yоrk.
• Kozlovskij V. (1986), Argo Russkij gomoseksualnoj subkultury. Materialy k izucheniju, Nеw Yоrk.
• Krištof Š. (1963), Mládežnícky slang v Nitre, Zborník Pedagohgického inštitútu v Nitre, Bratislava.
• Kurka A. (1896), Słownik mowy złodziejskiej, Lwów.
• Leeuwen-Turnovcová J. van (1993a), Historisches Argot und neuer Gefängnisslang in Böhmen. Teil I: Wörterbuch, Berlin.
• Leeuwen-Turnovcová J. van (1993b), Kultursemantische Aspekte der substandarden Lexik [in:] N. Reiter (Hg.), Standard und Nonstandard in Süd- und Osteuropa.
• Leeuwen-Turnovcová J. van (2003), Historisches Argot und neuer Gefängnisslang in Böhmen. Teil 2: Materialanalyse und Lehnquellen, Berlin.
• Ludwikowski W., Walczak H. (1922), Żargon mowy prestępców. Blatna muzyka. Ogólny zbiór słów gwary złodziejskiej, Warszawa.
• Marszk D. (1999), Substandard, [in:] H. Jachnow (Hg.), Handbuch der sprachwissenschaftlichen Russistik und ihrer Grenzdisziplinen, Wiesbaden.
• Mokienko V.M. (1994), Substandartnaja frazeologia russkogo jazyka i niekotoryje problemy jejo lingvisticheskogo izuchenija, „Lа rеvuе russе”, No. 7.
• Mokienko V.M. (1995), Slovar russkoj brannoj leksiki (matyizmy, obscenizmy, eufemizmy s istoriko-etimologicheskimi kommentarijami). A-A-ЯЯ. Mit einem Nachw. Von Soia A. Koester-Thoma, Berlin.
• Mokienko V.M. (2000), Zur aktuellen Sprachsituation in der Ukraine, [in:] B. Panzer (Hg.), Die sprachliche Situation in der Slavia zehn Jahre nach der Wende, Int. Symposium des Slavischen Instituts der Universität Heidelberg v. 29. September bis 2. Oktober 1999, Frankfurt am Main.
• Mokienko V.M. (2001), Ukrainskije istochniki russkogo zhargona, Ukrainske i slovjanske movoznavstvo, Mizhnarodna konferencija na chest 80-richchia professora Josipa Dzendelivskogo, (Suchasni problemy movoznavstwa ta literaturoznavstva. Zbirnyk naukovykh prac, Vyp. 4), Uzhgorod.
• Mokienko V.M. (2009), Strukturo-semanticheskoje modelirovanije i istoriko-etimilogicheski analiz russkogo zhargona, [in:] А. Bierich, Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Mokienko V.M. (2018), Wo der Hund begraben liegt. Studien zur slawischen Parömiologie und Phraseologie, Burlington–Greifswald.
• Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2000), Bolshoj slovar russkogo zhargona. 25 000 slov i 7000 ustojchivykh sochetanij, Sankt Petersburg.
• Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2003), Slovar Russkij brani (matizmy, obscenizmy, eufemizmy), Sankt Petersburg.
• Nazor M., Lalić D. (1997), Narkomani: smrtopisi, Zagreb.
• Nekvapil J. (1977), Krajová diferenciace jednoho slangu, „Naše řeč”, No. 60.
• Nekvapil J. (1982), Poznámky k některým aspektům slangových sloves, Sborník přednášek z II. Konference o slangu a argotu v Plzni 23.–26. září 1980, Plzeň.
• Nekvapil J. (1984), Plzeňské konference a sborníky o slangu a argotu, „Slavia”, ročn. 53.
• Nekvapil J. (1986), On the Communicative Approach to the Study of Slang, [in:] J. Chloupek, J. Nekvapil (eds.), Reader in Czech Sociolinguistics, Praha.
• Nekvapil J. (1987), Některé sociolinguistické aspekty výzkumu slangu, Sborník přednášek z III. Konference o slangu a argotu v Plzni 24.–27, Ledna Plzeň.
• Nekvapil J. (1990), K vysvětlující síle českéhé jazykověsného pojmu slang, L. Klimeš Lumír (ed.), Sborník ze IV. Konference o slangu a argotu v Plzni 9.–12.02.1988, Plzeň.
• Nekvapil J. (1993), Slang and Some Related Problems in Czech Linguistics, Studies in Functional Stylistics (= Linguistic and Litterary Studies in Eastern Europa (LLSEE), Vol. 36), J. Chloupek, J. Nekvapil (eds.), Amsterdam–Philadelphia.
• Nekvapil J. (1994), Standard und Nonstandard im Tschechischen unter dem Aspekt der Erforschung von Slangs, [in:] N. Reiter, U. Hinrichs, J. van Leeuwen-Turnovcová (Hsg.), Sprachlicher Standard und Substandard in Südosteuropa und Osteuropa, Symposion vom 12.–16. Oktober 1992 in Berlin, Berlin–Wiesbaden.
• Nekvapil J. (1995), Rez.: Leeuwen-Turnovcová 1993, „La Linuiguistique”, No. 31.
• Nevzorova-Kmieć E.A. (2002), Frazeologia polskogo molodiozhnogo zhargona (semanticheskij aspekt), Sankt Petersburg.
• Nevzorova-Kmieć E.A. (2009), Frazeologia polskogo molodiozhnogo zhargona, [in:] А. Bierich, Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Nikitina T.G. (2000), Tolkovyj slovar molodiozhnogo slenga: Slova, nieponiatnyje vzroslym. Okolo 2000 slov, Moscow.
• Nikitina T.G. (2003), Tolkovyj slovar molodiozhnogo slenga. Boleje 12000 slov; свыше 3000 frazeologizmov, Moscow.
• Nikitina T.G. (2013), Kljuchevyje koncepty molodiozhnoj kultury: tematicheskij slovar slenga, Sankt Petersburg.
• NSGU 2003 – Kasperzak M., Rzeszutek M., Zgółkowa H. (2003), Nowy słownik gwary uczniowskiej, Wrocław.
• Oberpfalcer F. (1934), Argot a slangy, „Československá vlastivěda III”, Praha.
• Orlovský (1941), K slovenskému slangu študentskému a vojenskému, Martin.
• Оtin Е.S. (1999), Мaterialy k slovariu substandartnoj leksiki, [in:] E.S. Оtin, Izbrannyje raboty, Donieck.
• Otin Е.S. (2004), Slovar konnotativnykh sobstvennykh imen, Donieck.
• Polański K. (1993a), Język specjalny. Język tajny, [in:] K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Polański K. (1993b), Żargon (argot, slang), [in:] K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Ponomarenko L.A. (1992), Substandartnyje elementy v rasskazakh V.M. Shukshina, [in:] V.M. Shukshin, Zhizn i tvorchestvo, Barnaul.
• Puchmajer J. (1821), Hantýrka čili jazyk zlodějů, Praha.
• Puig M. Sanches (1991a), Opisanie sposobom prijoma narkoticheskikh sredstv v Leksie russkojazychnykh narkomanov, „Russistik”, No. 1.
• Puig M. Sanches (1991b), Torach – lomka nedobor: leksicheskije sposoby vyrazhenija sostojanij na zhargonie russkojazychnykh narkomanov, [in:] „Rusistikа Еspаñоlа. Nauchnyj zhurnal po problemam russkogo jazyka literatury”, No. 1.
• Puig M.S. (1999), Saturativnyj spsoć dejstvija v glagolakh opisania sostojanija opjanenija, „Russistik”, No. 1–2.
• Pyrkalo S. (1998), Pershij slovnyk molodizhnogo slengu. Układach Svitlana Pyrkalo. Za redakcieju Jurija Mosenkisa, Kyiv.
• SMŽ – Ageeva I., Benediktova A., Nauchn, Sternin I.A. (eds.) (1992), Slomolodiozhnogo zhargona. Slova, vyrazhenija, kliczki rokzviozd, prozvishchs uchitelej. Podrobnyje ubjasnienija, primery upotreblenija. Оk. 1600 jedinic, Voronezh.
• Stawicka L. (2003), Korotkyj slovnyk zhargonnoi leksyky ukrainskoi movy. Mistyc ponad 3200 sliv i 650 stijkykh slovopoluchen, Kyiv.
• Stawicka L (2005), Argo, zhargon, sleng. Socialna differenciacija ukrainskoi movy, Kyiv.
• Suk J. (1979), Současný český kriminální slang a světský argot, Samizdat.
• Suk J. (1993), Několik slangových slovníků, Praha.
• Timroth W. vоn. (1986), Russian and Soviet Sociolinguistics and Taboo Varieties of the Russian Language (= Slavistische Beiträge. Bd. 205), München.
• Тrachtenberg V.F. (1908), Blatnaja muzyka („Zhargon” tiurmy), Sankt Petersburg.
• Vidović R. (1990), Rječnik žargona splitskich mladih naraštaja, „Čakavska rič”, No. 1.
• Walter H. (2000), Literatur und Wörterbücher zum russischen Substandard, [in:] Lexikographie und Substandard. Gegenwärtige und künftige Aufgaben der Lexikographie (= Greifswalder Beiträge zur Slawistik V), Greifswald.
• Walter H. (2002), Literatura i slovari po russkomu substandartu (vyshedshije vnie Rossii), [in:] „JASLIK. Informacionnyj biulleten”, No. 51.
• Walter H. (2003), Russisch-Deutsches Wörterbuch des Drogenslangs, Frankfurt am Main-Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxforf–Wien.
• Walter H. (2009), Brat na bzdukhu, brat/vziat chto na arapa, do lampochki. Zu einigen neuen Erscheinungen in der russischen Phraseologie, [in:] А. Bierich, Variatäten im Slavischen. Substandartnyje warianty slavianskikh jazykov. Izbrannyje statji, Frankfurt am Main.
• Walter H., Mokienko V.M. (2000), Poslovicy russkogo substandarta. Materialy k slovariu, Greifswald.
• Walter H., Mokienko V.M. (2001), Russisch-Deutsches Jargon-Wörterbuch, Frankfurt am Main–Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Wien.
• Walter H., Mokienko V.M. (2002), Nogaja jazykovaja zhizn drevniejshej professii, [in:] Slovo. Fraza. Tekst. Sbornik naucjnykh sostej k 60-letiju М.А. Аlekseenko, Moscow.
• Walter H., Mokienko V.M. (2005, 2008, 2010), Antiposlovicy russkogo naroda, Sankt Petersburg–Moscow.
• Walter H., Mokienko V.M. (2007a), Bolshoj slovar russkikh prozvishch, Moscow.
• Walter H., Mokienko V.M. (2007b), Bolshoj russko-nemeckij slovar zhargona i prostorechij, Moscow.
• Walter H., Mokienko V.M. (2010), Soziolekte in der Slavia (Überblick), [in:] K. Gutschmidt, S. Kempgen, S.T. Berger, P. Kosta (Hg.), Die slavischen Sprachen. The Slavic Languages. Ein internationales Handbuch zu ihrer Struktur, ihrer Geschichte und ihrer Erforschung. An International Handbook of their Structure, their History and their Investigation, Berlin–New York.
• Walter H., Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2003), Slovar russkogo shkolnogo i studencheskogo zhargona, Greifswald.
• Walter H., Mokienko V.M., Nikitina T.G. (2005), Tolkovyj slovar russkogo shkolnogo i studencheskogo zhargona. Okolo 5000 slov i vyrazhenij, Moscow.
• Wentworth H., Flexner S. B. (1967), Dictionary of American Slang, New York.
• Wiktorin K. (1886), Didivska (zhebracka) mova, „Zoria”, Lviv 1886.
• Winer L. (1895), Jevrejsko-niemeckije slota v russkikh narechijakh, „Живая старина”, No. 1.
• Winnik V.D. (2000), Аrgo, [in:] Ukrainska mova. Enciklopedija, Kyiv.
• Zemskaja Е.А. (1999), Slovoobrazovanije, [in:] Еrmakova O.P., Zemskaja Е.А., Rozina R.I. (eds.), Slova, s kotorymi my vstrechalis: Тоlkovyj slovar russkogo obshchego zhargona, Moscow.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.12/2018_13-32

Biblioteka Nauki

2200597