Inwektywy związane z nazwami części ciała we frazeologii polskiej i rosyjskiej. Analiza leksykalno-semantyczna

• Authors: Julia Klyus

Title variants

EN

Invectivess with somatic components in Pollish and Russian phraseology. Lexical-semantic analysis

Abstracts

EN

The article provides an analysis of invectives in Polish and Russian phraseology with a somatic component. It contains a definition of invective and describes functions it performs in communication. In article phraseological phrases with an invective, containing names of parts of the body are considered. The semantic field approach was used for analysis. 15 comparative subcategories were identified as specific, invective semantic fields of specific parts of the body. There are 52 essential meanings hereinafter later called traits, which are connotated by the meaning of the analyzed phrasemes. These traits create specific semantic micropols. The analysis shows the similarities and differences in the studied area of the Polish and Russian linguistic worldview.

PL

Niniejszy artykuł stanowi analizę inwektyw we frazeologii polskiej i rosyjskiej z komponentem somatycznym. Zawiera opis pojęcia inwektywy oraz funkcji, jakie pełni ona w komunikacji. Rozpatrywane są w nim frazeologizmy o wydźwięku inwektywnym zawierające nazwy części ciała bądź odwołujące się do nich znaczeniowo. Do analizy zastosowano metodę pól semantycznych. Wydzielono 15 subkategorii porównawczych stanowiących swoiste inwektywne pola semantyczne określonych części ciała. Wyróżniono 52 zasadnicze znaczenia, zwane dalej cechami, które są konotowane przez znaczenie badanych frazeologizmów. Cechy te tworzą swoiste mikropola semantyczne. Analiza ukazuje podobieństwa i różnice w badanym obszarze polskiego i rosyjskiego językowego obrazu świata.

Keywords

PL

inwektywa; związki frazeologiczne; komponenty somatyczne; językowy obraz świata; pola; semantyczne

EN

invective; idioms; somatic components; linguistic worldview; semantic fields

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 145-170

Dates

published

2018

Contributors

author

Julia Klyus

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000292570937

References

• Abramov N. (1999), Slovar russkih sinonimov i skhodnyh po smyslu vyrazhenij, Moskwa.
• Bańko M. (red.) (2000), Inny słownik języka polskiego, Warszawa.
• Baranov А., Dobrovolskij D. (2013), Osnovy frazeologii, Moskwa.
• Birih А. (2017), Russkaja substandardnaja frazeologija v sovremennyh, [w:] H. Walter, V.M. Mokienko, Zh. Fink (red.), Slavanskaja frazeologgija v sovremennyh SMI (publicisticheskij diskurs), Greifswald–Sankt Petersburg–Zagrzeb.
• Chlebda W. (2003), Elementy frazematyki: wprowadzenie do frazeologii nadawcy, Łask.
• Dubisz S. (red.) (2006), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa.
• Dunaj B. (red.) (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa.
• Jay T. (2000), Why we curse. A neuro-psycho-social theory of speech, Massachusetts.
• Kamińska-Szmaj I. (2007), Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycznych 1918–2000, Wrocław.
• Krakovak А.S. (2010), Invektiva kak literaturnyj zhanr: problemy struktury i genesisa: na materiale russkoj i polskoj poezii XIX i XX w.: avtoreferat dis.
• Krucka B. (1996), Związki frazeologiczne z czasownikiem „robić” i ich ekwiwalenty w języku rosyjskim, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, z. 6.
• Kusal K. (2005), Tipy semanticheskih otnoshenij v sfere russko-polskoj mezhjazykovoj omonimii, „Žmogus ir žodis. Svetimosios kalbos. Mokslo darbai”, t. 7, nr 3.
• Kusal K. (2012), Russko-polskije semanticheskije sblizhenija v sfere substandardnoj frazeologii, „Anuari de filologia. Llengües i literatures modernes”, nr 2.
• Lakoff G., Johnson M. (1988), Metafory w naszym życiu, Warszawa.
• Lebda R. (2016), Wstęp, [w:] A. Latusek (red.), Wielki słownik frazeologiczny, Kraków.
• Lewicki A.M., Pajdzińska A. (2001), Frazeologia, [w:] J. Bartmiński, Współczesny język polski, Lublin.
• Mokienko V.M. (1989), Slavanskaja frazeologia, Moskwа.
• Mokienko V.М. (2016), Mirolubie v dialoge kultur: muha, kurica ili muravej?, [w:] B. Afeltowicz, J. Miturska-Bojanowska, H. Walter (red.) (2005), Dialog kultur i obshchestv, Szczecin.
• Mokienko V.М. (b.r.), Vglub’ pogovorki, Sankt-Petersburg.
• Mueldner-Nieckowski P. (2003), Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa.
• Pajdzińska A. (1991), Wartościowanie we frazeologii, [w:] J. Puzynina, J. Anusiewicz, Wartości w języku i tekście, Wrocław.
• Pajdzińska A. (1999), Jak mówimy o uczuciach? Poprzez analizę frazeologizmów do językowego obrazu świata, [w:] J. Bartmiński, Językowy obraz świata, Lublin.
• Panasiuk J. (2001), Stereotypy językowe, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin.
• Reformatskij А.А. (1967), Vvedenije v jazykovedenije, Moskwa.
• Starichenok V.D. (2012), Sovremennyj russkij literaturnyj jazyk, Mińsk.
• Telia V.N. (1996), Russkaja frazeologia. Semanticheskij, pragmaticheskij i lingvokulturologicheskij aspekty, Moskwa.
• Ushakov D.N. (red.) (b.r.), Tolkovyj Slovar’ Ushakova, http://ushakovdictionary.ru/ [dostęp: 20.05.2018].
• Wilkoń A. (2002), Spójność i struktura tekstu: wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków.
• Zhelvis V.I. (2000), Slovo i delo: juridicheskij aspekt skvernoslovija, [w:] N.D. Golov (red.), Jurislingvistika – 2: Russkij jazyk v ego jestestvennom i juridicheskom bytii, Barnauł.
• Zhelvis V.I. (2001), Pole brani. Skvernoslovije kak socialnaja problema, Moskwa.
• Zhelvis V.I. (2008), „Grubost”: Problemy klassifikacii leksiki, [w:] Frazeologizm i slovo v nacionalno-kulturnom diskurse (lingvisticheskij i lingvometodicheskij aspekt), Моskwa.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.12/2018_145-170

Biblioteka Nauki

2197238