Marzanna: immagine soprannaturale della morte nella fraseologia slava

• Authors: Giuliano Gajetti

Title variants

PL

Marzanna: nadprzyrodzony obraz śmierci we frazeologii słowiańskiej

Abstracts

IT

L’esperienza della morte è un evento che per sua stessa natura va oltre la comprensione umana della realtà fisica ed è concepito come tipicamente soprannaturale; non può essere completamente spiegato con il pensiero razionale. In questo articolo analizzeremo la figura di Marzanna/Mara/Morena nel folclore e nella mitologia slava. La sua immagine è associata con le forze della morte, dell’inverno e i rituali di cambiamento stagionale. Questo complesso di riti e spiriti soprannaturali è studiato tra gli altri da Afanasyev e occupa una posizione rilevante nell’ambito dell’etnolinguistica. L’indagine su Marzanna è vista come strumento teorico per meglio comprendere differenti elementi fraseologici in varie lingue slave e la loro relazione con la rappresentazione della morte nel folclore europeo.

PL

Pojęcie śmierci to wydarzenie, które ze względu na swą naturę znajduje się poza granicami ludzkiej fizycznej realności i można je rozpatrywać jako zjawisko nadnaturalne, nieudające się racjonalnie wytłumaczyć. W artykule poddano analizie obraz Marzanny/Mary/Moreny w słowiańskim folklorze i mitologii. Jej obraz kojarzył się z pojęciem śmierci i obrzędami kalendarza ludowego opisanymi przez Afanasjewa. Podobne rytuały oraz istoty nadnaturalne są opisane w słowniku Starożytności słowiańskie i odgrywają ważną rolę w etnolingwistyce. Fenomen Marzanny rozpatrywany jest jako instrument teoretyczny do lepszego rozumienia frazeologii języków słowiańskich oraz jego związków z ogólnoeuropejskim folklorystycznym przedstawieniem śmierci.

Keywords

IT

fraseologia slava; mitologia comparata; folclore slavo; etnolinguistica; Marzanna; fraseologia; della morte

PL

frazeologia słowiańska; mitologia porównawcza; folklor słowiański; etnolingwistyka; Marzanna; frazeologia śmierci

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2019
• Volume: 13
• Pages: 111-122

Dates

published

2019

Contributors

author

Giuliano Gajetti

• Faculty of Arts and Humanities, University of Tartu, Tartu, Estonia

• https://orcid.org/0000000155141829

References

• Afanasyev А.N. (1994), Poeticheskije vozzrenije slavian na prirodu, (1865–1869), t. III, Izdatelstvo Indrik, Moskva.
• Agapkina Т.А. (2002), Mifologicheskije osnowy slavyanskogo narodnogo kalendaria. Vesennie-letnij cikl, Chast III Formirovanije kalendarnogo simvolizma, Izdatelstvo Indrik, Moskva.
• Del Ponte R. (1999), Dei e miti italici, Ecig, Genoa.
• Famincyn А. (2014), Bozhestva drevnikh slavian, (1884), Institut russkoj civilizacii, Moskva.
• Krzyżanowska A. (1998), Ostatnia podróż – czyli polska i francuska metaforyka śmierci, „Etnolingwistyka: problemy języka i kultury”, 9/10, p. 93–109.
• Łuczyński M. (2000), Semantyka obrzędów wiosennych związanych z Marzanną i Jarylą, „Respectus Philologicus”, 10, 15, p. 165–176.
• Łuczyński M. (2008), Kognitywna definicja Marzanny – Próba rekonstrukcji fragmentu tradycyjnego mitologicznego obrazu świata Słowian, „Studia Mythologica Slavica”, 11, p. 173–196.
• Meshcheryakova O.A., Wysoczański W. (2015), Verbal Objectification of the Concept of Death in the Polish and Russian, “Mediterranean Journal of Social Sciences”, 6: p. 423–429.
• Mokienko V.M., Nikitina Т.G. (2007), Bolshoj slovar russkikh pogovorok. Boleye 40 000 obraznykh vyrazhenij, ОLMA Media Grupp, Moskva.
• Molotkov А. (red.), Sost. L.А. Voynova, V.P. Zhukov, А.I. Molotkov, А.I. Fe Dorov (1987), Frazeologicheskij slovar russkogo jazyka: svyshe 4000 slovarnykh statej, Russkij Jazyk, Moskva.
• Niedzielski G. (2011), Królowie z gwiazd. Mitologia plemion prapolskich. Armoryka, Sandomierz.
• Petrukhin V.Ya., Agapkina Т.А., Vinogradova L.N. Tolstaya S.M. (red.) (1995), Slavianskaya mifologija. Enciklopedicheskij slovar, Ellis Lak, Moskva.
• Piasecka A. (2011), Koncept śmierci w rosyjskiej frazeologii, „Folia Linguistica Rossica”, 7, p. 95–102.
• Profantová, Z. (1998), Językowy obraz śmierci na Słowacji, „Etnolingwistyka: problemy języka i kultury”, 9/10, p. 111–120.
• Słownik stereotypów i symboli ludowych (1999), J. Bartmiński (red.), t. 1**, UMCS, Lublin.
• Słownik frazeologiczny języka polskiego (1967), S. Skorupka, t. 1, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Tolstoy N.I. et al (1995–2004): SDES – Slavianskije drevnosti. Etnolingvisticheskij slovar, tom 1–3, Institut slavianovedenija RAN, Moskva.
• Vlasova М.N. (2008), Enciklopedija russkikh suyeverij = Novaja abevega russkikh suyeverij = Russkije suyeverija: Enciklopedicheskij slovar, Аzbuka-klassika, St Petersburg.
• Žujkova M. (1998), Nominacija smerti i arkhaicheskoje mysljenije, „Etnolingwistyka: problemy języka i kultury”, 9–10, p. 67–80.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.13/2019_06gg

Biblioteka Nauki

2197212