Беларускія антыпрыказкі як з’ява нацыянальнай лінгвакультуры

• Authors: Eugene Ivanov

Title variants

EN

Belarusian Anti-Proverbs

PL

Białoruskie antyprzysłowia jako zjawisko lingwokultury narodowej

Abstracts

EN

The article deals with the concept of anti-proverb, the main stages of its development and research as a linguistic phenomenon. The problem of studying and lexicographical representation of anti-proverbs in the modern Belarusian language is determined. The history of development, composition, main areas of usage, thematic groups, varieties of prototypes (source texts), the most productive methods of derivation, connection with the content of the source text, structural types and variant forms of Belarusian anti-proverbs are described.

PL

W artykule rozpatrywane jest pojęcie antyprzysłowia, główne etapy jego rozwoju i analizy jako zjawiska lingwistycznego. Określono problem badania i opracowań leksykograficznych antyprzysłów we współczesnym języku białoruskim. Opisano historię rozwoju, skład, podstawowe sfery użycia, grupy tematyczne, odmiany prototypów (tekstów wyjściowych), najbardziej produktywne sposoby derywacji, związek z treścią tekstu wyjściowego, typy strukturalne oraz formy wariacyjne białoruskich antyprzysłów.

BE

У артыкуле разглядаецца паняцце антыпрыказкі, асноўныя этапы яе развіцця і вывучэння як лінгвістычнага феномена. Акрэсліваецца праблема даследавання і лексікаграфічнага апісання антыпрыказак у сучаснай беларускай мове. Вызначаюцца і паслядоўна апісваюцца гісторыя развіцця, аб’ём і склад, асноўныя сферы ўжывання, тэматычныя групы, разнавіднасці прататыпаў (зыходных тэкстаў), прадуктыўныя спосабы дэрывацыі, віды сувязі з прататыпам, структурныя тыпы і варыянтныя формы беларускіх антыпрыказак.

Keywords

BE

сучасная беларуская мова; прыказка; антыпрыказка; змест; структура; утварэнне; ужыванне

EN

the modern Belarusian language; anti-proverb; proverb; content; structure; derivation; usage

PL

współczesny język białoruski; antyprzysłowie; przysłowie; treść; struktura; derywacja; funkcjonowanie

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2020
• Volume: 14
• Pages: 83-106

Dates

published

2020

Contributors

author

Eugene Ivanov

• Mogilev State A. Kuleshov University

• https://orcid.org/0000000264518111

References

• Ajsman V. (1988), K strukture tak nazyvajemyh bessmyslic, “Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej”, Wrocław, Warszawa, Gdańsk, Łódź, IV, s. 99–114.
• Bogatyrjov P.G. (1962), Formula nevozmozhnogo v slavjanskom fol’klore, “Slavjanskij filologicheskij sbornik”, Ufa, c. 347–363.
• Borovaja I.I., Ivanov E.E. (2007), Tipy russkih antiposlovic, “Tekst. Yazyk. Chelovek”, Mozyr’, 1, s. 16–19.
• But’ko Yu.V. (2009), Lingvokul’turologicheskaja harakteristika mezhtekstovyh svjazej v uslovijah demokratizacii jazykovyh processov (na materiale lingvokul’turologicheskogo analiza paremij), AKD, Yaroslavl’.
• Dubichinskij V. (2005), Protiv chego zhe “Antiposlovicy”?, “Grani slova”, Moskva, s. 629–634.
• Éluard P., Péret B. (1972), 152 proverbes mis au goût du jour, Paris.
• Fjodorova N.N. (2007), Sovremennyje transformaciirusskih poslovic, AKD, Velikij Novgorod.
• Ivanov E. (2002), Paremiological Minimum and Basic Paremiological Stock (Belarusian and Russian), “Individual Research Support Scheme Grant No 148/2000. Final Report. Vol. 2”, Prague.
• Ivanov E. (2008), Paremiological Minimum of the Belarusian Language, “Acta GermanoSlavica”, 3, c. 283–302.
• Ivanov E.E. (2009), Antiposlovicy runeta (tipologija i slovar’), Minsk.
• Ivanov E.E. (2011), Sposoby i sredstva derivacii belorusskih antiposlovic, “Frazeologija i yazykovaja dinamika”, Greifswald, Sankt-Peterburg, c. 281–282.
• Ivanov E.E. (2016), Lingvistika aforizma, Mogilev.
• Ivanov E.E., Borovaya I.I. (2009). Tipy russkih antiposlovic, “Varietaten im Slavischen”, Frankfurt am Main, s. 111–122.
• Іvanova S., Іvanou Ya. (2010), Antycytaty u suchasnaj belaruskaj move, “Phraseologische Studien: Dynamische Tendenzen in der slawischen Phraseologie”, Greifswald, s. 174–183.
• Іvanova S.F., Іvanou Ya.Ya., Shpakouskaja V.A. (2010), Paradyjnyja, іranіchnyja і zhartounyja transfarmacyі krylatyh vyrazau (da skladannja slounіka belaruskіh antyprykazak), “Acta Germano-Slavica”, 4, c. 52–61.
• Іvanou Ya.Ya. (2004a), Sacyjalіngvіstychnyja parametry belaruskіh prykazak (da prablemy
• vyznachennya paremіjalagіchnaga mіnіmumu і asnounaga paremіjalagіchnaga fondu suchasnaj belaruskaj lіtaraturnaj movy), “Mova і socyum”, Magіljou, c. 201–224.
• Іvanou Ya.Ya. (2004b), Afarystyka movy mastackaga tvora. Paema Yakuba Kolasa “Novaja zjamlja”: leksіkagrafіchny aspekt, Magіljou.
• Іvanou Ya.Ya. (2005), Ab drugasnym sposabe deryvacyі neprecedentnyh afaryzmau, “Grani slova”, Moskva, c. 463–468.
• Іvanou Ya.Ya. (2006), Da prablemy ukladannja slounіka afaryzmau movy tvorau Yakuba Kolasa, “Vesnіk Mazyrskaga dzjarzhaunaga pedagagіchnaga unіversіteta”, 1, s. 83–88.
• Іvanou Ya.Ya. (2009), Ad prykazkі da anty-prykazkі (evaljucyja zhanru), “Ukraїn’ska mova sered іnshih slov’yan’skih: etnologіchnі ta gramatichnі parametri”, Krivij Rіg, s. 168–176.
• Іvanou Ya.Ya. (2013), Prykazkі і antyprykazkі u belaruskaj і іnshyh slavjanskіh і neslavjanskіh movah, “Slavjanskie narody i ih kul’tury: tradicija i sovremennost’”, Gomel’, s. 137–139.
• Іvanou Ya.Ya. (2017), Afarystychnyja adzіnkі u belaruskaj move, Magіljou.
• Іvanou Ya.Ya., Kanavalava І.S. (2010), Antyprykazkі і prablema іh vyvuchennja u suchasnaj belaruskaj lіtaraturnajmove, “VesnіkBelaruskaga dzjarzhaunaga unіversіteta. Seryja 4”, 3, s. 11–15.
• Іvanou Ya.Ya., Kanavalava І.S. (2011), Madelіravanne prykazkavaga tekstu jak sposab deryvacyі antyprykazak, “Literaturnaja i dialektnaja frazeologija: istorija i razvitie (Pjatyje Zhukovskie chtenija)”, Velikij Novgorod, 1, s. 416–419.
• Kanavalava І.S. (2010a), Da prablemy vyznachennja panjaccja “antyprykazka”, “Vesnіk Mazyrskaga dzjarzhaunaga pedagagіchnaga unіversіteta іmja І.P. Shamjakіna”, 2, s. 92–97.
• Kanavalava І.S. (2010b), Pradmetna-tematychnaja klasіfіkacyja belaruskіh antyprykazak, “Vesnіk Magіljouskaga dzjarzhaunaga unіversіteta іmja A.A. Kuljashova”, 2, s. 60–66.
• Kanavalava І.S. (2010v), Substytucyja kampanentau prykazkі jak sposab jaje perautvarennja u antyprykazku, “Slavjanskaja frazeologija i paremiologija v XXI veke”, Minsk, s. 213–216.
• Kanavalava І.S. (2011), Varyjantnasc’ prykazak і antyprykazak, “Vestnik Polockogo gosudarstvennogo universiteta. Serija A”, 1, s. 108–113.
• Kanavalava І.S., (2013), Stylіstychnyja fіgury jak srodak vyrazhennja kamіchnaga u belaruskіh antyprykazkah, “Nauchnyje stremlenija”, 7, s. 43–46.
• Konovalova I.S. (2011), Antiposlovicy v belorusskom jazyke, “Frazeologija i jazykovaja dinamika”, Greifswald, Sankt-Peterburg, c. 283–285.
• Kotova M.Yu. (2000), Russko-slavjanskij slovar’ poslovic (s anglijskimi sootvetstvijami), Sankt-Peterburg.
• Krejdlin G.E. (1989), Struktura aforizma, “Problemy strukturnoj lingvistiki (1985–1987)”, Moskva, s. 196–206.
• Lepeshau І.Ya. (2006), Paremіjalogіja jak asobny razdzel movaznaustva, Grodna.
• Lepeshau I.Ya., Yakalcevіch M.A. (2002), Slounіk belaruskіh prykazak, Mіnsk.
• Litovkina A.T. (2006), “Na net i suda net”: punning in Anglo-American and Russian AntiProverbs, “Slovo v slovare i v diskurse", Moskva, s. 556–570.
• Litovkina A.T. (2007), “Never do today what can be done tomorrow” – most frequent types of alteration in anglo-american and Russian proverb transformations, “Frazeologija v jezikoslovju in drugih vedah: Europhras Slovenija 2005”, Strunjan, 12–14 september 2005, Ljubljana,s. 451–471.
• Litovkina A.T., Vargha K. (2005), “Viccében él a nemzet”. Magyar kózmondás-paródiák, Budapest.
• Maslova V.A. (2014), Novyje russkije poslovicy: kognitivnyj i lingvokul’turologicheskij aspekty, “Vestnik Novgorodskogo gosudarstvennogo universiteta im. Yaroslava Mudrogo”, 77, s. 81–84.
• Mieder W. (1982–1989), Antisprichwörter, Wiesbaden, Bd. 1–3.
• Mieder W. (1998), Verdrehte Weisheiten: Antisprichwörter aus Literatur und Medien. Gesellschaft für Deutsche Sprache, Quelle & Meyer, Wiesbaden.
• Mieder W., Litovkina A.T. (1999), Twisted Wisdom: Modern Anti-Proverbs, Burlington.
• Mokienko V.M., Val’ter H. (2006), Prikol’nyj slovar’ (antiposlovicy i antiaforizmy), SanktPeterburg.
• Nikitina T.G (2014), Novyj “status” russkih antiposlovic, “Vestnik Novgorodskogo gosudarstvennogo universiteta im. Yaroslava Mudrogo”, 77, s. 87–89.
• Nikolajeva E.K. (2002), Transformirovannyje poslovicy kak element sovremennoj smekhovoj kul’tury, “Słowo. Tekst. Czas. VI. Nowa frazeologia w nowej Europie”, Szczecin, Greifswald, S. 158–164.
• Padbjareskі Z. (2007), Staryja prykazkі na novy lad: “Z pes’nі slou nja vykіnesh – pes’nju skanfіskujuc’”, “Radyjo Svaboda”.
• Paremiologija bez granic (2020), M.A. Bredis, O.V. Lomakina (red.), Rossijskij universitet druzhby narodov, Moskva.
• Paremiologija v diskurse (2015), O.V. Lomakina (red.), URSS: Lenand, Moskva.
• Savenkova L.B. (2014), Predstavlenije o kollektivnom sub’ekte v prostranstve sovremennyh russkih antiposlovic, “Vestnik Novgorodskogo gosudarstvennogo universiteta im. Yaroslava Mudrogo”, 77, s. 35–37.
• Schindler F. (1993), Sprichwört im heutigen Tschechischen: empirische Untersuchungen und semantische Beschreibung, München.
• Schindler F., Bittnerová D. (1997), Česká přísloví. Soudobý stav konce XX století, Praha.
• Seliverstova E. (2003), “Chem dal’she v les, tem tishe edesh’”: novoe v poslovicah, “Frazeologické śtúdie”, III, s. 200–211.
• Val’ter H., Mokienko V.M. (2005), Antiposlovicy russkogo naroda, Sankt-Peterburg.
• Val’ter X. (2004), Obraz zhenshchiny v russkih antiposlovicah, “Słowo. Tekst. Czas. VII. Środki nominacji w nowej Europie”, Szczecin, Greifswald, s. 327–338.
• Val’ter X., Mokienko V. (2001), Paremiologicheskije transformy v rechi i zhargone, “Funkcionirovanie standartnyh i substandartnyh jazykovyh edinic”, Magnitogorsk, s. 35–53.
• Val’ter X., Mokienko V. (2007), Russkie antiposlovicy i ih leksikograficheskoe opisanie, “Acta Ethnographica Hungarica”, 52, 1, s. 157–175.
• Walter H., Mokienko V. (2002), Wörterbuch russischer Anti-Sprichwörter, Greifswald.
• Yarho V.N. (1982), Primechanija, “Menandr. Komedii. Fragmenty”, Moskva, s. 436–563.
• Zajkina Z.M. (2015), Antiposlovichnoe predstavlenie o trudovoj dejatel’nosti nositelej russkogo jazyka, “Filologicheskie nauki. Voprosy teorii i praktiki”, 8, 1, s. 75–78.
• Zhigarina E.E. (2006), Sovremennoe bytovanie poslovic: variativnost’ i polifunkcional’nost’ tekstov, AKD, Moskva.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.14/2020_06ei

Biblioteka Nauki

2192871