Składnia w świetle logopedii – ujęcie neurosyntaktyczne

• Authors: Jędrzej Michalik

Title variants

EN

Syntax in the light of logopedics – a neurosyntactic approach

Abstracts

EN

The interdisciplinarity of logopedics and drawing knowledge from medicine, linguistics, psychology and pedagogy make it possible to look at syntax – a subject of interest of linguistics and logopedics – from a new, neurosyntactic and neurostructural perspective. In the traditional approach, syntax – as an element of linguistic competence, and hence, a mental unit, is a subsystem of language that allows the combination smaller components into sequences governed by particular grammar rules. The methodology of speech therapy provides practitioners with strategies thanks to which they can programme and rebuild syntactic competence. On the basis of neurostructural research, it has become possible to distinguish several areas of the brain that are responsible for processing syntax, which implies a completely new therapeutic approach in the science concerning speech disorders.

PL

Interdyscyplinarność logopedii i czerpanie wiedzy z osiągnięć medycyny, językoznawstwa, psychologii i pedagogiki pozwala spojrzeć na składnię – przedmiot zainteresowania językoznawstwa i logopedii – z nowej, neurosyntaktycznej i neurostrukturalnej perspektywy. W ujęciu tradycyjnym składnia, jako element składowy kompetencji językowej, a więc bytu mentalnego, jest podsystemem języka pozwalającym na łączenie mniejszych elementów w ciągi, którymi rządzą określone reguły gramatyczne. Metodyka terapii logopedycznej dostarcza terapeutom strategii, za pomocą których mogą oni programować i odbudowywać kompetencję składniową. Na kanwie badań neurostrukturalnych możliwe stało się wyróżnienie niektórych obszarów mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie składni, co implikuje zupełnie nowe podejście terapeutyczne w nauce o zaburzeniach mowy.

Keywords

PL

składnia; neurosyntaktyka; programowanie języka; terapia logopedyczna; zaburzenia mowy

EN

syntax; neurosyntactics; language programming; speech therapy; speech disorders

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2022
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 95-110

Dates

published

2022

Contributors

author

Jędrzej Michalik

• Instytut Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego

• https://orcid.org/0000000159388079

References

• Bobrowski I. (1998), Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków.
• Chomsky N. (1982), Zagadnienia teorii składni, Wrocław.
• Grabias S. (2000), Mowa i jej zaburzenia, „Logopedia”, nr 28.
• Grabias S. (2010/2011), Logopedia – nauka o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych, „Logopedia”, nr 39/40.
• Grabias S. (2015), Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Standardy postępowania logopedycznego, Lublin.
• Grzegorczykowa R. (2012), Wykłady z polskiej składni, Warszawa.
• Heinz A. (1978), Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa.
• Klemensiewicz Z. (1963), Zarys polskiej składni, Warszawa.
• Langacker R. (2009), Gramatyka kognitywna: wprowadzenie, Kraków.
• Łuczyński E. (2004), Kategoria przypadka w ontogenezie języka polskiego, czyli o wchodzeniu dziecka w rzeczywistość gramatyczną, Gdańsk.
• Łuczyński E. (2015), Wiedza o języku polskim dla logopedów, Gdańsk.
• Łuria A. (1967), Zaburzenia wyższych czynności korowych wskutek ogniskowych uszkodzeń mózgu, Warszawa.
• Łuria A. (1976), Podstawy neuropsychologii, Warszawa.
• Maruszewski M. (1966), Afazja: zagadnienia teorii i terapii, Warszawa.
• Maruszewski M. (1970), Mowa a mózg, Warszawa.
• Mazurkiewicz-Sokołowska J. (2006), Transformacje i strategie wiązania w lingwistycznych badaniach eksperymentalnych, Kraków.
• Mecner P. (2005), Elementy gramatyki umysłu, Kraków.
• Michalik M. (2011), Kompetencja składniowa w normie i zaburzeniach. Ujęcie integrujące, Kraków.
• Michalik M. (2014), Kompetencja składniowa jako przedmiot badań neurolingwistycznych – wprowadzenie do neurosyntaktyki, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, nr 9.
• Mietz K. (2018), Pamięć i rutynizacja jako determinanty akwizycji języka w oligofazji, „Neurolingwistyka Praktyczna”, nr 4.
• Muzyka-Furtak E. (2019), Terapia surdologopedyczna – programowanie języka, [w:] tejże (red.), Surdologopedia, Gdańsk.
• Panasiuk J. (2015), Postępowanie logopedyczne w przypadku afazji, [w:] S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Standardy postępowania logopedycznego, Lublin.
• Pąchalska M. (1999), Afazjologia, Kraków.
• Polański K. (1999a), Gramatyka, [w:] tegoż (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Polański K. (1999b), Gramatyka generatywna, [w:] tegoż (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Polański K. (1999c), Gramatyka transformacyjno-generatywna, [w:] tegoż (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Polański K. (1999d), Językoznawstwo, [w:] tegoż (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Saussure F. de (2002), Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa.
• Tabakowska E. (1995), Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
• Taylor J.R. (2007), Gramatyka kognitywna, Kraków.
• Woźniak T. (2013), Językoznawstwo w świetle logopedii, [w:] J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Język. Człowiek. Społeczeństwo, Lublin.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.16/2022_07jm

Biblioteka Nauki

2085387