Świadomość językowa a gwara

• Authors: Karina Szymańska-Galińska

Title variants

EN

Linguistic awareness and dialect

Abstracts

EN

The aim of this article is to provide a definitional characterization of linguistic awareness and to define its role in the context of dialect. The concept of linguistic awareness was analysed – both in dictionary terms and in linguistic works appearing on this subject. An attempt was made to construct a coherent definition of the discussed term and the sociological foundations of the issue were presented, finding a direct reference to contemporary communication behaviour and dialect issues.

PL

Celem artykułu jest definicyjne scharakteryzowanie świadomości językowej oraz określenie jej roli w kontekście gwary. Analizie poddano pojęcie świadomości językowej – zarówno w ujęciach słownikowych, jak i w pojawiających się na ten temat pracach językoznawczych. Podjęto próbę skonstruowania spójnej definicji omawianego terminu oraz przedstawiono socjologiczne podstawy zagadnienia, znajdując bezpośrednie odniesienie do współczesnych zachowań komunikacyjnych i problematyki gwary.

Keywords

EN

linguistic awareness; dialect; language competence; social awareness

PL

świadomość językowa; gwara; kompetencja językowa; świadomość społeczna

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 1
• Pages: 171-178

Dates

published

2023

Contributors

author

Karina Szymańska-Galińska

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

• https://orcid.org/0000000196254811

References

• Bartol-Jarosińska D. (1986), Świadomość językowa robotników warszawskich. Studium leksykalno-semantyczne, Warszawa.
• Bugajski M. (1999), Świadomość językowa a świadomość lingwistyczna. Społeczne i naukowe potrzeby kultury języka, [w:] J. Miodek (red.), Mowa rozświetlona myślą, Wrocław.
• Chlebda W. (1995), Fatum i nadzieja. Szkice do obrazu samoświadomości językowej dzisiejszych Rosjan, Opole.
• Chomsky N. (1977), Preliminaria metodologiczne, [w:] B. Stanosz (oprac.), Lingwistyka a filozofia, Warszawa.
• Cygan S. (1999), Świadomość językowa środowisk wyzbywających się gwary (na przykładzie mieszkańców kieleckiej wsi Lasocin), maszynopis nieopublikowanej pracy doktorskiej, napisanej pod kierunkiem prof. dr Barbary Bartnickiej, Kielce–Warszawa.
• Cygan S. (2002), Zagadnienie świadomości językowej w literaturze językoznawczej, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica”, nr 1(6).
• Cygan S. (2011), Przejawy świadomości językowej mieszkańców wsi końca XX wieku na przykładzie Lasocina na Kielecczyźnie, Kielce.
• Gajda S. (1987), Nauka o kulturze języka, „Polonistyka”, z. 8.
• Gołąb Z., Heinz A., Polański K. (1968), Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa–Kraków.
• Kucharzyk R. (2011), Badania świadomości językowej mieszkańców wsi, „Poradnik Językowy”, nr 4.
• Maćkowiak K. (2011), U źródeł polskiej świadomości językowej (X–XV wiek), Poznań.
• Markowski A. (1992), Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa.
• Markowski A., Satkiewicz H. (1996), Kultura języka w powojennej Polsce, [w:] J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, Wrocław.
• Mrózek R. (2002), Świadomość językowa i zachowania komunikacyjne a środowisko gwarowe, [w:] H. Synowiec (red.), W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej: księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Polańskiemu, Katowice.
• Ossowski S. (1957), Struktura klasowa w społecznej świadomości, Wrocław.
• Ostasz L. (1995), Teoria świadomości i podświadomości, Kraków.
• Pelcowa H. (2017), Gwara w kontakcie – gwara w konflikcie, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. XIV.
• Piotrowska W. (2019), Badanie świadomości językowej mieszkańców wsi na Kurpiach – prolegomena, „Prace Filologiczne”, t. 73.
• Pisarek W. (1977), Poczucie językowe, znajomość języka i praktyka językowa, „Socjolingwistyka”, nr 1.
• Podracki J. (red.) (1998), Szkolny słownik nauki o języku, Warszawa.
• Podracki J., Porayski-Pomsta J. (1998), Przygotowanie nauczycieli do edukacji językowej, [w:] W. Miodunka (red.), Edukacja językowa Polaków, Kraków.
• Polański K. (red.) (1993), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław.
• Porayski-Pomsta J. (1994), Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Warszawa.
• Sagan-Bielawa M. (2017), Język jako element świadomości społecznej (na przykładzie Polski po 1918 roku), „LingVaria”, nr 2(24).
• Szober S. (1937), Na straży języka. Szkice z zakresu poprawności i kultury języka polskiego, Warszawa.
• Sztompka P. (2009), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków.
• Tambor J. (2006), Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.
• Urbańczyk S. (red.) (1992), Encyklopedia języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Witaszek-Samborska M. (1999), Składnia, [w:] M. Gruchmanowa, B. Walczak (red.), Słownik gwary miejskiej Poznania, Warszawa–Poznań.
• Zgółka T. (1980), Język. Kompetencja. Gramatyka. Studium z metodologii i lingwistyki, Poznań–Warszawa.
• Ziółkowski M. (2015), Teoria socjologiczna a transformacja społeczeństwa polskiego, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.25312/2391-5137.18/2023_17ksg

Biblioteka Nauki

34655953