Pozdrowienia przesyłane za pośrednictwem widokówek – aspekt formalnojęzykowy i pragmatyczny

• Authors: Daniel Dzienisiewicz

Title variants

EN

Greetings sent via postcards – formal linguistic and pragmatic aspects

Abstracts

EN

The article characterizes Polish greetings sent on postcards in the second half of the 20th century. The analysis comprises the position of greetings in the structure of texts, their linguistic form (including names of the sender, recipient and place from which they are sent), pragmatics and other politeness formulas accompanying them. The study proves that greetings (or their components) perform several functions in postcard messages, as they identify people and places, evaluate them and serve as a means of expression, but the most important function of greetings is polite maintenance of contact between correspondents.

PL

W artykule dokonano charakterystyki polskojęzycznych aktów pozdrowień przesyłanych na widokówkach w drugiej połowie XX wieku. Analizowana jest pozycja zajmowana przez pozdrowienia w strukturze tekstu, ich forma językowa (m.in. dodatkowe określenia, nazwy nadawców, odbiorców i miejsc, z których są wysyłane), pragmatyka oraz towarzyszące im inne akty etykiety. Badanie dowodzi, że akty pozdrowień (bądź ich komponenty) pełnią w korespondencji pocztówkowej liczne funkcje, m.in. identyfikującą, wartościującą i ekspresywną, jednak najważniejszą funkcją pozdrowień jest grzecznościowe podtrzymywanie kontaktu między korespondentami.

Keywords

PL

akty pozdrowień; akty mowy; pragmatyka językowa; grzeczność językowa; język polski; karty pocztowe

EN

greetings; speech acts; pragmatics; linguistic politeness; Polish; postcards

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 2
• Pages: 99-115

Dates

published

2023

Contributors

author

Daniel Dzienisiewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000304005143

References

• Anusiewicz J., Nieckula F. (1978), Charakterystyka tekstów mówionych na tle klasyfikacji aktów komunikacyjnych, [w:] T. Skubalanka (red.), Studia nad składnią polszczyzny mówionej, Wrocław.
• Bula D., Nawacka J. (1983), Próba klasyfikacji aktów mowy, „Socjolingwistyka”, nr 5.
• Dzienisiewicz D. (2019), Błędy (orto)graficzne w rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych, „Studia Rossica Posnaniensia”, nr 44.
• Dzienisiewicz D. (2020), Czy zdrowie, szczęście i pomyślność stanowią podstawowe składniki formuł życzeń „bez względu na okazję”?, [w:] K. Wojan (red.), Wokół pewnego cytatu, Warszawa.
• Dzienisiewicz D. (2021a), Akty podziękowania w treści polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomości przesyłanych na kartach pocztowych, „Studia Rossica Gedanensia”, nr 8.
• Dzienisiewicz D. (2021b), Językowy obraz wartości w polsko- i rosyjskojęzycznych aktach życzeń przesyłanych na kartach pocztowych, niepublikowana rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. UAM dr. hab. Piotra Nowaka, Poznań.
• Dzienisiewicz D. (2022a), Akty prośby w polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych, „Studia Slavica”, nr 26(1).
• Dzienisiewicz D. (2022b), Akty przeproszenia w polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych, „Półrocznik Językoznawczy TERTIUM”, nr 7(1).
• Dzienisiewicz D. (2022c), Akty zaproszeń w polsko- i rosyjskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych, „Przegląd Rusycystyczny”, nr 4(178).
• Dzienisiewicz D. (2022d), Struktura i funkcje komunikacyjne postscriptum w polskojęzycznych wiadomościach przesyłanych na kartach pocztowych, „Poradnik Językowy”, nr 9.
• Furgalska A., Warchala J. (1982), O tekstach pozdrowień, „Socjolingwistyka”, nr 4.
• Grabias S. (1994), Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Greń Z. (1994), Semantyka i składnia czasowników oznaczających akty mowy w języku polskim i czeskim, Warszawa.
• Handke K. (2008), Socjologia języka, Warszawa.
• Jędrzejko E., Kita M. (2002), Słowa grzeczne i serdeczne, czyli o języku życzliwym na co dzień i od święta, Warszawa.
• Kaczyński Z. (1983), Miejsce pozdrowień wśród wypowiedzi językowych, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia Linguistica”, nr 8.
• Książek E. (2008), Tekst epistolarny w świetle etykiety językowej, Kraków.
• Marcjanik M. (1985), Opisywanie etykiety językowej. Problemy metodologiczne, „Polonica”, nr 17.
• Marcjanik M. (2001), Etykieta językowa, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin.
• Marcjanik M. (2015), Słownik językowego savoir-vivre’u, Warszawa.
• Mazan D. (1994), Nierównouprawnienie płci w etykiecie (na materiale korespondencji prywatnej), [w:] J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a kultura. T. 9. Płeć w języku i kulturze, Wrocław.
• Ożóg K. (1990), Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej (na materiale języka mówionego mieszkańców Krakowa), Warszawa–Kraków.
• Ożóg K. (2001), Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku: wybrane zagadnienia, Rzeszów.
• Ożóg K. (2014), Współczesna polska grzeczność językowa a postmodernizm, „Studia Linguistica”, nr 9.
• Puć A. (2013), Różnice pomiędzy kobietami i mężczyznami, „Fides et Ratio”, nr 2(13).
• Sikora K. (2010), Grzeczność językowa wsi. Część I: system adresatywny, Kraków.
• SJP Dor – Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, https://doroszewski.pwn.pl/ [dostęp: 15.10.2022].
• SJP PWN – Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/ [dostęp: 15.10.2022].
• Ścigała-Stiller B. (2012), Akty etykiety językowej na forach internetowych, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. zw. dra hab. Piotra Żmigrodzkiego, Katowice, http://www.sbc.org.pl/Content/93102/doktorat3264.pdf [dostęp: 15.10.2022].
• Walesa C. (2014), Różnice w religijności kobiet i mężczyzn, „Horyzonty Psychologii”, nr 4.
• Wierzbicka A. (1973), Akty mowy, [w:] M.R. Mayenowa (red.), Semiotyka i struktura tekstu. Studia poświęcone VII Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów, Warszawa.
• Wilkoń A. (2000), Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
• Wojciszke M. (2012), Psychologiczne różnice płci, „Wszechświat”, nr 113(1–3).
• WSJP – Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/ [dostęp: 15.10.2022].
• Zgółkowa H., Zgółka T. (1992), Językowy savoir-vivre. Praktyczny poradnik posługiwania się polszczyzną w sytuacjach oficjalnych i towarzyskich, Poznań.
• Żurek A. (2008), Teorie grzeczności językowej, „Kształcenie Językowe”, nr 7(17).
• Żydek-Bednarczuk U. (1997), Etykieta językowa w ujęciu semantycznym i pragmatycznym, „Studia i Materiały Polonistyczne”, nr 3.

Identifiers

DOI

10.25312/j.6866

Biblioteka Nauki

37186953