Metafora i metonimia konceptualna jako narzędzia perswazji i manipulacji

• Authors: Gabriela Gruner

Title variants

EN

Metaphor and conceptual metonymy as tools of persuasion and manipulation

Abstracts

EN

This article attempts to synthetically discuss the impact of linguistic and non-linguistic figures of speech, with particular emphasis on conceptual metaphor and metonymy, on persuasion and manipulation in the media. The analysis focused on messages formulated in the three main news services in Poland: Wiadomości on TVP1, Wydarzenia on Polsat television, and Fakty on TVN.

PL

„Daj mi właściwe słowo i odpowiedni akcent, a poruszę świat”. Słowa Josepha Conrada, choć wypowiedziane w kontekście literatury, z powodzeniem można odnieść również do rzeczywistości pozaliterackiej. Słowa wypowiedziane na głos, utrwalone na papierze czy widoczne na ekranie mają potencjał sprawczy. Wpływają na ludzkie odczucia i postrzeganie rzeczywistości, a w konsekwencji – na ludzkie działanie. Ocena autentyczności przekazywanych informacji stanowi dziś wyzwanie dla każdego użytkownika mediów, zarówno tradycyjnych (telewizja, radio, prasa), jak i nowych (internet). Dziennikarstwo nie polega już tylko na informowaniu o wydarzeniach i ludziach. Dziś podejmuje też próby narzucania interpretacji rzeczywistości, jednocześnie kreując ją często według przyjętej linii światopoglądowej. Niniejszy artykuł stanowi próbę syntetycznego omówienia wpływu środków językowych i pozajęzykowych, ze szczególnym uwzględnieniem metafory i metonimii konceptualnej, na perswazję i manipulację w mediach. Analizie poddano przekazy formułowane w trzech głównych serwisach informacyjnych w Polsce: Wiadomościach w TVP 1, Wydarzeniach w telewizji Polsat oraz Faktach w TVN we wrześniu 2022 roku.

Keywords

PL

perswazja; manipulacja w mediach; techniki perswazji i manipulacji; werbalne i niewerbalne techniki perswazji i manipulacji

EN

persuasion; manipulation in the media; techniques of persuasion and manipulation; verbal and non-verbal techniques of persuasion and manipulation

• Publisher: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
• Journal: Językoznawstwo
• Year: 2024
• Volume: 20
• Issue: 1
• Pages: 109-127

Dates

published

2024

Contributors

author

Gabriela Gruner

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

• https://orcid.org/0009000358583309

References

• Awdiejew A. (2004), Gramatyka interakcji werbalnej, Kraków.
• Burzyński R. (2012), Metafory jako narzędzie poznania polityki i oddziaływania politycznego, Praca doktorska, Warszawa.
• Cialdini R. (2007), Wywieranie wpływu na ludzi: teoria i praktyka, Gdańsk.
• Cohen S. (1978), Environmental load and the allocation of attention, [w:] A. Baum, J.E. Singer, S. Valins (red.), Advances in environmental psychology, vol. 1, Nowy Jork, s. 1–29.
• Czarnowska M. (1995), Współczesny sofista, czyli nowe chwyty erystyczne, Warszawa.
• Fras J. (1995), Komunikowanie publiczne w III Rzeczypospolitej. Studia politologiczne, Wrocław.
• Gruner G. (2022), Metafora i metonimia konceptualna jako narzędzia perswazji i manipulacji na przykładzie telewizyjnych serwisów informacyjnych, Praca magisterska, Łódź.
• Jabłoński W. (2017), Kreowanie informacji. Media relations, Warszawa.
• Kaczmarek B. (2005), Misterne gry w komunikację, Lublin.
• Kłosińska K., Rusinek M. (2019), Dobra zmiana. Czyli jak się rządzi światem za pomocą słów, Kraków.
• Kostecki W. (2020), Orwell się nie mylił. Metafory, polityka i politologia raz jeszcze, „Społeczeństwo i Polityka”, nr 4(65), s. 147–160.
• Lewicki A.M. (2004), Nagłówki w formie ustalonych związków wyrazowych jako narzędzie manipulacji, [w:] P. Krzyżanowski, P. Nowak, Manipulacja w języku, Lublin, s. 101–113.
• Milgram S. (1970), The experience of living in cities, „Science”, no. 13, s. 1461–146.
• Mrozowski M. (2001), Media masowe: władza, rozrywka, biznes, Warszawa.
• Nowak P. (2004), Parafrazowanie – narzędzie manipulacji i perswazji, [w:] P. Krzyżanowski, P. Nowak, Manipulacja w języku, Lublin, s. 137–149.
• Siewierska-Chmaj A. (2006), Język polskiej polityki. Politologiczno-semantyczna analiza expose premierów Polski w latach 1919–2004, Rzeszów.
• Skowronek B. (2014), Mediolingwistyka: teoria – metodologia – idea, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(14), s. 1–26.
• Słownik języka polskiego PWN (2021), Warszawa.
• Sobkowiak B. (1999), Public Relations jako forma komunikowania masowego, [w:] B. Dobek-Ostrowska, Studia z teorii komunikowania masowego, Wrocław, s. 51–61.
• Szczęsna E. (2007), Poetyka mediów, Warszawa.
• Tesser A., Campbell J., Mickler S. (1983), The role of social pressure, attention to the stimulus, andself-doubt in conformity, „European Journal of Social Psychology”, no. 13, s. 217–233.
• Thibodeau P., Boroditsky L. (2011), Metaphors We Think With: The Role of Metaphor in Reasoning, „Plos One”, no. 6(2), e16782.
• Tiger L., Fox R. (1971), The imperial animal, Nowy Jork.
• Wasilewski J., Skibiński A. (2008), Prowadzeni słowami. Retoryka motywacji w komunikacji publicznej, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.25312/j.8530

Biblioteka Nauki

38080474