Przyczynek do wpisu sztambuchowego Jerzego Wilhelma Klocha dla Jana Muthmanna

• Authors: Aleksandra Golik-Prus

Title variants

EN

On Jerzy Wilhelm Kloch’s Album Inscription for Jan Muthmann

Abstracts

EN

The established form of album inscriptions, basing on the rich emblematic tradition, made it possible to identify a hand-written album-like inscription of Jerzy Wilhelm Kloch in a book by pastor Jan Muthmann from Cieszyn, which had been earlier regarded as a mere dedication or just passed over. The inscription is of interest primarily as it indicates that one may discover other inscriptions of this type in literature through looking for the aforementioned characteristic features of this literary genre. It has also become another confirmation of close ties of friendship between the two Cieszyn pastors.

PL

Ukształtowany schemat wpisu sztambuchowego, czerpiącego z bogatej tradycji emblematycznej, pozwolił na odkrycie, traktowanego dotąd raczej jako dedykacja lub w ogóle pomijanego, rękopiśmiennego wpisu sztambuchowego Jerzego Wilhelma Klocha w książce cieszyńskiego pastora Jana Muthmanna. Wpis budzi zainteresowanie przede wszystkim ze względu na rysujące się możliwości odkrycia nowych obiektów tego typu w literaturze dzięki zastosowaniu w trakcie badań wspomnianych przed chwilą stałych elementów konstrukcyjnych przynależnych temu gatunkowi literackiemu. Sam zaś przedstawiony wpis stał się dodatkowym potwierdzeniem osobistych więzi łączących dwóch cieszyńskich pastorów.

Keywords

PL

Muthmann; Kloch; sztambuch; Cieszyn

EN

Muthmann; Kloch; album inscription; Cieszyn

• Publisher: Biblioteka Jagiellońska
• Journal: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
• Year: 2019-2020
• Volume: 69-70
• Pages: 45-55

Dates

published

2019-2020

Contributors

author

Aleksandra Golik-Prus

• Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych, Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000000233283719

References

• Alciati A., Viri clarissimi d. Andre[a]e Alciati iurisconsultis Mediol. ad d. Chonradum Peutingeru[m] Augustanum, iurisconsultum Emblemaum liber, [Augsburg] 1531.
• Alciati A, Emblematum libellus = Książeczka emblematów, przekł. i koment. pod kier. M. Mejora: A. Dawidziuk, B. Dziadkiewicz, E. Kustroń-Zaniewska, wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.
• Biermann G.,Geschichte der evangelischen Kirche Oester. Schlesiens mit besonderer Ruecksicht auf die der Gnadenkirche vor Teschen. Denkschrift zum 150jährigen Jubelfeste der evangelischen Jesuskirche vor Teschen, Teschen 1859, [online] https://www.sbc.org.pl/publication/12366 [dostęp: 22.11.2019].
• Biermann G., Historya wiary ewangielickiéj w Slązku austryackiém, Cieszyn 1859, także online https://sbc.org.pl/Content/318960/Publikacja-KC-7977.pdf [dostęp: 22.11.2019].
• Burchard J., Burchard D., Morowe powietrze – krótki szkic do historii zarazy na ziemiach polskich w pierwszej połowie XVIII wieku, „Nowiny Lekarskie”, t. 77, 2008, nr 4, s. 334–338, [online] http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uplo-ads/2008/4/333_4_77_2008.pdf [dostęp: 8.10.2018].
• Elswich J.H. von, Kloch G.W. von Kornitz, De formula concordiae in Dania nunquam combusta, Vitembergae 1711.
• The European Emblem. Selected Papers from the Glsagow Conference 11–14 August, 1987, ed. by B.F. Scholz, M. Bath, D. Weston, Leiden–New York–Kobenhavn–Koln 1990.
• Gelders Archief, nr arch. 0908 Familie Van Rhemen; Handschriften, inw. nr 11 Varia, 134 Album van Stephanus a Rhemen van 1556 en volgende jaren, waarin onder andere: een aantekening van Jac. Cujacius, te Bourges, 1561, 1556 en volgende jaren. 1 deel, [online] https://permalink.geldersarchief.nl/4993D380273F4C82BF213682B443452E [dostęp: 22.11.2019].
• Golik-Prus A., Różnorodność formuły „non omnis moriar” w łacińskich wpisach sztambuchowych przełomu XVI i XVII wieku, Katowice 2004.
• Heinzer F., Das Album amicorum (1545–1569) des Claude de Senarclens, [w:] Stammbücher des 16. Jahrhunderts, hrsg. von W. Klose, Bd. 42, Wiesbaden 1989, s. 95–124.
• (indi), Zaraza morowa na Śląsku Cieszyńskim, „Ox.pl”, [online] https://wiadomosci.ox.pl/zaraza-morowana-slasku-cieszynskim,29795 [dostęp: 22.11.2019].
• Jan Wantuła, [w:] Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 258–259.
• Makula T., Ewangelicka Szkoła Jezusowa w Cieszynie. Cz. 2. Działalność rektora ks. Jana Adama Steinmetza, „Ewangelik Pszczyński” 1997, nr 3–4, s. 20–21.
• Matwijowski K., Jan Muthmann, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 22, Wrocław 1977, s. 309–310.
• Matwijowski K., Z działalności pietystów w Księstwie Cieszyńskim, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, t. 17, 1962, nr 2, s. 165–189.
• Michejda O., Pamiętnik pierwszego pastora cieszyńskiego, [w:] Kalendarz ewangelicki na rok przestępny 1932, Cieszyn 1931, s. 112–125.
• Muthmann Jan, Wierność, Bogu y cesarzowi, czasu powietrza morowego naleząca, Brzeg 1716, KC, sygn. SD I 2305, [online] https://www.sbc.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/11082?id=11082 [dostęp: 22.11.2019].
• Nieznanowski S., Anagram, [w:] Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze, Renesans, Barok), pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1990, s. 24–25.
• Ortlob F., Thilisch G., Der Hoch- undt Löblichen Herrn Fürsten und Stände im Hertzogthum Ober- und Nieder Schlesien Neue Infections-Ordnung. De dato Breßlau den 14t Februarii 1680, Breßlau 1680.
• Ortlob F., Thilisch G., Medicinisches Pest-Consilium, entworffen Von denen Breßlauischen Physicis im Jahre Christi M. DC. LXXX [1680]. Gedruckt zu Breßlau in der Baumannischen Erben Buchdruckerey durch Gottfrid Gründern, Breßlau 1680.
• [Klette G.F.E.], Pamiętniki kościoła ewangelickiego z łaski danego przed Cieszynem przed stema laty założonego przy świątobliwym obchodzeniu miłościwego lata 24-go Maja 1809, Cieszyn 1809.
• Pelc J., Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
• Pontanus J., Poeticarum institutionum libri III, Ingolstadii 1597.
• Raclavská J., Zaraza morowa na Śląsku Cieszyńskim w świetle osiemnastowiecznych zabytków piśmiennych, Międzynarodowa Konferencja Historycznojęzykowa – „W kręgu dawnej polszczyzny”, Kraków 2014 [wystąpienie konferencyjne].
• Rosenheim M., The Album Amicorum, „Archaeologia”, vol. 62, 1910, no. 1, s. 251–308.
• Sosna W., Barwy luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim. Wybór prac, Katowice 2015.
• Szewczyk G.B., Literatura na Górnym Śląsku, [w:] Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice–Katowice–Bytom, 2011, s. 389–409.
• Szkaradnik K., „Przyświecały mi pewne ideały…”. Autokreacyjne strategie i pułapki we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły, „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media” 2016, nr 2 (7), s. 137–156.
• Szturc J., Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX wieku, Bielsko-Biała 1998.
• Wilson B., Social Networking. The “Album amicorum” and Early Modern Public Making, [w:] Beyond the Public Sphere. Opinions, publics, spaces in early modern Europe, ed. M. Rospocher, Bologna 2012, s. 205–224.

Identifiers

DOI

10.26106/f1r3-0e65

Biblioteka Nauki

2143742