„Gazeta Literacka” jako przykład efemerydy literackiej okresu autonomii galicyjskiej

• Authors: Natalia Białka

Title variants

EN

“Gazeta Literacka” as an Instance of Literary Ephemera from the Period of Galician Autonomy

Abstracts

EN

The paper aims to present “Gazeta Literacka. Najtańsze pismo w Galicji” (Literary Gazette. The Cheapest Newspaper in Galicia), a Lviv ephemeral newspaper from 1871, in a broader context of the publishing movement of Lviv in the period of Galician autonomy and to discuss its thematic and genre structures. The layout and illustrations included in “Gazeta Literacka” are analyzed as well. The study bases on 9 consecutive issues made available in a digitalized form in the Jagiellonian Digital Library and is supplemented by biographical notes of authors who published in the newspaper. “Gazeta Literacka” constitutes a fascinating source for exploring the history of the Lviv press in the 19th century, particularly from the point of view of mutual influence and complementarity of its political, social, cultural, and literary content.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie „Gazety Literackiej. Najtańszego pisma w Galicji”, efemerydy lwowskiej ukazującej się w 1871 roku, w szerszym kontekście ruchu wydawniczego Lwowa okresu autonomii galicyjskiej oraz omówienie jego struktury tematycznej i rodzajowej. Zaprezentowane zostały również wyniki analizy szaty graficznej oraz ilustracji obecnych w „Gazecie Literackiej”. Materiałem badawczym było 9 kolejnych numerów czasopisma udostępnionych w formie zdigitalizowanej w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej. Opracowanie uzupełniają notki biograficzne osób publikujących w gazecie. „Gazeta Literacka” stanowi interesujące źródło do studiów nad historią prasy ukazującej się we Lwowie w XIX wieku, zwłaszcza z punktu widzenia wzajemnego oddziaływania i uzupełniania się treści polityczno-społecznych i kulturalno-literackich opublikowanych na łamach ogólnodostępnej prasy.

Keywords

PL

„Gazeta Literacka”; efemeryda literacka; autonomia galicyjska; prasa lwowska okresu autonomii galicyjskiej

EN

“Gazeta Literacka”; literary ephemera; autonomy of Galicia; Lviv press of the period of Galician autonomy

• Publisher: Biblioteka Jagiellońska
• Journal: Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
• Year: 2019-2020
• Volume: 69-70
• Pages: 99-118

Dates

published

2019-2020

Contributors

author

Natalia Białka

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej

• https://orcid.org/0000000225578410

References

• Banaszek M., Henryk Hugon Wróblewski (1850–1915), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, t. 32, 1993, nr 4, s. 101–107.
• Bohusz J., Lwowskie zakłady graficzne, [w:] Lwów dawny i dzisiejszy. Praca zbiorowa, pod red. B. Janusza, Lwów 1928, s. 180–186 [online] https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/8075/edition7535/content [dostęp:17.02.2019].
• Dernałowicz M., Kostenicz K., Makowiecka Z., Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798–1824, Warszawa 1957.
• Do Polki, wiersz Adama Mickiewicza, „Gazeta Literacka” I, 1871, nr 2, s. 3.
• Dunin-Wąsowicz K., Czasopiśmiennictwo ludowe w Galicji, Wrocław 1952.
• „Dziennik Polski” 1871, nr 143, [online] https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/101136/edition/94163/content?ref=desc [dostęp: 16.02.2019].
• Efemeryda, [w:] Encyklopedia wiedzy o książce, kom. red. A. Birkenmajer [i in.], Wrocław 1971, szp. 649.
• Efemeryda, [w:] Encyklopedia wiedzy o prasie, pod red. J. Maślanki, Wrocław 1976, s. 75.
• Efemeryda, [w:] Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, kom. red. K. Głombiowski, B. Świderski, H. Więckowska, Wrocław 1976, s. 120.
• Efemeryda, [w:] Słownik języka polskiego PWN, [online] https://sjp.pwn.pl/slowniki/efemeryda.html, [16.02.2019].
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX. stólecia, t. 4, Kraków 1878.
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX. stulecia. Lata 1881–1990. R–Z, t. 4, Kraków 1916.
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. 3, Kraków 1962.
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. 8, Kraków 1959.
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. 14, Kraków 1987.
• Estreicher K., Bibliografia polska XIX stulecia, t. 17, Kraków 2000.
• Garlicka A., Spis tytułów prasy polskiej 1865–1918, Warszawa 1978.
• „Gazeta Literacka. Najtańsze pismo w Galicji” I, 1871, nr 1 (27 V) – nr 9 (11 VIII), [online] https://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/644313 [dostęp: 16.02.2019].
• Gazeta literacka. (Literatur-Zeitung, red. von J. Sliwinski), [online] http://data.onb.ac.at/rep/1068E206 [dostęp: 16.02.2019].
• Jakubek M., Prasa krakowska w momencie transformacji cywilizacyjnej miasta, regionu, kraju (1795–1918), „Prace Komisji Historii Nauki. Polska Akademia Umiejętności”, t. 4, 2002, s. 91–113.
• Jakubowska U., Lwów na przełomie XIX i XX wieku. Przegląd środowisk prasotwórczych, Warszawa 1991.
• Jarowiecki J., Czy Lwów był „ pustynią kulturalną”? Czasopisma społeczno–kulturalne i literackie w latach autonomii galicyjskiej, [w:] Kultura książki ziem wschodniego i południowego pogranicza Polski (XVI-XX wiek). Paralele i różnice, red. nauk. J. Gwioździk i E. Różycki, Katowice 2004, 229–251.
• Jarowiecki J., Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku, Kraków–Wrocław 2008.
• Jarowiecki J., Lwowskie pisma dla ludu oraz prasa ludowa w okresie autonomii galicyjskiej, [w:] Kraków–Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 6, cz. 2, pod red. J. Jarowieckiego, Kraków 2003, s. 89–109.
• Jarowiecki J., Prasa lwowska w dobie popowstaniowej, [w:] Kraków – Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, [t. 3], red. J. Jarowiecki, Kraków 1996, s. 98–116.
• Jarowiecki J., Prasa lwowska w latach 1864–1918. Bibliografia, [online] http://rep.up.krakow.pl/xmlui/handle/11716/2139?show=full [dostęp: 16.02.2019].
• Jarowiecki J., Prasa społeczno-kulturalna, literacka i satyryczna w latach 1867–1918 we Lwowie, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2002, z. 1, s. 25–57.
• Jarowiecki J., Prasa ugrupowań politycznych we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej ( 1867–1918), [w:] Kraków – Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 5, pod red. J. Jarowieckiego, Kraków 2001, s. 395–426.
• Jarowiecki J., Typologia i statystyka prasy lwowskiej w latach 1864–1939, [w:] Kraków – Lwów. Książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 4, pod red. J. Jarowieckiego, Kraków 1999, s. 211–235.
• Junius. Stat nominis umbra, t. 1, Londyn 1772, [online] https://books.google.pl/books?id=D70uAAAAMAAJ&redir_esc=y [dostęp: 16.02.2019].
• Kieniewicz S., Tadeusz Romanowicz, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny, [online] https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/tadeusz–romanowicz [dostęp: 16.02.2019].
• Kolasa W.M., Historiografia prasy polskiej (do 1918 roku). Naukometryczna analiza dyscypliny 1945–2009, Kraków 2013.
• Konarska B., Krystyn Piotr Celestyn Józef Ostrowski, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny, [online] https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/krystyn–piotr–celestyn–jozef–ostrowski [dostęp: 16.02.2019].
• Korbut G., Literatura polska od początków do wojny światowej. Książka podręczna informacyjna dla studjujących naukowo dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego. T. 3, Od roku 1820 do roku 1863, Warszawa 1930.
• Krzymowska A., Franciszek Szwarcenberg-Czerny. Profesor Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego (1847–1917), Warszawa 1954.
• Krzyżanowski T., Weterani lwowskiego czasopiśmiennictwa humorystycznego. (Z dziejów polskiej prasy w Galicji 1834–1918), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, t. 15, 1976, z. 2, s. 171–204.
• Maciejewski J., Fiećko J., Małecka M., Adam Mickiewicz, [w:] Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 3, Mia-R, [koordynacja całości R. Loth; aut. haseł t. 3 W. Albrecht-Szymanowska i in.], Warszawa 2002, s. 16–46.
• Myśliński J., Czasopiśmiennictwo naukowe w Galicji w dobie autonomicznej. Uwagi wstępne, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, t. 8, 1969, z. 4, s. 477–500.
• Myśliński J., Prasa w Galicji w dobie autonomicznej 1867–1918, Warszawa 1972.
• Nadolski B., Lwowskie czasopiśmiennictwo humorystyczne w XIX wieku, „Kurier Literacko-Naukowy” 1934, nr 45, (dodatek do numeru 307 „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”), s. 9.
• Nadolski B., Lwowskie czasopiśmiennictwo literackie w XIX wieku, „Pamiętnik Literacki”, t. 33, 1936, nr 1/4, s. 453–460.
• Pietkiewicz Antoni, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Pietkiewicz–Antoni;3957009.html [dostęp: 16.02.2019].
• Podręczny słownik bibliotekarza, oprac. G. Czapnik, G. Gruszka, Warszawa 2011.
• Red, Franciszek Czerny-Schwarzenberg (Szwarcenberg), [w:] Internetowy polski słownik biograficzny, [online] https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/franciszek-czerny-schwarzenberg-szwarcenberg [dostęp: 16.02.2019].
• Romanowicz T., Ceny i konsumpcja – handel i komunikacja, „Wiadomości Statystyczne o Mieście Lwowie” I, 1874, s. 81–83.
• Rusińska-Giertych H., Czasopiśmiennictwo lwowskie do końca XVIII wieku, „Вісник Львівського yніверситету. Серія книгознавство, бібліотекознавство та інформаційні технології” 2007, № 2, Вип. 2, [online] http://library.lnu.edu.ua/bibl/images/Vudanna_WEB_pdf/1Visnuk_NB/2007_Vupysk_II/76–84.pdf [dostęp: 16.02.2019].
• Skorupa, E., Lwowska satyra polityczna na łamach czasopism humorystyczno-satyrycznych epoki pozytywizmu, Kraków 1992.
• Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. – 1970 r. T. 2, J–Q, oprac. zespół pod red. E. Jankowskiego, [zespół oprac. J. Król i in.], Wrocław 1995, [online] https://rcin.org.pl/publication/80316 [dostęp:16.02.2019].
• Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w. – 1970 r. T. 4, A–Ż: nazwiska, oprac. zespół pod red. E. Jankowskiego, [zespół oprac. J. Król i in.], Wrocław 1996, [online] https://rcin.org.pl/publication/80318 [dostęp: 16.02.2019].
• Szczepanowski S., Nędza Galicyi w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego, Lwów 1888.
• Śliwińska I., Roszkowska W., Stupkiewicz S., Adam Mickiewicz. Zarys bibliograficzny, Warszawa 1957.
• Trojanowski A., Pillerowie, drukarze lwowscy, „Cracovia Leopolis” 2005, nr 3, [online] http://www.cracovia-leopolis.pl/index.php?pokaz=art&id=110 [dostęp: 17.02.2019].
• Wereszycki H., Bolesław Limanowski, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny, [online] https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/boleslaw–limanowski [dostęp: 16.02.2019].

Identifiers

DOI

10.26106/hfcq-fr93

Biblioteka Nauki

2147697