Zmysłowy wymiar obrazu – wrażliwość synestezyjna a partycypacja w sztuce wizualnej osób niewidomych

• Authors: Elżbieta Stachowiak-Dudzik

Title variants

EN

The sensual dimensions of a painting: Synaesthetic sensitivity and the participation of people with vision loss in visual arts

Abstracts

EN

This article was inspired by a discussion initiated by the author among the visually impaired guides at Niewidzialna Ulica (Invisible Street) in Poznań in April 2021. The resulting text not only collects their reflections but above all proposes solutions for the popularisation of visual arts among people with vision loss. The author starts with the concept of ‘synesthetic sensitivity’ and artistic ideas for the translation of the language of the visual into the language of the remaining four senses, offering examples of successful intersensory transpositions. The projects described in the paper may serve as a model for future solutions enabling the multisensory participation in art. Each project teaches us a different approach to art and the needs of people with visual impairments. They emphasise different aspects of participation in the visual world – developing imagination, expanding the network of associations, increasing the freedom of reception, facilitating memory, and promoting dialogue. Each of the proposed solutions glues different pieces of the broken world together, re-embedding sublime ideas in the human body and providing the blind, and indeed all of us, with new opportunities to experience art.

Keywords

PL

synestezja; multisensoryczność; wizualność; tyflografika; audiodeskrypcja

EN

synaesthesia; multisensory; visuality; typhlographics; audio description

• Publisher: Narodowe Centrum Kultury
• Journal: Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
• Year: 2021
• Volume: 115
• Issue: 3
• Pages: 109-121

Dates

published

2021

Contributors

author

Elżbieta Stachowiak-Dudzik

References

• Arendt, Hannah. „Filozofia i metafora”. Tłum. Hanna Buczyńska-Garewicz. Teksty: Teoria literatury, krytyka, interpretacja 5, 47 (1979).
• Belzyt, Joanna I. „Wykorzystanie wiedzy o umyśle dla funkcjonowania osób z zaburzeniami/niepełnosprawnością zmysłu wzroku”. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej 2 (2016).
• Chlewiński, Zdzisław. Umysł: dynamiczna organizacja pojęć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
• Judycka, Irmina. „Synestezja w rozwoju znaczeniowym wyrazów”. Prace Filologiczne 18 (1963).
• Kandyński, Wasyl. O duchowości w sztuce. Tłum. Stanisław Fijałkowski. Łódź: Państwowa Galeria Sztuki, 1996.
• Krawczyk, Natalia. „Pozytywna wartość ciemności w twórczości tzw. Light artists”. Perspektywy Kulturoznawcze 5 (2015).
• Makota, Janina. „Od kontemplacyjnego do partycypacyjnego modelu kultury artystycznej”. Estetyka i Krytyka 1, 1 (2000).
• Mróz, Ewa, Joanna Rząsa. „Różnice w odbiorze świata poprzez zmysły. Niewidomi i synesteci”. Rocznik Kognitywistyczny 5 (2011).
• Przybyszewski, Tomasz, Piotr Stanisławski. „Stare problemy, nowe pomysły”. Magazyn Integracja 4 (2008).
• Rogowska, Aleksandra. Synestezja. Studia i monografie. Opole: Oficyna Wydawnicza PO, 2007.
• Rzepińska Maria. Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1983.
• Urbańska, Magdalena. „Głos filmu: o audiodeskryptorach”. Ekrany 4, 56 (2020).
• Welsch, Wolfgang. „Na drodze do kultury słyszenia?”. Tłum. Krystyna Wilkoszewska. W: Przemoc ikoniczna czy „Nowa widzialność”?, red. Eugeniusz Wilk. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2001.
• Wilkoszewska, Krystyna. „Od kontemplacji do interakcji”. W: Odłamki rozbitych luster: rozprawy z filozofii kultury, sztuki i estetyki ofiarowane Pani Profesor Alicji Kuczyńskiej. Red. Iwona Lorenc, Magdalena Borowska, Małgorzata Szyszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Filozofii i Socjologii UW, 2005.
• Yamagata, Hiroshi. „O estetyce trzeciego zmysłu – węchu”. W: Estetyka w świecie. Wybór tekstów, t. 5, red. Maria Gołaszewska. Kraków: Wydawnictwo UJ, Instytut Filozofii, 1997.

Identifiers

DOI

10.26112/kw.2021.115.09

Biblioteka Nauki

2045935