Polska wieś z kobiecej perspektywy. Realny socjalizm w twórczości filmowej Ireny Kamieńskiej – wybrane aspekty

• Authors: Małgorzata Grzywacz , Agnieszka Kulig

Title variants

EN

Polish countryside: The female perspective. Real socialism in Irena Kamieńska’s film productions (selected aspects)

Abstracts

EN

The period of the Polish People’s Republic (communist Poland, in Polish: Polska Republika Ludowa, PRL) was a difficult time for the Polish rural population, marked by dynamic changes. Nevertheless, the impact of socialist ideology on Polish agriculture was not as profound as the patterns of Soviet collectivisation present in the official propaganda until the end of the Stalin era could indicate. Traditional family farms operated alongside the nationalised production plants of the new type. The revision and modification of the long-established family and social patterns proved difficult. In the times of rapid industrialisation, young people left their hometowns and villages for the city to find better conditions for personal and professional development. In the 1950s, documentaries started playing the role of a seismograph of social change, with many directors addressing rural issues and adopting a critical and interventional approach to the contemporary situation. This article focuses on Irena Kamieńska, one of the most famous Polish documentary filmmakers, and her capturing of the social aspects of life in the PRL through the prism of historical anthropology. The female perspective, as indicated in the title, can be found in the specific character of Kamieńska’s productions that can be read not only as films documenting the social life of that period but also as universal stories of the excluded, the poor, and the lonely, regardless of age. Kamieńska presents socialism, proclaimed a system of opportunities and development, in equivocal terms. Rather than offer ready answers or fixed instructions the director encourages a deeper reflection and thus subscribes, as a documentary filmmaker, to the larger movement of the Polish cinema of moral anxiety.

Keywords

PL

PRL; wieś; kino dokumentalne; Irena Kamieńska

EN

Polish People’s Republic (PRL); countryside; documentary films; Irena Kamieńska

• Publisher: Narodowe Centrum Kultury
• Journal: Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
• Year: 2021
• Volume: 116
• Issue: 4
• Pages: 92-107

Dates

published

2021

Contributors

author

Małgorzata Grzywacz

• Wydział Antropologii i Kulturoznawstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

author

Agnieszka Kulig

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Głowa, Jadwiga. „Kobiety w polskim filmie dokumentalnym”. W: I film stworzył kobietę, red. Grażyna Stachówna. Kraków: Wydawnictwo UJ, 1999.
• Głowa, Jadwiga. „Usłyszcie ich milczenie – portrety kobiet w filmach dokumentalnych Ireny Kamieńskiej”. W: Gender – kultura – społeczeństwo, red. Małgorzata Radkiewicz. Kraków: Rabid, 2002.
• Halamska, Maria. Ciągłość i zmiana. Wieś polska 1918–2018. W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2020.
• Halamska, Maria, red., Wieś jako przedmiot badań naukowych na początku XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2011.
• Hendrykowska, Małgorzata, red., Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945–2014). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015.
• Jarosz, Dariusz. Polityka władz komunistycznych w Polsce w latach 1948–1956 a chłopi. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1998.
• Kersten, Krystyna. Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948. Warszawa: Fundacja Kerstenów, Instytut Studiów Politycznych PAN, Textura, 2018.
• Kwilecki, Andrzej. Rola społeczna nauczyciela na Ziemiach Zachodnich w świetle pamiętników nauczycieli-osadników. Poznań: Instytut Zachodni, 1960.
• Misiak, Anna. Kinematograf kontrolowany. Cenzura filmowa w kraju socjalistycznym i demokratycznym (PRL i USA). Kraków: Universitas, 2006.
• Pilch, Tadeusz. Szkoła i nauczyciel w procesie przemian środowiska wiejskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
• Stańczak-Wiślicz, Krystyna, Piotr Perkowski, Małgorzata Fidelis, Barbara Klich-Kluczewska. Kobiety w Polsce, 1945–1989. Nowoczesność – równouprawnienie – komunizm. Kraków: Universitas, 2020.
• Szarota, Tomasz. „Baza źródłowa, wiedza pozaźródłowa i literatura przedmiotu w warsztacie historyka współczesności”. Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały 6 (2004).
• Tes, Urszula. Człowiek, zbiorowość, pamięć w filmach dokumentalnych Ireny Kamieńskiej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2016.
• Zmarz-Koczanowicz, Maria. „Kobiety o kobietach w polskim dokumencie. Szkic o kilku filmach Krystyny Gryczełowskiej i Ireny Kamieńskiej”. Kwartalnik Filmowy 25, 85 (1999).

Identifiers

DOI

10.26112/kw.2021.116.07

Biblioteka Nauki

2152455