Na maskaradzie żywota. O „Tyrteju – Za kulisami”

• Authors: Agnieszka Ziołowicz

Title variants

EN

The masquerade of life. On Norwid’s "Tyrtej – Za kulisami"

Abstracts

EN

This article discusses one of the most polyphonic works by Cyprian Norwid – the dramatic diptych" Tyrtej – Za kulisami" [Tyrtej – Behind the Scenes], proposing a multifaceted interpretation. Given that the compositional chaos and gaps in the manuscript gave rise to the textual and editorial disputes that proved critical for the interpretation of the work, this paper first focuses on the manuscripts of both plays and their most recognised editions (by Zenon Przesmycki, Juliusz W. Gomulicki, and by Julian Maślanka). Second, it examines the attitude of Norwid’s diptych to dramatic forms and traditions, including ancient tragedy, different variants of comedy, Romantic tragedy, music drama, nativity play, and cultural performance. The analysis of the ideological layer sheds some light on several issues such as: the condition and the mission of the poet (the confrontation of Tyrtaeus [Tyrtaios, Tyrtej] with the contemporary poet Omegitt as Norwid’s interpretation of the concept of poetry), questions about the nature and development trends of human civilisation (the confrontation of the formation systems of ancient Athens, Sparta, and the 19th-century population as an expression of the author’s historiosophical pessimism), and the anthropological reflection inspired by Diogenes of Sinope, referred to in Za kulisami, and his ‘search for an honest man’ (as Norwid’s critique of the human condition in the 19th century and the expression of his anthropological ideal).

Keywords

PL

Cyprian Norwid; dramat; widowisko kulturowe; koncepcje poezji; cywilizacja i antropologia XIX wieku

EN

Cyprian Norwid; drama; cultural performance; concepts of poetry; 19th-century civilisation and anthropology

• Publisher: Narodowe Centrum Kultury
• Journal: Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka
• Year: 2021
• Volume: 116
• Issue: 4
• Pages: 163-180

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Ziołowicz

• Katedra Historii Literatury Oświecenia i Romantyzmu, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński

References

• Halkiewicz-Sojak, Grażyna. „«Chrześcijańska drama» na styku kultur. O dyptyku Norwida «Tyrtej», «Za kulisami»”. W: Grażyna Halkiewicz-Sojak. Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana Norwida i jej kontekstach. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2010.
• Junkiert, Maciej. Grecja i jej historia w twórczości Cypriana Norwida. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2012.
• Kasimow, Rustam. „Poetyka karnawału i obrzędów przejścia”. Tłum. Barbara Chmielewska. W: Karnawał. Studia historyczno-antropologiczne, red. Wojciech Dudzik. Warszawa: Wydawnictwa UW, 2011.
• Lijewska, Elżbieta. „Liryka w dramacie Norwida. O muzyczności Tyrteja i Za kulisami”. Studia Norwidiana 20–21 (2002–2003).
• MacAloon, John J., red., Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego. Tłum. Katarzyna Przyłuska-Urbanowicz. Warszawa: Wydawnictwa UW, 2009.
• Makowiecki, Tadeusz, Irena Sławińska. „Za kulisami «Tyrteja»”. W: Konrad Górski, Tadeusz Makowiecki, Irena Sławińska. O Norwidzie pięć studiów. Toruń: Księgarnia Naukowa T. Szczęsny i S-ka, 1949.
• Sawicki, Stefan. „Tyrteusz Wielki Norwida”. W: Stefan Sawicki. Norwida walka z formą. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
• Świontek, Sławomir. Norwidowski teatr świata. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1985.
• Toruń, Włodzimierz. „Historyczne konteksty dyptyku dramatycznego «Tyrtej – Za kulisami»”. W: Dramaty Cypriana Norwida. Teksty – konteksty – interteksty, red. Wiesław Rzońca, Karol Samsel. Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Polonistyki, 2019.
• Trojanowiczowa, Zofia. „Tyrteizm”. W: Słownik literatury XIX wieku, red. Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa. Warszawa: Wydawnictwo Ossolineum, 1991.
• Trybuś, Krzysztof. „Teatr świata w starych i nowych dekoracjach”. W: Krzysztof Trybuś. Stary poeta. Studia o Norwidzie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2000.
• Zach-Błońska, Joanna. Monolog różnogłosy. O dramatach współczesnych Cypriana Norwida. Kraków: Universitas, 1993.
• Zehnder, Christian. „Tyrteizm jako eksperyment Norwida”. W: Dramaty Cypriana Norwida. Teksty – konteksty – interteksty, red. Wiesław Rzońca, Karol Samsel. Warszawa: Wydawnictwo Wydziału Polonistyki, 2019.
• Ziołowicz, Agnieszka. „Norwidowski dramat wieloperspektywiczny”. W: Agnieszka Ziołowicz. Dramat i romantyczne „Ja”. Studium podmiotowości w dramaturgii polskiej doby romantyzmu. Kraków: Universitas, 2002.

Identifiers

DOI

10.26112/kw.2021.116.13

Biblioteka Nauki

2152448