Racjonalnie o nieracjonalnym. Filozoficzne aspekty nauki o wróżbiarstwie i magii św. Tomasza z Akwinu

• Authors: Tomasz Dutkiewicz

Title variants

EN

Rationally on the Non-rational. Philosophical Aspects of St. Thomas Aquinas Teaching on the Art of Fortune-telling and Magic

Abstracts

EN

In his encyclical Fides et Ratio, John Paul II mentioned St. Thomas Aquinas as a “master of the art of thinking,” emphasizing his ability to reconcile faith and reason. Undoubtedly, Aquinas’ great merit is the improvement of the philosophical tools inherited from Aristotle and its application in the process of rationalizing revealed truths. St. Thomas also made use of these tools in his successful attempt to address themes as irrational as magic and divination. Aquinas refers to the philosophical concept of efficient causality, the intellectual and sensory part of the human soul, and the sign understood as a material mediator in the process of communication. The use of these concepts allowed St. Thomas to rationally undertake a number of questions related to fortune-telling and magic, such as to what extent it is possible to rationally justify fortune-telling, why the influence of celestial bodies cannot determine human fate, or what is the source of the effectiveness of the specialists in magic.

PL

Jan Paweł II w encyklice Fides et ratio wskazał na św. Tomasza z Akwinu jako na „mistrza sztuki myślenia”, podkreślając jego umiejętność godzenia wiary i rozumu. Ogromną zasługą Akwinaty pozostaje z całą pewnością udoskonalenie odziedziczonego po Arystotelesie filozoficznego instrumentarium oraz wykorzystanie go w procesie racjonalizacji prawd objawionych. Instrumentarium to posłużyło św. Tomaszowi również w podjętej przezeń z powodzeniem próbie zmierzenia się z zagadnieniami tak nieracjonalnymi, jak magia i wróżbiarstwo. Akwinata odwołuje się w niej do filozoficznych koncepcji przyczynowości sprawczej, intelektualnej i zmysłowej części ludzkiej duszy oraz znaku, pojętego jako materialny pośrednik w procesie komunikacji. Wykorzystanie tych koncepcji pozwoliło św. Tomaszowi odnieść się w sposób racjonalny do szeregu problemów związanych z wróżbiarstwem i magią, takich jak: na ile przepowiadanie przyszłości znajduje swoje racjonalne uzasadnienie, dlaczego wpływ ciał niebieskich nie może determinować ludzkiego losu, czy też skąd pochodzi skuteczność działania mistrzów magii.

Keywords

EN

rationality; magic; fortune-telling; efficient causality; intellectual soul; sign

PL

racjonalność; magia; wróżbiarstwo; przyczynowość sprawcza; dusza intelektualna; znak

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2020
• Volume: 46
• Pages: 121-132

Contributors

author

Tomasz Dutkiewicz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000240042817

Identifiers

DOI

10.26142/stgd-2020-007

Biblioteka Nauki

1532376