Postrzeganie atrakcyjności wykonywanego zawodu przez nauczycieli w Polsce

• Authors: Przemysław Macholak , Maciej Rzeszutek , Jan Bobrowski , Aleksandra Krupa , Szczepan Macholak , Marek Malinowski , Natalia Pietrzak

Title variants

EN

Perception of Attractiveness of the Profession by Teachers in Poland

Abstracts

EN

Understanding perception of attractiveness of the teaching profession from the perspective of teachers active on a popular social media platform is the primary goal of this article. Teachers’ protests in Poland taking place in 2019 and resulting initiatives such as Educational Roundtables and Civic Educational Consultations focussed Polish public debate’s attention on issues facing the education system. These issues decrease the competitive position of teaching against other professions. Considering the technological revolution and social and economic value of teachers’ work, their role will only become more important. Given the gap in research concerning the attractiveness of teaching in Poland, based on existing research the authors identified 12 determinants of teaching attractiveness and used a survey to understand teachers’ rating of each of them. The authors shared the survey on Facebook among teachers’ groups and via email through the snowball technique. 1550 responses from teachers had been collected in the period between January 5th 2021 and January 23rd 2021. Polish teachers provided similar reasons for deciding to join a teaching workforce to their EU counterparts. Majority of teachers consider their occupation to be unattractive. Not only majority of determinants were considered repelling, but also the repelling determinants were scored more extremely than the attracting determinants. Stress level, number of hours worked outside of the teaching hours and social status were rated the lowest. Professional development opportunities were rated the highest among the attracting factors. While the sample is demographically similar to the teaching population in Poland, the research was conducted using purposive, not representative sampling, and behaviors and judgements of teachers active on social media may differ from the general teaching population.

PL

Celem artykułu jest zbadanie percepcji atrakcyjności zawodu nauczyciela z perspektywy nauczycieli aktywnych na nauczycielskich grupach w popularnym portalu społecznościowym. Protesty nauczycieli w 2019 r. i powiązane z nimi inicjatywy skupiły uwagę na problemach polskiej oświaty. Problemy te obniżają konkurencyjną pozycję zawodu nauczyciela względem innych zawodów na rynku pracy. W obliczu rewolucji technologicznej oraz ze względu na społeczną oraz ekonomiczną wartość ich pracy, rola nauczycieli będzie tylko wzrastała. Ze względu na brak badań ukazujących atrakcyjność zawodu nauczyciela w Polsce, bazując na dostępnej literaturze autorzy wyróżnili 12 czynników determinujących atrakcyjność zawodu i za pomocą ankiety poprosili społeczność nauczycieli o ocenę każdego z tych czynników oraz ocenę atrakcyjności ogółem. Kwestionariusz ankiety został udostępniony pośród grup nauczycielskich na Facebooku oraz za pomocą metody kuli śnieżnej przez pocztę elektroniczną. W okresie od 5 do 23 stycznia 2021 r. zebrano 1550 odpowiedzi od nauczycieli. Polscy nauczyciele podawali podobne przyczyny podjęcia zawodu, co ich odpowiednicy w innych krajach UE. Większość nauczycieli uważała swój zawód za nieatrakcyjny: nie tylko większość czynników została sklasyfikowana jako odpychająca od zawodu, ale też te odpychające zostały ocenione bardziej skrajnie niż czynniki przyciągające do zawodu. Czynniki ocenione najbardziej surowo to poziom stresu, liczba godzin pracy poza planem lekcji oraz pozycja nauczycieli w społeczeństwie. Wśród czynników przyciągających najbardziej pozytywnie oceniono możliwości doskonalenia zawodowego nauczycieli. Próba jest podobna demograficznie do społeczności nauczycieli, nie jest ona jednak próbą reprezentatywną, a zachowania nauczycieli aktywnych w popularnym serwisie społecznościowym mogą różnić się od ogółu.

Keywords

PL

rynek pracy; edukacja; socjologia zawodów; atrakcyjność; nauczanie jako zawód; pedeutologia

EN

labor market; education; sociology of occupations; sociology of professions; attractiveness; teaching; teaching as a profession; pedeutology

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze
• Journal: Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze
• Year: 2021
• Issue: 15
• Pages: 135-161

Dates

published

2021

Contributors

author

Przemysław Macholak

• https://orcid.org/0000000342305446

author

Maciej Rzeszutek

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000272727810

author

Jan Bobrowski

• https://orcid.org/0000000292688388

author

Aleksandra Krupa

author

Szczepan Macholak

• https://orcid.org/0000000272540386

author

Marek Malinowski

• https://orcid.org/000000015501837X

author

Natalia Pietrzak

• https://orcid.org/0000000338317591

References

• Book, C., & Freeman, D. (1986). Differences in Entry Characteristics of Elementary and Secondary Teacher Candidates. Journal of Teacher Education, 37(2), 47–51. https://doi.org/10.1177/002248718603700209
• Brookhart, S. M., Freeman, D. J. (1992). Characteristics of entering teacher candidates. Review of Educational Research, 62(1), 37–60. https://doi.org/10.2307/1170715
• Carlo, A., Michel, A., Chabanne, J.-C., Bucheton, D., Demougin, P., Gordon, J., … Valette, S. (2013). Study on policy measures to improve the attractiveness of the teaching profession in Europe: Final report. Volume 1. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://doi.org/10.2766/40827
• Carson, R. L., & Chase, M. A. (2009). An examination of physical education teacher motivation from a self-determination theoretical framework. Physical Education and Sport Pedagogy, 14(4), 335–353. https://doi.org/10.1080/17408980802301866
• CBOS. (2012). Wizerunek nauczycieli. Komunikat z badań (Nr BS/173/2012). Warszawa: CBOS. Pobrano z CBOS website: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_173_12.PDF
• CBOS. (2019). Które zawody poważamy? (Nr 157/2019). Warszawa: CBOS. Pobrano z CBOS website: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_157_19.PDF
• Chivore, B. R. S. (1988). Factors Determining the Attractiveness of the Teaching Profession in Zimbabwe. International Review of Education / Internationale Zeitschrift für Erziehungswissenschaft / Revue Internationale de l’Education, 34(1), 59–78.
• Chui Seng Yong, B. (1994). Factors that Determine the Attractiveness of the Teaching Profession in Brunei Darussalam as Perceived by Teacher Trainees. Journal of Education for Teaching, 20(4), 113–126. https://doi.org/10.1080/0260747940200112
• Dörnyei, Z., & Ushioda, E. (2010). Teaching and Researching: Motivation (2. wyd.). Harlow: Longman.
• Duesenberry, J. S. (1949). Income, saving, and the theory of consumer behavior. Cambridge: Harvard University Press.
• Etzioni, A. (1969). The Semi-Professions and Their Organization: Teachers, Nurses, Social Workers. New York: Free Press.
• Freidson, E. (2001). Professionalism, the Third Logic: On the Practice of Knowledge. Chicago: The University of Chicago Press. Pobrano z https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/P/bo3621932.html
• Furmańczyk, J., Kaźmierczyk, J. (2017). Zaangażowanie biznesowe pracowników naukowych (na przykładzie Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu). Studia Oeconomica Posnaniensia, 5(nr 3: Nauczyciel akademicki w systemie kształcenia ekonomistów), 100–117. https://doi.org/10.18559/SOEP.2017.3.6
• GUS. (2020). Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2019/2020. Warszawa: GUS. Pobrano z GUS website: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/oswiata-iwychowanie-w-roku-szkolnym-20192020,1,15.html
• Hall, R. H. (1983). Theoretical Trends in the Sociology of Occupations. The Sociological Quarterly, 24(1), 5–23. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1983.tb02225.x
• Han, J., Yin, H. (2016). Teacher Motivation: Definition, Research Development and Implications for Teachers. Cogent Education, 3(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2016.1217819
• Hernik, K. (red.). (2015). Polscy nauczyciele i dyrektorzy w międzynarodowym badaniu nauczania i uczenia się TALIS 2013. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Ingersoll, R. (2007). Short on Power, Long on Responsibility. Educational Leadership, 65(1), 20–25.
• Ingersoll, R. (2001). Teacher Turnover and Teacher Shortages: An Organizational Analysis. American Educational Research Journal, 38(3), 499–534. https://doi.org/10.3102/00028312038003499
• Ingersoll, R. M., Collins, G. (2018). The Status of Teaching as a Profession. W J. H. Ballantine, J. Z. Spade, J. M. Stuber (red.), Schools and Society: A Sociological Approach to Education (s. 199–213). Pine Forge Press/Sage Publications.
• Kaiser, J. S. (1981). Motivation Deprivation: No Reason to Stay. Journal of Teacher Education, 32(5), 41–43. https://doi.org/10.1177/002248718103200509
• Kaźmierczyk, J., Chinalska, A. (2018). Flexible forms of employment, an opportunity or a curse for the modern economy? Case study: banks in Poland. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 6(2), 782–798. https://doi.org/10.9770/jesi.2018.6.2(21)
• Kiziltepe, Z. (2006). Sources of teacher demotivation. W R. Lambert i C. McCarthy (red.), Understanding Teacher Stress in an Age of Accountability (s. 145–162). Charlotte: IAP - Information Age Publishing, Inc.
• Kiziltepe, Z. (2008). Motivation and Demotivation of University Teachers. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 14(5–6), 515–530.
• Królikowska, A., Topij-Stempińska, B. (2014). Wizerunek nauczyciela we współczesnym społeczeństwie polskim. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, (1(31)), 13–26. https://doi.org/10.14632/eetp_31.1
• Kyriacou, C., Kobori, M. (1998). Motivation to Learn and Teach English in Slovenia. Educational Studies, 24(3), 345–351. https://doi.org/10.1080/0305569980240307
• Kyriacou, C., Kunc, R. (2007). Beginning teachers’ expectations of teaching. Teaching and Teacher Education, 23(8), 1246–1257. https://doi.org/10.1016/j.tate.2006.06.002
• Lisievici, P., Ticuşan, M., Todor, O. (2013). An Exploratory Inquiry into the Attractiveness of Teaching Career in Romanian Education System. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 78, 260–264. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.291
• Lortie, D. C. (2020). Schoolteacher: A Sociological Study. Chicago: University of Chicago Press.
• Mani, B. G. (2002). Performance appraisal systems, productivity, and motivation: A case study. Public Personnel Management, 31(2), 141–159. https://doi.org/10.1177/009102600203100202
• Mifsud, D. (2018). Professional Identities in Initial Teacher Education: The Narratives and Questions of Teacher Agency. Zaprezentowano na Cham. Cham: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-319-76174-9_3
• OECD. (2014). Education at a Glance 2014: OECD Indicators. https://doi.org/10.1787/eag2014-en
• OECD. (2020). TALIS 2018 Results (Volume II): Teachers and School Leaders as Valued Professionals [Text]. OECD. https://doi.org/10.1787/19cf08df-en
• Packard, R. D., Dereshiwsky, M. (1990). Teacher Motivation Tied to Factors within theOrganizational Readiness Assessment Model. Elements of Motivation /DeMotivation Related to Conditions within School District Organizations (s. 14). Pobrano z Northern Arizona Univ., Flagstaff. Center for Excellence in Education website: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED318731.pdf
• Porumb, I. (2015). The Quality of Mentorship in Education – A Resource in Growing the Attractiveness of the Teaching Career. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 180, 945–952. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.02.250
• Reszke, I. (1982). Kryteria prestiżu zawodów. Studia Socjologiczne, (3–4).
• Richardson, P. W., Watt, H. M. G. (2006). Who chooses teaching and why? Profiling characteristics and motivations across three Australian universities. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 34(1), 27–56. https://doi.org/10.1080/13598660500480290
• Roth, J. A., Ruzek, S. K., Daniels, A. K. (1973). Current State of the Sociology of Occupations. The Sociological Quarterly, 14(3), 309–333. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1973.tb00863.x
• Schleicher, A. (2011). Building a High-Quality Teaching Profession: Lessons from around the World [Text]. https://doi.org/10.1787/9789264113046-en
• Simpson, I., & Simpson, R. (1983). Research in the sociology of work. Greenwich, CT: JAI Press.
• Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 79–104. https://doi.org/10.1080/13598660801971658
• Smak, M., Walczak, D. (2015). Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego (s. 68). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Smith, S., Dea, G., Doyle, L., Doyle, M., Fishlow, H., Hudson, E., … Zenner, E. (1983). Improving the Attractiveness of the K-12 Teaching Professions in California (s. 95). Sacramento: California State Dept. of Education. Pobrano z California State Dept. of Education website: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED237499.pdf
• Strajk nauczycieli 2019. Zamknięte szkoły i przedszkola. Zaczął się największy strajk nauczycieli w historii! (2019). Pobrano 20 września 2020, z Polska Times website: https://polskatimes.pl/strajk-nauczycieli-2019-zamkniete-szkoly-i-przedszkola-zaczalsie-najwiekszy-strajk-nauczycieli-w-historii/ar/c1-14030051
• Sugino, T. (2010). Teacher demotivational factors in the Japanese language teaching context. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 3, 216–226. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.036
• Sutcher, L., Darling-Hammond, L., Carver-Thomas, D. (2016). A Coming Crisis in Teaching? Teacher Supply, Demand, and Shortages in the U.S. Pobrano 20 września 2021, z Learning Policy Institute website: https://learningpolicyinstitute.org/product/ coming-crisis-teaching
• Tartuce, G. L. B., Nunes, M. M., Almeida, P. C. A. D. (2010). Secondary school students and the attractiveness of the teaching career in Brazil. Cadernos de Pesquisa, 40(140), 445–477.
• Toropova, A., Myrberg, E., Johansson, S. (2021). Teacher Job Satisfaction: The Importance of School Working Conditions and Teacher Characteristics. Educational Review, 73(1), 71–97. https://doi.org/10.1080/00131911.2019.1705247
• Tyl, A. (2013). Prestiż zawodu nauczyciela. W Sztukmistrze XXI wieku: Rzecz o pedagogach wychowujących przez sztukę (s. 73–83). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• United Nations. (2015). Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015, Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development (A/RES/70/1. United Nations. Pobrano z https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/d/d5/N1529189.pdf
• Walczak, D. (2016). Prestiż zawodu nauczyciela w percepcji różnych aktorów życia szkoły. Studia z Teorii Wychowania, (4 (17)), 93–115.
• Watt, H., Richardson, P. W. (2007). Motivational Factors Influencing Teaching as a Career Choice: Development and Validation of the FIT-Choice Scale. 75(3), 167–202. https://doi.org/10.3200/JEXE.75.3.167-202
• Watt, H., Richardson, P. W. (2008). Motivations, perceptions, and aspirations concerning teaching as a career for different types of beginning teachers. Learning and Instruction, 18, 408–428. https://doi.org/10.1016/J.LEARNINSTRUC.2008.06.002Weiss, E. M. (1999). Perceived workplace conditions and first-year teachers’ morale, career choice commitment, and planned retention: A secondary analysis. Teaching and Teacher Education, 15(8), 861–879. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(99)00040-2
• Weiss, E. M. (1999). Perceived workplace conditions and first-year teachers’ morale, career choice commitment, and planned retention: A secondary analysis. Teaching and Teacher Education, 15(8), 861–879. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(99)00040-2

Identifiers

DOI

10.26366/PTE.ZG.2021.208

Biblioteka Nauki

2044085