Proporcjonalność wartości dóbr a zasada współmierności obrony koniecznej w polskim prawie karnym

• Authors: Robert Sosik

Title variants

Proporcjonalność wartości dóbr a zasada współmierności obrony koniecznej w polskim prawie karnym

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł przedstawia problematykę proporcjonalności wartości dóbr w kontekście warunku współmierności obrony koniecznej do niebezpieczeństwa wynikającego z bezprawnego i bezpośredniego zamachu na określone dobro chronione prawem. Celem opracowania jest przeprowadzenie analizy owego warunku współmierności poprzez dokonanie wykładni pojęcia konieczności obrony oraz ustalenie czy z tego warunku wynika obowiązek zachowania proporcji wartości dóbr pozostających w kolizji w danej kontratypowej sytuacji. Aby osiągnąć zarysowany cel, autor artykułu posługuje się przede wszystkim metodą formalno-dogmatyczną oraz metodą analizy judykatury. Choć warunek proporcjonalności dóbr nie jest wyrażony expressis verbis w treści przepisów regulujących instytucję obrony koniecznej w polskim prawie karnym, taka analiza wydaje się być zasadna w szczególności z uwagi na powszechnie funkcjonujący w doktrynie oraz orzecznictwie pogląd jakoby rażąca dysproporcja dóbr była w obronie koniecznej niedopuszczalna. Autor w swojej analizie dokonuje krytycznej oceny wskazanego wyżej poglądu.

EN

This paper presents the issue of the proportionality of interests in the context of the condition of commensurability of self-defence with the danger arising from an unlawful and direct attack on a specific interest protected by law. The aim of the study is to analyse this condition of commensurability by construing the notion of the necessary defence and by determining whether this condition implies an obligation to retain the proportion of the value of interests in conflict the case of specific defences to criminal liability. In order to achieve this goal, the author primarily employs the formal and dogmatic method as well as the method of analysing judicial decisions. While the condition of proportionality of interests is not expressly contained in the regulations governing the institution of self-defence in Polish criminal law, such an analysis seems justified, in particular, because of the view commonly held in the doctrine and case law whereby a glaring disproportion of interests is inadmissible in self-defence. In his analysis, the author presents a critical assessment of the aforementioned view.

Keywords

PL

obrona konieczna; proporcjonalność; współmierność; wartość dóbr; zamach; dysproporcja dóbr; proporcja dóbr; kontratyp; obrona konieczna; proporcjonalność; współmierność; wartość dóbr; zamach; dysproporcja dóbr; proporcja dóbr; kontratyp

EN

self-defence/necessary defence; proportionality; commensurability; value of interests; attack; disproportion of interests; proportion of interests; justifications (defences to criminal liability)

• Publisher: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Ius Novum
• Year: 2020
• Volume: 14
• Issue: 4
• Pages: 66-79

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Robert Sosik

References

• Cieślak M., Polskie prawo karne: zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1994.
• Glaser S., Polskie prawo karne w zarysie, Kraków 1933.
• Gubiński A., Wyłączenie bezprawności czynu, Warszawa 1961.
• Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, J. Giezek (ed.), Warszawa 2007.
• Kodeks karny. Część ogólna, Vol. I, Part 1: Komentarz do art. 1–52, W. Wróbel, A. Zoll (eds), Warszawa 2016.
• Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116, M. Królikowski, R. Zawłocki (eds), 4th edn, Warszawa 2017.
• Kodeks karny. Komentarz, T. Bojarski (ed.), 7th edn, Warszawa 2016.
• Kodeks karny. Komentarz, A. Grześkowiak, K. Wiak (eds), 6th edn, Warszawa 2019.
• Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, 3rd edn, Lwów 1932.
• Marek A., Kodeks karny. Komentarz, 4th edn, Warszawa 2007.
• Marek A., Obrona konieczna w prawie karnym. Teoria i orzecznictwo, Warszawa 2008.
• Mozgawa M., Prawo karne materialne. Część ogólna, 3rd edn, Warszawa 2011.
• Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, 7th edn, LEX.
• Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, Kraków 1936.
• Petasz P., Glosa do postanowienia SN z dnia 27 kwietnia 2017 r., IV KK 116/17, Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 3, 2017.
• System Prawa Karnego, Vol. 4: Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, L. Paprzycki (ed.), Warszawa 2016.
• Szafraniec M., Przekroczenie granic obrony koniecznej w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
• Śliwiński S., Polskie prawo karne materialne, Warszawa 1946.
• Wojciechowski J., Szeroki zakres obrony koniecznej, Monitor Prawniczy 6, 1998.
• Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2014.

Identifiers

DOI

10.26399/iusnovum.v14.4.2020.37/r.sosik