Możliwość samodzielnego ustalenia przez sąd cywilny, że czyn niedozwolony jest przestępstwem – uwagi na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącego domniemania niewinności

• Authors: Anna Grochowska-Wasilewska

Title variants

EN

The possibility for a Civil Court to independently determine that a tort is a crime – comments in the light of case law of the European Court of Human Rights regarding presumption of innocence

Abstracts

EN

According to the well-established Supreme Court’s case law, the civil court is entitled todetermine independently whether a tort constitutes a criminal offence even in the absenceof a final judgement of conviction. This opinion was expressed by the Supreme Court forthe purpose of applying the extended limitation period under Article 4421 § 2 of the CivilCode for claims for a tort that is a crime. The Supreme Court’s statement raises doubts on thegrounds of the presumption of innocence. The purpose of this article is firstly to present thestandard concerning the scope of the presumption of innocence in civil proceedings, createdby the European Court of Human Rights on the basis of Article 6 § 2 of the ECHR, accordingto which everyone charged with a criminal offence shall be presumed innocent until provedguilty according to law. Then it is the assessment of the compatibility of the Supreme Court’sopinion through the perspective of the Convention standard.

PL

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, sąd cywilny jest uprawniony dosamodzielnego ustalenia, czy czyn niedozwolony stanowi przestępstwo, nawet w przypadkubraku prawomocnego wyroku skazującego. Pogląd ten został wyrażony przez Sąd Najwyższyna potrzeby stosowania na podstawie art. 4421 § 2 k.c. wydłużonego terminu przedawnieniaroszczeń z tytułu czynów niedozwolonych stanowiących przestępstwo. Stanowisko SąduNajwyższego budzi wątpliwości na gruncie zasady domniemania niewinności. Celem niniejszegoartykułu jest w pierwszej kolejności przedstawienie standardu dotyczącego zakresuobowiązywania domniemania niewinności w postępowaniu cywilnym, wykreowanego przezEuropejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie art. 6 ust. 2 EKPC, zgodnie z którym każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasuudowodnienia mu winy zgodnie z ustawą. Następnie jest nim ocena zgodności przyjętegoprzez Sąd Najwyższy poglądu dotyczącego możliwości zastosowania art. 4421 § 2 k.c. równieżw sytuacji braku prawomocnego wyroku sądu karnego, stwierdzającego winę konkretnejosoby, przez pryzmat standardu konwencyjnego.

Keywords

PL

zasada domniemania niewinności; Europejski Trybunał Praw Człowieka; przestępstwo; czyn niedozwolony; termin przedawnienia roszczeń z czynów niedozwolonych

EN

presumption of innocence; the European Court of Human Rights; crime; tort; limitation for tort claims

• Publisher: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Ius Novum
• Year: 2022
• Volume: 16
• Issue: 3
• Pages: 63-78

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Grochowska-Wasilewska

• https://orcid.org/0000000180278974

References

• Gardocki L., Pojęcie przestępstwa i podziały przestępstw w polskim prawie karnym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2013, nr 2.
• Garlicki L. (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1–18, Warszawa 2010.
• Grochowska-Wasilewska A., Zakład ubezpieczeń jako podmiot uważany za pokrzywdzonego w procesie karnym, Warszawa 2021.
• Jasiński W., Prawo do nieobciążania się w procesie karnym w świetle standardów strasburskich, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 7–8.
• Kruszyński P., Zasada domniemania niewinności w świetle najnowszego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2003, nr 2.
• Lach A., Glosa do wyroku ETPC w sprawie Diacenco przeciwko Rumunii z 7 lutego 2012 roku, skarga nr 1245/04, „Studia Iuridica Toruniensia” 2014, t. 14.
• Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1976.
• Reid K., A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights, Londyn 2012.
• Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.
• Vitkauskas D., Dikov G., Protecting the Right to a Fair Trial Under the European Convention on Human Rights, Strasbourg 2017.
• Warciński M., Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez nieznanego sprawcę wypadku komunikacyjnego wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, „Przegląd Sądowy” 2015, nr 10, s. 9.

Identifiers

DOI

10.26399/iusnovum.v16.3.2022.26/a.grochowska-wasilewska

Biblioteka Nauki

2167467