Wybicie szyby w aucie celem uratowania zamkniętego wewnątrz dziecka lub zwierzęcia – wyłączenie odpowiedzialności karnej

• Authors: Krzysztof Wala

Title variants

EN

Breaking a car window to rescue a child or animal locked inside: exclusion of criminal liability

Abstracts

EN

The purpose of the article is to analyse the possible grounds, within the criminal sphere, for legalisation of behaviour involving damage to someone else’s property motivated by the desire to save a child or an animal left in a locked warming car. It is quite common to treat this type of event as one matching the features of the state of superior necessity. However, such an approach may raise some doubts of a dogmatic nature. From the point of view of the statutory shape of the existing countertypes, one can look for the possibility of assuming in such cases (when the owner of the damaged property and the perpetrator of leaving a living creature in such conditions is the same person) the occurrence of an assault justifying, after meeting all the required conditions in the form of directness, lawlessness and reality, taking steps within the right to necessary defence. The adoption of such a concept has its own tangible practical significance, as it makes it unnecessary to refer to the principle of subsidiarity and proportionality, which guarantees broader protection from criminal liability for those who damage other people’s property in order to take out a living creature left in a locked car in a situation of danger to its life or health.

PL

Celem artykułu jest analiza możliwych podstaw legalizacji w sferze penalnej zachowań polegających na uszkodzeniu cudzego mienia motywowanych chęcią uratowania pozostawionego w zamkniętym, nagrzewającym się aucie, dziecka lub zwierzęcia. Dość powszechne jest traktowanie tego typu zdarzeń jako realizujących znamiona stanu wyższej konieczności. Takie podejście może jednak wywoływać pewne wątpliwości natury dogmatycznej. Z punktu widzenia ustawowego kształtu istniejących kontratypów można doszukiwać się możliwości przyjmowania w takich wypadkach (gdy właścicielem uszkodzonego mienia oraz sprawcą pozostawienia w takich warunkach istoty żywej jest ta sama osoba) zachodzenia zamachu uzasadniającego, po spełnieniu wszystkich wymaganych warunków w postaci bezpośredniości, bezprawności oraz rzeczywistości, podjęcie działań w ramach obrony koniecznej. Przyjęcie takiej koncepcji ma swoje wymierne znaczenie praktyczne, gdyż powoduje brak konieczności odwoływania się do zasady subsydiarności oraz proporcjonalności, co gwarantuje szerszą ochronę przed odpowiedzialnością karną osób, które uszkadzają cudze mienie celem wyciągnięcia istoty żywej pozostawionej w zamkniętym aucie w sytuacji zagrożenia dla jej życia lub zdrowia.

Keywords

PL

stan wyższej konieczności; obrona konieczna; kontratyp; niebezpieczeństwo; zamach; eksces intensywny; eksces ekstensywny; dziecko; zwierzę; uszkodzenie mienia

EN

state of superior necessity; necessary defence; countertype; danger; assault; intense excesses; extensive excesses; child; animal; damage to property

• Publisher: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Ius Novum
• Year: 2023
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 24-39

Dates

published

2023

Contributors

author

Krzysztof Wala

• https://orcid.org/0000000297733926

References

• Andrejew I., Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1983.
• Bachmat P., Instytucja obrony koniecznej w praktyce sądowej i prokuratorskiej, „Prawo w Działaniu” 2008, nr 3.
• Filar M., Berent M., w: M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, Warszawa 2016.
• Góral R., Obrona konieczna w praktyce, Warszawa 2011.
• Krukowski A., Obrona konieczna na tle polskiego prawa karnego, Warszawa 1965.
• Lachowski J., w: V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2020.
• Marek A., w: Kodeks karny. Komentarz, wyd. V, Warszawa 2010.
• Marek A., Obrona konieczna w prawie karnym, Warszawa 1979.
• Marek A., Obrona konieczna w prawie karnym. Teoria i orzecznictwo, Warszawa 2008.
• Marek A., Satko J., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Przegląd problematyki. Orzecznictwo (SN 1918–99). Piśmiennictwo, Kraków 2000.
• Mozgawa M., w: M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2022.
• Mozgawa M., w: M. Mozgawa (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 2016.
• Mozgawa M., Obrona konieczna w polskim prawie karnym (zagadnienia podstawowe), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Lublin 2013, nr 2.
• Świda W., Prawo karne, Warszawa 1978.
• Wolter W., Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973.
• Zoll A., w: W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część I. Komentarz do art. 1–52, wyd. V, Warszawa 2016.
• Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu, Warszawa 1982.

Identifiers

DOI

10.26399/iusnovum.v17.1.2023.2/k.wala

Biblioteka Nauki

2200530