Dobro prawne na gruncie art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 r.

• Authors: Katarzyna Tkaczyk-Rymanowska

Title variants

EN

A legal good under art. 62 sec. 1 of the Act on Counteracting Drug Addiction of 2005

Abstracts

EN

The subject of this article’s interest is the regulation of Art. 62 sec. 1 of the Act on Counteracting Drug Addiction of July 29, 2005, often called in the literature as consumer possession. The basic problem related to the subject matter indicated in the title is related to the definition of the legal interest in Art. 62 sec. 1 of the act. Contrary to appearances, its indication is nota simple or unequivocal matter, as there may be doubts as to whether such a good protected by law exists and, if so, whether it should be protected under criminal law. The article also indicates the correlation of this legal good and the need to protect it with other legal goods protected by the Constitution (e.g., individual freedom). Finally, the article also defines the significance of the consent of the possessor of a given good for the exclusion of unlawfulness or the absence of any attack on the legal good. Behavior taken with the consent of the owner, allegedly “violating” the legal interest, is after all an act that is consistent with the norm from the very beginning, and therefore there is no element of unlawfulness in it. As such, it is nota criminal act. There can be doubts whether in the case of possession and use of drugs, there is a threat to the legal good, or whether it is a behavior that from the very beginning, due to the consumer’s consent, is legal behavior. The article is critical of the existing criminal law regulations, and its clue is the thesis about the exclusively medical and social, not criminal law, problem of drug addiction.

PL

Przedmiotem analizy niniejszego artykułu jest regulacja art. 62 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 29 lipca 2005 r. Regulacja ta dotyczy odpowiedzialności karnej za posiadanie narkotyków, które często w literaturze nazywane jest posiadaniem konsumenckim. Podstawowy problem dotyczący wskazanej w tytule tematyki związany jest z określeniem dobra prawnego w art. 62 ust. 1 ustawy. Wbrew pozorom jego wskazanie nie jest sprawą prostą ani jednoznaczną, pojawić się bowiem mogą wątpliwości, czy takie dobro chronione prawem w ogóle istnieje, a jeśli tak, to czy powinno być chronione na gruncie przepisów prawnokarnych. W tym zakresie przedstawiono stanowisko doktryny i judykatury na temat korelacji tego dobra prawnego oraz potrzeby jego ochrony w świetle innych dóbr prawnych chronionych przez Konstytucję (np. wolności jednostki). W artykule określono także znaczenie zgody dysponenta danym dobrem dla wyłączenia bezprawności lub braku w ogóle ataku na dobro prawne. Zachowanie podjęte za zgodą dysponenta powodujące rzekome „naruszenie” dobra prawnego jest przecież czynem od samego początku zgodnym z normą, a zatem brak jest w nim elementu bezprawności. Jako takie więc nie jest czynem przestępnym. Można mieć bowiem wątpliwości, czy w wypadku posiadania i używania narkotyków dochodzi do zagrożenia dla dobra prawnego, czy jest to zachowanie, które od samego początku, z uwagi na zgodę konsumenta, jest zachowaniem legalnym. Artykuł ma charakter krytyczny wobec istniejących regulacji prawnokarnych, a jego clou stanowi teza o wyłącznie medycznym i społecznym, a nie karnoprawnym, problemie narkomanii.

Keywords

PL

dobro prawne; posiadanie narkotyków; prawo karne; konstytucja

EN

legal good; drug possession; criminal law; constitution

• Publisher: Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Ius Novum
• Year: 2023
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 37-62

Dates

published

2023

Contributors

author

Katarzyna Tkaczyk-Rymanowska

• Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszowska Szkoła Wyższa

• https://orcid.org/0000000255030624

References

• Bałos I., Stosowanie klauzuli porządku publicznego a drażliwe zjawiska społeczne, „Monitor Prawniczy” 2013, nr 3, s. 135–139.
• Bojarski M., w: L. Gardocki (red.), System Prawa karnego, tom 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, Warszawa 2013.
• Bojarski M., Radecki W., Przewodnik po pozakodeksowym prawie karnym, Wrocław 1998.
• Bojarski M. (red.), Prawo karne materialne, część ogólna i szczególna, Warszawa 2020.
• Bojarski T. (red.), System prawa karnego. Źródła prawa karnego t. II, Warszawa 2011.
• Budyn M., Kryminalizacja eutanazji, posiadania narkotyków oraz eksploatacji prostytucji – przejawy usprawiedliwionego paternalizmu państwa?, „Annales UMCS sectio G” 2002, t. XLIX, s. 125–157.
• Chruściel T., Preiss-Mysłowska M., Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2000.
• Czeszejko-Sochacka K., Przestępstwo wzięcia zakładnika jako przestępstwo przeciwko porządkowi publicznemu, „Państwo i Prawo” 2013, nr 9, s. 67–79.
• Czym jest zdrowie publiczne, https://izp.wnz.cm.uj.edu.pl/pl/blog/czym-jest-zdrowie-publiczne.
• Davenport-Hines R., Odurzeni. Historia narkotyków 1500–2000, Warszawa 2006.
• Denys A. (red.), Zagrożenia zdrowia publicznego. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2014.
• Derlatka M., Glosa do uchwały SN z 27 stycznia 2011 r., I KZP 24/10, „Państwo i Prawo” 2011, nr 12, s. 130–133.
• Dukiet-Nagórska T., Sitarz O. (red.), Prawo karne, wykład akademicki, Warszawa 2021.
• Falandysz L., Pojęcie porządku publicznego w prawie karnym i karnoadministracyjnym, „Palestra” 1969, nr 2, s. 63–74.
• Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2021.
• Gmurzyńska E., Rola prawników w alternatywnych metodach rozwiązywania sporów, Warszawa 2014.
• Gostyński Z. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, tom I, Warszawa 2003.
• Góra T., Łabuz P., Pojęcie bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego, „Policja” 2021, nr 1, s. 9–19.
• Górowski W., Zając D. (red.), Komentarz do wybranych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w: Przestępstwa narkotykowe i dopalacze. Komentarz, Lex KIPK.2019.
• Grabowski K., O pewnych cechach szczególnych przestępstw narkotykowych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014, nr 2, s. 103–122.
• Gruszecka D., Ochrona dobra prawnego na przedpolu jego naruszenia, analiza karnistyczna, Warszawa 2012.
• Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2021.
• Hari J., Ścigając krzyk. Dzieje wojny z narkotykami, Wołowiec 2018.
• http://konkurs.kampaniespoleczne.pl/kk_kampanie.php?edycja=2016&kk_id=893&kk_kat=3&action=szczegoly.
• https://histmag.org/Dzieci-z-dworca-ZOO-na-polskim-podworku-problem-narkomanii-w-PRL-22073.
• https://kampaniespoleczne.pl/to-tylko-narkotyki/.
• https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwj1w8vysrD6AhVvtIsKHSHiAwQQFnoECAgQAQ&url=https%3A%2F%2F
• www.lo13.wroc.pl%2Fdl%2Fmill.pdf&usg=AOvVaw2ZEaqljYV35yYcAyI-eJca.
• Jezusek A., Glosa do wyroku TK z 4 listopada 2014 r., sygn. akt SK 55/13, „Przegląd Sądowy” 2015, nr 11–12, s. 194–204.
• Kaczmarek J., Przestępstwo wzięcia i przetrzymywania zakładnika. Aspekty prawne i kryminologiczne, Warszawa 2013.
• Kaczmarek T., w: R. Dębski (red.), System prawa karnego, tom 3 Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, Warszawa 2013.
• Kijek K., W Portugalii nie ścigają za ćpanie. Tam ludzie jak chcą, to biorą. A ścieki pokazują całą prawdę, „Gazeta Wyborcza”, 27 września 2021 r., https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,27611122,w-portugalii-nie-scigaja-za-cpanie-tam-ludzie-jak-chca-to.html.
• Klinowski M., Granice odpowiedzialności za posiadanie narkotyków, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 3, s. 99–117.
• Klinowski M., W sprawie posiadania narkotyków w orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 2012, nr 4, s. 101–106.
• Kornak M., Glosa do uchwały SN z dnia 27 stycznia 2011 r., I KZP 24/10, LEX/el. 2011.
• Kosmowski S., Podstawowe problemy stosowania przepisów kryminalizujących nielegalny obrót narkotykami, „Problemy Prawa Karnego” 2004, nr 25, s. 16–44.
• Kowalik M., Portugalia: zamiast kar za narkotyki pomoc dla uzależnionych, 6 stycznia 2022 r., https://krytykapolityczna.pl.
• Kowalik T., Słowiński P., Dragi i wojna. Narkotyki w działaniach wojennych, Warszawa 2019.
• Kozerska E., Sadowski P., Szymański A. (red.), Idea wolności w ujęciu historycznym i prawnym, wybrane zagadnienia, Toruń 2010.
• Krajewski K., Czy zalegalizować narkotyki (wokół debaty amerykańskiej), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1992, r. LIV, nr 2, s. 123–131.
• Krajewski K., Glosa do wyroku SN z dnia 21 stycznia 2009 r., II KK 197/08, „Państwo i Prawo” 2009, nr 11, s. 130–135.
• Krajewski K., Prawo karne wobec narkotyków i narkomanii: ustawodawstwo polskie na tle modeli regulacji dotyczących narkotyków, „Alkoholizm i Narkomania” 2007, t. 20, nr 4, s. 425–437.
• Krajewski K., Problematyka kryminalizacji posiadania środków odurzających i psychotropowych w świetle regulacji prawnomiędzynarodowych, „Państwo i Prawo” 1997, nr 1, s. 58–69.
• Krajewski K., Sens i bezsens prohibicji, Prawo karne wobec narkotyków i narkomanii, Zakamycze 2001.
• Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2020.
• Księżopolska A., Problem tzw. „przestępstw bez ofiar”, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2003, nr 6–9, s. 7–15.
• Kubala W., Porządek publiczny jako rodzajowy przedmiot ochrony przepisów prawa karnego, „Palestra” 1981, nr 7–9, s. 52–56.
• Kulesza J., Glosa do wyroku TK z 4 listopada 2014 r., sygn. akt SK 55/13, „Państwo i Prawo” 2016, nr 11, s. 132–138.
• Kuźmicz E., Mielecka-Kubień Z., Wiszejko-Wierzbicka D. (red.), Karanie za posiadanie. Artykuł 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – koszty, czas, opinie, Warszawa 2009.
• Majewski J. (red.), Formy stadialne i postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa, Toruń 2007.
• Makarewicz J., Wstęp do filozofii prawa karnego w oparciu o podstawy historyczno-rozwojowe, Lublin 2009.
• Marek A., Prawo karne, Warszawa 2011.
• Mozgawa M. (red.), Pozakodeksowe przestępstwa przeciwko zdrowiu. Komentarz, Warszawa 2017.
• Orczyk J., Polityka społeczna, Poznań 2008.
• Osierda A., Prawne aspekty pojęcia bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 23, s. 89–106.
• Piaczyńska A., Przestępstwo udzielenia środków odurzających lub substancji psychotropowych, „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 11, s. 139–153.
• Rychert M., Palczak K., Zobel F., Hughes B., Przeciwdziałanie narkomanii i narkotykom w Polsce, Drug policy profile: Poland, EMCDDA 2014.
• Sagan M., Glosa do uchwały SN z dnia 27 października 2005 r., sygn. I KZP 32/05, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 5, s. 157–173.
• Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, tom I, Komentarz art. 1–86, Warszawa 2016.
• Sakowicz A. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2020.
• Sochaczewski J., Oregon jak Portugalia. Pierwszy stan w USA, gdzie legalnie można posiadać narkotyki, 2 lutego 2021 r., https://www.nationalgeographic.pl/artykul/oregon-jak-portugaliapierwszy-stan-w-usa-gdzie-legalnie-mozna-posiadac-narkotyki.
• Srogosz T., Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, komentarz, Warszawa 2008.
• Stasiak A., Karanie za posiadanie marihuany to opresyjny i nieskuteczny nonsens. Świat od tego odchodzi, 13 lutego 2022 r., https://oko.press/karanie-za-posiadanie marihuany-to-opresyjny-inieskuteczny-nonsens-swiat-od-tego-odchodzi/.
• Sygit M., Zdrowie publiczne, Warszawa 2017.
• Sygit B., Wąsik D., Prawo ochrony zdrowia, Warszawa 2016.
• Tarapata Sz., Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Warszawa 2016.
• Tkaczyk-Rymanowska K., Karnoprawne aspekty posiadania narkotyków. Ujęcie statystyczne, Rzeszów 2020.
• Tkaczyk-Rymanowska K., Narkomania – problem społeczny, medyczny i prawny, w: M. Iwaniuk, P. Szymczyk (red.), V Ogólnopolska Społeczna Konferencja Naukowa „Analiza polskiego społeczeństwa”. Abstrakty, Lublin 2021.
• Tkaczyk-Rymanowska K., Podstawy prawa karnego materialnego i prawa wykroczeń, Warszawa 2014.
• Tkaczyk-Rymanowska K., Refleksje na temat art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na tle karnoprawnym i konstytucyjnym, „Ius Novum” 2021, nr 1, s. 47–66.
• Tokarski Z. (red.), Zagrożenia zdrowia publicznego. Rola edukacji w prewencji chorób, część 4, Warszawa 2016.
• Vogt M., Historia filozofii, Warszawa 2007.
• Walton S., Odlot. Kulturowa historia odurzenia, Warszawa 2017.
• Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2020.
• Ważny A. (red.), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, komentarz, Warszawa 2019.
• Wąsek A., Kodeks karny, Część szczególna, tom I, Komentarz do artykułów 117–221, Warszawa 2006.
• Winnicka E., Zbuntowany Nowy Jork, wolność w czasach prohibicji, Kraków 2019.
• Wolter W., Nauka o przestępstwie, Kraków 1973.
• Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne, część ogólna, Kraków 2010.
• Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, tom II. Komentarz do art. 117–211a, Warszawa 2017.
• Wyniki badań CBOS z 2011 r.: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=-web&cd=&ved=2ahUKwjDuuKyLL6AhXRs4sKHT0jBzIQFnoECAgQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.cbos.pl%2FSPISKOM.POL%2F2011%2FK_089_11.PDF&usg=AOvVaw0TKBRz6bbkXeAiSdpQYQ6l
• Wyniki badań CBOS z 2020 r.
• Wywiad z Krzysztofem Krajewskim: https://www.youtube.com/watch?v=2DVbhFBXRWI.
• Wywiad z Jerzym Vetulanim: https://www.youtube.com/watch?v=nfm8wiNqAOA.
• Zachuta A., Przestępstwo ciągłe – czyn ciągły i ciąg przestępstw, „Przegląd Sądowy” 2003, nr 3.
• Zontek W., Jak posiadać, żeby nie posiadać? Kilka refleksji nad orzecznictwem sądowym ostatnich lat w sprawach narkotykowych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2010, nr 1, s. 43–57.

Identifiers

DOI

10.26399/iusnovum.v17.2.2023.11/k.tkaczyk-rymanowska

Biblioteka Nauki

28407809