Wschodniosłowiańskie nazwiska odimienne w historycznej antroponimii Piotrkowa Trybunalskiego

• Authors: Agnieszka Klimas

Title variants

EN

East Slavic Denominal Surnames in Historical Anthroponymy of Piotrków Trybunalski

Abstracts

EN

The paper discussed the anthroponyms derived from the first names, which are included in the East Slavic designation and are excerpted from the source documents of Piotrków Trybunalski, written in the years 1808–1930. The anthroponyms, derived from the Orthodox baptismal names, closely related to the Christian culture of East Slavic peoples, were recognized as characteristic of these naming processes. The paper also mentioned the interpenetration of morphological and phonetic features of various language systems appearing side by side in one area, reflected in first names and denominal structures of the Piotrków’s territory.

PL

W artykule zostały omówione antroponimy wyekscerpowane z dokumentów źródłowych Piotrkowa Trybunalskiego, spisywanych w latach 1808–1930, pochodzące od imion utrwalonych w nazewnictwie wschodniosłowiańskim. Są to głównie antroponimy powstałe od prawosławnych imion chrzestnych (niejednokrotnie ulegających dostosowaniu do polskiego systemu językowego), ściśle związanych z kulturą chrześcijańską narodów wschodniosłowiańskich. Na uwagę zasługuje wzajemne przenikanie cech morfologicznych i fonetycznych różnych systemów językowych, występujących obok siebie na jednym terenie, a odzwierciedlonych w imionach i formacjach odimiennych historycznej antroponimii ziemi piotrkowskiej.

Keywords

PL

językoznawstwo; onomastyka; antroponimia; wpływy językowe

EN

linguistics; onomastics; anthroponymy; language influences

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2022
• Volume: 70
• Pages: 35-51

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Klimas

• Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Wydział Humanistyczny

• https://orcid.org/0000000325615565

References

• Abramowicz Zofia, 1996, Wschodniosłowiańskie cechy językowe w nazewnictwie osobowym Podlasia, „Acta Polono-Ruthenica”, t. I, s. 317–323.
• Abramowicz Zofia, 1999, Wieloetniczny charakter antroponimii Mazur i Suwalszczyzny, w: Z. Abramowicz, L. Dacewicz, red., Nazewnictwo na pograniczach etniczno-językowych, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 9–16.
• Charkiewicz Jarosław, 2011, Spis imion prawosławnych w brzmieniu polskim i staro-cerkiewno słowiańskim, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa.
• Dacewicz Leonarda, 1999, Nazwy osobowe z sufiksem -uk/-czuk w historycznej antroponimii Białostocczyzny, w: B. Nowowiejski, red., Polszczyzna północno-wschodnia II, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 193–199.
• Dacewicz Leonarda, 2001, Antroponimia Białegostoku w XVII–XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Dacewicz Leonarda, 2006, Rola sufiksu -uk w kulturze nazewniczej Podlasia, w: K. Rymut, K. Skowronek, B. Czopek-Kopciuch, M. Malec, red., Monuscula Linguistica in Honorem Alexandrae Cieślikowa Oblata, Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków, s. 157–162.
• Decyk-Zięba Wanda, 2004, Nazewnictwo wschodniosłowiańskie w języku polskim XVI i początku XVII wieku, Nakładem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Domin Janina, 2000, Słowotwórstwo hipokorystyków od imion własnych osobowych w języku polskim i rosyjskim, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Słupsk.
• Gala Sławomir, 2014, Rola antroponimicznego przyrostka -ski w kulturze nazewniczej, w: I. Jaros, red., Wybór pism dialektologicznych i onomastycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 573–580.
• Hrynkiewicz-Adamskich Bożena, 2012, Siedemnastowieczne imiennictwo osobowe północnej Rosji na tle lokalnej kultury, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Kojder Marcin, 2014, Antroponimia historyczna starostwa hrubieszowskiego w XVII i XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Kojder Marcin, 2019, Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810), Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Mordań Michał, 2019, Chrześcijańskie dziedzictwo imiennicze utrwalone w nazwiskach mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Mytnik Irena, 2010, Antroponimia Wołynia w XVI–XVIII wieku, Katedra Ukrainistyki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Mytnik Irena, 2015, Identyfikacja mieszkanek pogranicza polsko-ukraińskiego w XVI–XVII wieku, w: E.G. Rubio, M. Falkowska, E. Kislova, M. Stępień, red., Beiträge zum 18. Arbeitstreffen der Europäischen Slavistischen Linguistik (Polyslav), band 18, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, s. 177–185.
• Mytnik Irena, 2019, Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI–XVII wieku, Warszawa, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/19048/I.%20Mytnik%2c%20Imiennictwo%20ziemi%20chelmskiej%20-%20e-book.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 16.03.2022).
• Nowakowski Tomasz, 2005, Piotrków w dziejach Polskiego Parlamentaryzmu, Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Piotrków Trybunalski.
• Olejnik Marek, 2019, Antroponimia starostwa grabowieckiego (XVI–XVIII w.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Prawosławna Diecezja Łódzko-Poznańska, b.d., Piotrków Trybunalski. Parafia Prawosławna pw. Wszystkich Świętych, https://diecezjalp.cerkiew.pl/dekanaty-i-parafie/dekanat-lodzki/piotrkow-trybunalski (dostęp: 16.03.2022).
• Piasta Aleksy, 2005, Piotrków Trybunalski w latach pierwszej wojny światowej, Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Piotrków Trybunalski.
• Raszewska-Klimas Agnieszka, 2015, Nazwisk jako świadectwo zróżnicowania etnicznego mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego, „Prace Językoznawcze”, t. LXI, s. 185–197.
• Raszewska-Klimas Agnieszka, 2018, Wieloznaczność nazwisk Polaków, Wydawnictwo ŁTN, Piotrków Trybunalski.
• Raszewska-Klimas Agnieszka, 2019, Historyczne nazwiska kobiet na obszarze wieloetnicznym (na przykładzie dziewiętnastowiecznej antroponimii piotrkowian), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. LXVII, s. 313–336.
• Sajewicz Michał, 1997, O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie, w: F. Czyżewski, M. Łesiów, red., Ze studiów nad gwarami wschodniosłowiańskimi w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 91–107.
• Sajewicz Michał, 2013, Nazwiska patronimiczne z formantem -uk w powiecie hajnowskim na Białostocczyźnie na tle ogólnopolskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Szulowska Wanda, 1992, Imiennictwo dawnej ziemi halickiej i lwowskiej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa.
• Tichoniuk Bazyli, 2000, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim. Od XVI wieku do roku 1939, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, Zielona Góra.
• Warchulińska Agnieszka, 2012, Piotrków Trybunalski między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939, Wydawnictwo Księży Młyn, Łódź.
• Wolnicz-Pawłowska Ewa, Szulowska Wanda, 1998, Antroponimia polska na Kresach południowo-wschodnich, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy – Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Wójtowicz Marian, 1996, O hagionimicznych elementach leksykalnych w antroponimii rosyjskiej, w: E. Wolnicz-Pawłowska, J. Duma, red., Antroponimia słowiańska: materiały z IX Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej, Warszawa 6–8 września, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 351–361.
• Ziętek Jacek, 2011, Historia miasta Piotrkowa Trybunalskiego, Muzeum, Piotrków Trybunalski.

Identifiers

DOI

10.26485/RKJ/2022/70/3

Biblioteka Nauki

57482430