Oral history w badaniu najnowszej historii politycznej – garść refleksji (na dwóch przykładach)

• Authors: Patryk Pleskot

Title variants

Oral history w badaniu najnowszej historii politycznej – garść refleksji (na dwóch przykładach)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia artykułu stały się dwa doświadczenia autora ze źródłami ustnymi – zupełnie różnej proweniencji. Pierwsze to łącznie kilkadziesiąt godzin nagrań relacji kilkunastu opozycjonistów, członków podziemnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1982–1989. Z kolei drugie to niespodziewana „spowiedź” człowieka z drugiej strony barykady: Edmunda Łebka, funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa jeszcze z lat 40. XX w., który miał na sumieniu ludzkie życie. Wykorzystując te przykłady, autor dzieli  się kilkoma refleksjami związanymi z zastosowaniem oral history w badaniach nad najnowszymi dziejami politycznymi Polski. Zderzenie konkretnej pracy badawczej z teorią i metodologią historii mówionej pozwala dostrzec korzyści i niebezpieczeństwa związane z wykorzystywaniem tego typu źródeł.

EN

The start point of the article are two of the author’s experiences with oral sources. The first represented in total several dozen hours of recordings of the narratives of a dozen members of the underground Independent Students’ Association at Warsaw University in the years 1982–1989. In turn, the second was an unexpected “confession” of Edmund Łebek, an officer of the Security Services. Using these examples, the author provides a number of insights connected with the application of oral history in research into the recent history of Polish politics. The confluence of concrete research work and the methodology of oral history allows the researcher to achieve the advantages and dangers connected with the application of this type of source.

Keywords

PL

oral history; Niezależne Zrzeszenie Studentów; Urząd Bezpieczeństwa; metodologia historii; oral history; Niezależne Zrzeszenie Studentów; Urząd Bezpieczeństwa; metodologia historii

EN

oral history; Independent Students' Association; Security Services; methodology of history

• Publisher: Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
• Journal: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
• Year: 2019
• Volume: 9
• Pages: 137-157

Dates

published

2020-06-26

Contributors

author

Patryk Pleskot

• Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, Małopolska Uczelnia Państwowa imienia rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-5627-8325

References

• Antoszewska N., Mechanizmy obronne w ujęciu psychoanalitycznym, „Studia Erazmiańskie”, nr 5 (2010), s. 114–130.
• Bédarida F., L’historien, régisseur du temps? Savoir et responsabilité, „Revue historique”, nr 605 (1/1998), s. 3–24.
• Bédarida F., Le mémoire contre l’histoire, „Esprit”, nr 7 (1993), s. 7–13.
• Bourdieu P., Sur les rapports entre la sociologie et l’histoire en Allemagne et en France. Entretien avec Lutz Raphael „Actes de la recherche en Sciences Sociales”, nr 106–107 (1995), s. 108–122.
• Garcia P., Les lieux de mémoire, une poétique de la mémoire?, „Espace/Temps”, nr 74/75 (2000), s. 133–136.
• Ginzburg C., Poni C., La micro-histoire, „Le Débat. Histoire, politique, société”, t. 17 (1981).
• Grzegołowska-Klarkowska H.J., Mechanizmy obronne osobowości, Warszawa 1986.
• Hartog F., Régimes d’historicité. Présentisme et expériences du temps, Paris 2003.
• Joutard P., Historiens, à vos micros! Le document oral, une nouvelle source pour l’histoire, „L’Histoire”, t. 12 (1979), s. 106–120.
• Joutard P., Orale (histoire), [w:] Dictionnaire des sciences historiques, red. A. Burguière, Paris 1986.
• Kurkowska-Budzan M., Antykomunistyczne podziemie zbrojne na Białostocczyźnie. Analiza współczesnej symbolizacji przeszłości, Kraków 2009.
• Kurkowska-Budzan M., Historia zwykłych ludzi. Współczesna angielska historiografia dziejów społecznych, Kraków 2003.
• La mémoire, entre histoire et politique, „Cahiers français”, nr 303 (2001).
• Lavabre M.C., Usages du passé, usages de la mémoire, „Revue française de science politique”, nr 3 (1994), s. 480–493.
• Les historiens et le travail de mémoire, „Esprit”, t. 8–9 (2000).
• Les lieux de mémoire, red. P. Nora, t. 1–7, Paris 1984–1992.
• Martin J.C., La mémoire, l’histoire et l’oubli. Pour un autre régime d’historicité, „Revue d’histoire moderne et contemporaine”, nr 47 (4/2000), s. 783–804.
• Mémoire, histoire, „Revue de métaphysique et de morale”, nr 1 (1998).
• Moczarski K., Rozmowy z katem, Warszawa 1977.
• Noiriel G., Penser avec, penser contre. Itinéraire d’un historien, Paris 2003.
• Noiriel G., Qu’est-ce que l’histoire contemporaine?, Paris 1998.
• Noiriel G., Sur la crise de l’histoire, Paris 1996.
• Essais d’ego-histoire, red. P. Nora, Paris 1987.
• Park R.E., Burgess E.W., Introduction to the Science of Sociology, Chicago 1921.
• Park R.E., Burgess E.W., McKenzie R., The City, Chicago 1925.
• Pleskot P., Delicate Polish Mission: The Institute of National Remembrance (IPN) in Poland, „Central European Political Science Review”, nr 55 (2014), s. 19–28.
• Pleskot P., W butach esbeka. Kilka refleksji na temat konfliktu emic – ethic w badaniach nad aparatem bezpieczeństwa PRL, [w:] Aparat bezpieczeństwa w perspektywie antropologii władzy i antropologii organizacji, red. J. Syrnyk, Wrocław 2020 (w przygotowaniu).
• Pleskot P., Intelektualni sąsiedzi. Kontakty polskich historyków z francuskim środowiskiem „Annales” w latach 1945–1989, Warszawa 2010.
• Pleskot P., Zbrodnia i kara w MBP. Sprawa Edmunda Łebka, „Przegląd Archiwalny”, t. 2 (2009), s. 325–334.
• Pleskot P., Spałek R., Pokolenie 82–90. Niezależne Zrzeszenie Studentów na Uniwersytecie Warszawskim we wspomnieniach (1982–1990), Warszawa 2011.
• Pomian K., Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.
• Rousso H., La hantise du passé, Paris 1998.
• Stolarz A., Dzielenie się pamięcią. Praktyka i teoria historii mówionej, Lublin 2016.
• Thompson P.R., Voice of the Past: Oral History, New York 1978.
• Travail de mémoire 1914–1998, „Autrement”, nr 54 (1999), ss. 272.
• Wieś polska 1939–1948. Materiały konkursowe, oprac. K. Kersten, T. Szarota, Warszawa 1967–1971.
• Zinczuk-Żelazna J., Mechanizm wyparcia – teoria i badania, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 2 (2014).

Identifiers

DOI

10.26774/wrhm.266