What people remember, but history does not see. Resettlement of Carpathian Roma during Operation Vistula

• Authors: Monika Iwona Szewczyk

Abstracts

EN

This article pertains to the resettlement of the Carpathian Roma during Operation Vistula and their successive relocation to the Western and Northern Territories of post war Poland. The story of their displacement is absent from narratives regarding the sub-deportation social landscape in post-1947 Poland, just as there is very little information about their subsequent resettlement in the present-day Podkarpackie Voivodeship.

Keywords

PL

oral history; Roma; Lemkos; Ukrainians; Operation Vistula; resettlement; displacement

• Publisher: Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
• Journal: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
• Year: 2023
• Volume: 13
• Pages: 86-107

Dates

published

2023

Contributors

author

Monika Iwona Szewczyk

• Jagiellonian University

• https://orcid.org/0000000227970176

References

• Anacka M., Okólski M., Migracje: pojęcia i metody, in M. Lesińska, M. Okólski (eds.), 25 wykładów o migracjach, Warszawa 2018, pp. 15–32.
• Angrosino M., Badania etnograficzne i obserwacyjne, trans. M. Brzozowska-Brywczyńska, Warszawa 2015.
• Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, trans. Anna Kryczyńska-Pham, Warszawa 2015.
• Barth F., Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, trans. M. Głowacka-Grajper, in M. Kempny, E. Nowicka (eds.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa 2004, pp. 348–377.
• Bartosz A., Gdzież te wozy kolorowe z pralkami?, ‘Studia Romologika,’ no. 13, 2009, pp. 267–283.
• Borowska-Beszta B., Bartnikowska U., Ćwirynkało K., Analiza wtórna jakościowych danych zastanych: Przegląd założeń teoretycznych i aplikacji metodologicznych, ‘Jakościowe Badania Pedagogiczne,’ vol. 2, no. 1, 2017, https://wnus.usz.edu.pl/jbp/pl/issue/499/article/8203/, (accessed: 5.03.2020).
• Courthiade M., Romani versus Para-Romani, in P. Bakker, M. Courthiade (eds.), The margin of Romani: Gypsy languages in contact, Amsterdam 1991, pp. 1–15.
• Drużyńska J., Ostatni tabor. Jak władza ludowa zakazała Cyganom wędrowania, Poznań 2015.
• Durkheim E., Zasady metody socjologicznej, trans. J. Szacki, Warszawa 2002.
• Ficowski J., Cyganie na polskich drogach, Kraków 1985.
• Filipkowski P., Historia mówiona i wojna, in S. Buryła, P. Rodak (eds.), Wojna. Doświadczenie i zapis. Nowe źródła, problemy, metody badawcze, Kraków 2005, pp. 13–35.
• Fijałkowska K., Garapich M.P., Mirga-Wójtowicz E., Krytyczna analiza naukowej ciszy, czyli dlaczego Romowie migrują (z naszego pola widzenia), ‘Kultura i Społeczeństwo,’ no. 2, 2018, pp. 39–67.
• Górny A., Wybrane zagadnienia podejścia jakościowego w badaniach nad migracjami, Warszawa 1998.
• Jóźwiak I., Styrkacz S., Szewczyk M., Mirga-Wójtowicz E., Stay calm and beshen khere. Internet i transnarodowa intensyfikacja życia polskich Romów w czasie pandemii COVID-19, ‘Lud,’ vol. 104, 2020, pp. 235–257.
• Kacperczyk A., Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat?: o metodologicznym statusie autoetnografii, ‘Przegląd Socjologii Jakościowej,’ vol. 10, no. 3, 2014, pp. 32–75.
• Kaczorowski K.P., Badania innych kultur a różnorodność metod biograficznych. Szanse i wyzwania w praktyce badawczej na przykładzie badań kurdyjskich migrantów w Stambule, in M. Piorunek (ed.), Badania biograficzne i narracyjne w perspektywie interdyscyplinarnej. Aplikacje – Egzemplifikacje – Dylematy metodologiczne, Poznań 2016, pp. 59–84.
• Kapralski S., Milczenie, pamięć, tożsamość: fantazmat „Cygana” i ambiwalencja nowoczesności, ‘Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL,’ vol. 29, no. 1, 2020, pp. 185–202.
• Kocój E., Dziedzictwo kulturowe mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych kręgu Karpat – narracje lokalne i zarządzanie instytucjonalne (wstępne rezultaty badania pilotażowego),‘Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Etnograficzne,’ vol. 44, no. 3, 2016, pp. 193–213.
• Koper T., Romanipen. O dwóch strategiach bycia Romem we współczesnym świecie, ‘Studia Romologica,’ no. 13, 2020, pp. 87–120.
• Kubica G., How “Native” Is My “Native Anthropology”? Positionality and the Reception of the Anthropologisťs Work in Her Own Community – A Reflexive Account, ‘Cargo Journal,’ vol. 14, no. 1–2, 2016, pp. 81–99, http://cargojournal.org/index.php/cargo/article/view/76 (accessed: 6.08.2023).
• Kubica-Heller G., Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku, Kraków 2006.
• Krzyżanowski P.J., Kwestia cygańska, in J. Syrnyk (ed.), Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych w Polsce w latach 1944–1956, Warszawa 2019, pp. 196–209.
• Łuczak A., Romowie na Warmii i Mazurach, Szczecinek 2015.
• Łuczak A., Sytuacja ludności romskiej na Ziemi Lubuskiej w XX wieku, Szczecinek 2013.
• Majbroda K., Epistemiczne pułapki - metodologiczne niepokoje. Autoetnografia jako wyraz sprawczości i inwencyjności wobec nieprzewidywanego (serendipity) w antropologicznej praxis, in M. Kafar, A. Kacperczyk (eds.), Autoetnograficzne „zbliżenia” i „oddalenia”, Łódź 2020, pp. 292–296.
• Michna E., Odrębność językowa małych grup etnicznych i jej rola w procesach walki o uznanie oraz polityce tożsamości. Analiza porównawcza sytuacji Rusinów Karpackich i Ślązaków, ‘Studia humanistyczne AGH,’ vol. 13, no. 3, 2014, pp. 115–130.
• Mirga A., Romowie w historii najnowszej Polski, in Z. Kurcz (ed.), Mniejszości narodowe w Polsce, Wrocław 1997, p. 153–179.
• Mirga A., Romowie – proces kształtowania się podmiotowości politycznej, in P. Madajczyk (ed.), Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresie przełomów politycznych (1944–1989), Warszawa 1998, pp. 110–179.
• Misiło E. (ed.), Akcja „Wisła”. Dokumenty i materiały, Warszawa 2013.
• Mróz L., Dzieje Cyganów Romów w Rzeczypospolitej XV–XVIII, Warszawa 2001.
• Müller H.P., Zielińska M., Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Migracje przymusowe w Europie – przesiedlenia, wysiedlenia, wypędzenia, deportacje. Różne punkty widzenia, Zielona Góra 2012.
• Oleśniewicz M., Dola Łemka: wspomnienia, Legnica 2009.
• Pachocka M., Sobczak-Szelc K., Migracje przymusowe, in M. Lesińska, M. Okólski (eds.), 25 wykładów o migracjach, Warszawa 2018, pp. 334–351.
• Pazik A., Migracje przymusowe jako instrument konsolidacji państwa narodowego w XX wieku. Przypadek wysiedleń Niemców z Polski po II wojnie światowej, ‘Kultura i Polityka,’ no. 13, 2013, pp. 131–152.
• Pisulinski J., Akcja Specjalna „Wisła”, Rzeszów 2017.
• Sęk M., Dobór próby przy pomocy metody kuli śniegowej (snowball sampling), in B. Fatyga (ed.), Praktyki Badawcze, Warszawa 2015, pp. 59–76.
• Sołtysik Ł., Romowie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1947, ‘Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka,’ vol. 62, no. 1, 2007, pp. 199–214.
• Starzyński J., Zapomniane obrazy. Łemkowszczyzna w fotografiach Johna Masleya z lat 1923 i 1938, Legnica 2018.
• Szewczyk M.I., O Romach w Nowej Hucie słów kilka, Kraków 2019.
• Szewczyk M.I., Relacje sąsiedzkie Romów i Łemków w autobiografii Michała Oleśniewicza, in Inny, Obcy, Swój w dyskursie łemkowskim/rusińskim, ‘Rocznik Ruskiej Bursy,’ vol. 18, 2022, pp. 119–137.
• Szyszko-Graban M., Szyszko A, Graban A. Rev., Z łemkowskiej skrzyni. Opowieści z Ługów i okolic, vol. 1, Strzelce Krajeńskie 2003.
• Saryusz-Wolska M., Pamięć kulturowa, in M. Saryusz-Wolska, R. Traba (eds.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Warszawa 2014, pp. 335–339.
• Thomson P, Bornat J., Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej, Warszawa 2021.

Identifiers

DOI

10.26774/wrhm.373

Biblioteka Nauki

31803975