The experience of the “anti-Zionist campaign” from the autobiographical perspective of its victims

• Authors: Andrzej Czyżewski

Abstracts

EN

The aim of this article is to deepen the reflection on the ways in which the events of March ’68 in Poland are described by those who were targeted by the brutal anti-Semitic campaign of the period. The main analytical category used here is “experience” as proposed by Martin Jay, in which the distinction between Erfahrung and Erlebnis is of fundamental importance. The proposed analysis is primarily based on the previously unused interviews with members of what is known as the “post-March emigration” collected at the POLIN Museum of the History of Polish Jews. Those are extensively supplemented by references to the already published “March ’68 narratives” gathered by, among others, Joanna Wiszniewicz, Krystyna Naszkowska and Mikołaj Grynberg. 

Keywords

EN

1968; March ’68; emigration; exile; experience; Erfahrung; Erlebnis; Martin Jay; memory studies

• Publisher: Ośrodek Pamięć i Przyszłość
• Journal: Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
• Year: 2024
• Volume: 14
• Pages: 210-240

Dates

published

2024

Contributors

author

Andrzej Czyżewski

• Institute of Political Studies, Polish Academy of Sciences

• https://orcid.org/0000000252113627

References

• Aleksandrowicz J., Stawowy E., Tyle wart człowiek…, Lublin 1992.
• Artwińska A., „Odrodziły się traumy z czasów Zagłady.” Marzec 1968 jako narracja postkatastroficzna, “Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, no. 25 (2015), pp. 187–208.
• Baral S., Zapiski z wygnania, Kraków–Budapest 2018.
• Bromberg F., Frajlich A., Zając K., Po Marcu: Wiedeń, Rzym, Nowy Jork, Warszawa 2008.
• Chylińska K., Emigracja polska po 1967 r., “Kultura”, no. 11 (1970), pp. 17–55.
• Czyżewski A., A Generation, or the Ordering of History – The Case of the Year 1968 in Poland, “Sensus Historiae”, no. 3 (2023), pp. 33–49.
• Czyżewski A., „Marcowe mity” a pamięć komunikacyjna polskiego społeczeństwa, “Sensus Historiae”, no. 2 (2023), pp. 15–28.
• Czyżewski M., Pokolenie czy pokolenia Marca ‘68 – między oral history a metodą biograficzną, “Historyka. Studia Metodologiczne”, vol. 55 (2025) [at press].
• Czyżewski A., The Myths of March ‘68: Conflicts of Memory in Contemporary Poland, in A. Konarzewska, A. Nakai, M. Przeperski (eds.), Unsettled 1968: Origins–Myth–Impact, New York–London 2020, pp. 163–187.
• Dahlmann H-Ch., Antysemityzm w Polsce roku 1968: między partią a społeczeństwem, Warszawa 2018.
• Dasko H., Dworzec Gdański: Historia niedokończona, Kraków 2008.
• Dąbrowska D., March’68 from the perspective of victims–approximations (Baral, Naszkowska, Grynberg), “Papers in Linguistics”, no. 8 (2020), pp. 213–228.
• Eisler J., Marzec 1968: geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 1991.
• Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.
• Eisler J., The March Events of 1968, “Bulletin of the German Historical Institute”, Supplement no. 6 (2009), pp. 167–170.
• Fidelis M., Imagining the World from Behind the Iron Curtain: Youth and the Global Sixties in Poland, Oxford–New York 2022.
• Friszke A., Anatomia buntu: Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010.
• Friszke A., Rok 1968: koniec i początek, “Studia Politologiczne”, no. 2 (2018), pp. 167–190.
• Goldkorn W., Osioł Mesjasza, tr. J. Malawska, Wołowiec 2020.
• Grinzweig Jacobsson A., Ucieczka na Marstrand, tr. M. Kalinowski, Warszawa 2022.
• Grynberg M., Księga wyjścia, Wołowiec 2018.
• Jarząbek M., Kategoria doświadczenia w interpretacji nagrań historii mówionej, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 10 (2020), pp. 38–52.
• Jasiewicz K., Generation ’68 in Poland (with a Czechoslovak Comparative Perspective): Introduction, “East European Politics and Societies”, no. 4 (2019), pp. 817–832.
• Jay M., Songs of Experience: Modern American and European Variations on a Universal Theme, Berkeley 2005.
• Kaempfer Louis J., Adieu Varsovie, tr. K. Marczewska, Lublin–Niemce 2023.
• Krajobraz po szoku, red. A. Mieszczanek, Warszawa 1989.
• Karpiński J., Wykres gorączki: Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.
• Kichelewsky A., A Community under Pressure: Jews in Poland, 1957–1967, “Polin”, vol. 21 (2008), pp. 159–186.
• Kobielska M., History and Memory of 1968 in Poland: Debates Around the ‘Estranged ’68’ Exhibition, “Cultures of History Forum”, 28/09/2018, https://www.cultures–of-history.uni-jena.de/debates/history-and-memory-of-1968-in-poland?type=9999 .
• Konarzewska A., Nakai A., Przeperski M. (eds.), Unsettled 1968: Origins–Myth–Impact, New York–London 2020.
• Kula M., Zaremba M., Osęka P. (eds.), Marzec 1968: Trzydzieści lat później, vol. 1, Warszawa 1998.
• Krasucki E., Żydowski Marzec ‘68 w Szczecinie, Szczecin 2008.
• Leibel E., Wspomnienia Żydówki krakowskiej, M. Kłańska (ed.), Kraków 2010.
• Libionka D., Brakujące ogniwo. Sowiecka literatura antysyjonistyczna w Polsce przed i po Marcu 1968, in: T. Szarota (ed.), Komunizm: Ideologia–system–ludzie, Warszawa 2001, pp. 272–288.
• Ligęza W., Pasterska J. (eds.), Tu jestem / zamieszkuję własne życie: studia i szkice o twórczości Anny Frajlich, Kraków 2018.
• Lindskog H., Miejsce urodzenia: Dzierżoniów, Kraków–Budapest–Syracuse 2023.
• Mazurczak F., Why we stayed: Polish Jews’ reasons for remaining in Poland during two waves of postwar emigration, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 13 (2023), pp. 108–134.
• Mieszczanek A. (ed.), Krajobraz po szoku, Warszawa 1989.
• Molisak A., Czapliński P. (eds.), Tożsamość po pogromie: świadectwa i interpretacje Marca ‘68, Warszawa 2019.
• Naszkowska K., Ani tu, ani tam: Marzec ’68: powroty, Warszawa 2018.
• Naszkowska K., Wygnani do raju: Szwedzki azyl, Warszawa 2017.
• Nowinowski S.M. (ed.), Marzec ‘68 w Łodzi, Łódź 2010.
• Orwid M., Przeżyć… i co dalej? Rozmawiają Katarzyna Zimmerer i Krzysztof Szwajca, Kraków 2006.
• Osęka P., Marzec ‘68, Kraków 2008.
• Osęka P., Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele: obraz wroga w propagandzie marca 1968, Warszawa 1998.
• Plocker A., The expulsion of Jews from communist Poland: memory wars and homeland anxieties, Bloomington 2022.
• Rokicki K., Stępień S. (eds.), Oblicza Marca 1968, Warszawa 2004.
• Saryusz-Wolska M., Traba R. (eds.), Modi memorandi: Leksykon kultury pamięci, Warszawa 2014.
• Schneider A., Stracone lata, M. Szajda (ed.), Lublin 2019.
• Skalska A., Obraz wroga w antysemickich rysunkach prasowych marca ‘68, Warszawa 2007.
• Sobelman M., Dowody tożsamości, Kraków–Budapest–Syracuse 2023.
• Starnawski M., Pokolenie Marca ’68 na wygnaniu: wzory integracji i zmiany identyfikacyjne, “Kwartalnik Historii Żydów”, no. 2 (2019), pp. 389–416.
• Starnawski M., Przestrzenie wygnania w autobiograficznych narracjach emigrantek z pokolenia Marca ’68, “Przegląd Kulturoznawczy”, no. 4 (2017), pp. 537–556.
• Starnawski M., Socjalizacja i tożsamość żydowska w Polsce powojennej: narracje emigrantów z pokolenia marca ’68, Wrocław 2016.
• Stola D., Anti-Zionism as a Multipurpose Policy Instrument: The Anti-Zionist Campaign in Poland, 1967–1968, “Journal of Israeli History”, no. 1 (2006), pp. 175–201.
• Stola D., Emigracja pomarcowa, Warszawa 2000.
• Stola D., Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968, Warszawa 2000.
• Stola D., Kraj bez wyjścia: Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa 2010.
• Stola D., Rok 1968: koniec i początek, “Studia Politologiczne”, no. 2 (2018), pp. 167–190.
• Szajda M., “Out of Poland, Not to Israel, but Out of Poland”: Factors Influencing the Decision to Leave Poland after March 1968: On the Basis of Research from the 1970s, “Kwartalnik Historyczny”, no. 5 (2021), pp. 105–129.
• Szajda M., Amalia Reisenthel: “Polska to kraj, w którym rozmawiam bez akcentu”, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 9 (2019), pp. 195–234.
• Szajda M., Epilog “Historii złudzeń”. Obraz Polski w latach 1944–1968 we wspomnieniach Klemensa Nussbauma, “Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, no. 3 (2019), pp. 137–163.
• Szajda M., Obraz Polski wśród polskich Żydów w Izraelu. Narracje przedstawicieli aliji gomułkowskiej i emigracji pomarcowej, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 8 (2018), pp. 143–177.
• Szajda M., “Pożegnanie z Polską”. Wspomnienia Artura Schneidera z lat 1967–1972, “Studia Żydowskie. Almanach”, no. 9–10 (2020), pp. 149–170.
• Szajda M., Żydowska pamięć o Polsce lat 1967–1968. Analiza doświadczeń i emocji na podstawie wybranych wspomnień, “Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, no. 1 (2019), pp. 43–79.
• Szarota T. (ed.), Komunizm: Ideologia–system–ludzie, Warszawa 2001.
• Torańska T., Jesteśmy: Rozstania ’68, Warszawa 2008.
• Tuszyńska A., Bagaż osobisty: po Marcu, Warszawa 2018.
• Vogler H., Autoportret z pamięci. Cz. 3: Dojrzałość, Kraków 1981.
• Wal A., Wygnańcy 1968 roku w świetle listów Felicji Bromberg, Anny Frajlich, Władysława Zająca, in W. Ligęza, J. Pasterska (eds.), Tu jestem / zamieszkuję własne życie: studia i szkice o twórczości Anny Frajlich, Kraków 2018, pp. 373–383.
• Wawrzyniak J., Veterans, Victims, and Memory: The Politics of the Second World War in Communist Poland, tr. S. Lewis, Frankfurt am Main–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Warszawa–Wien 2015.
• Wiszniewicz J., Z Polski do Izraela: Rozmowy z pokoleniem ’68, Warszawa 1992.
• Wiszniewicz J., Życie przecięte: opowieści pokolenia Marca, Wołowiec 2009.
• Wolska D., Doświadczenie, in M. Saryusz-Wolska, R. Traba (eds.), Modi memorandi: Leksykon kultury pamięci, Warszawa 2014, pp. 94–99.
• Zaremba M., 1968 in Poland: The Rebellion on the Other Side of the Looking Glass, “The American Historical Review”, no. 3 (2018), pp. 769–772.
• Zaremba M., Communism–Legitimacy–Nationalism: Nationalist Legitimization of the Communist
• Regime in Poland, Frankfurt am Main–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Warszawa–Wien 2019.
• Zaremba Bielawski M., Dom z dwiema wieżami, tr. M. Kalinowski, Kraków 2018.

Identifiers

DOI

10.26774/wrhm.396

Biblioteka Nauki

59126860