EN
The paper seeks to discuss the origin and development of North American philosophy of technology against the background of the phenomenological canon. More specifically, it traces the trajectory of Don Ihde’s thought, whose “Technics and Praxis” (1979) is usually cited as the first North American book specifically described as a philosophy of technology. While the phenomenological tradition provided a firm foundation for Ihde’s project, it has never acted as a rigid conceptual framework. Enriching his theoretical perspective with insights taken from the engagements with pragmatism, Ihde departed from Heideggerian-style traditional phenomenological analyses of technology in a number of ways, which this paper discusses. In most general terms, as I argue, Ihde has reversed the direction of Heideggerian inquiry that concentrates on how concrete tools and procedures disclose their underlying reality and thus moved towards the analysis of technologies in their particularities. This shift has allowed him to approach the multidimensionality of technologies as material cultures within a lifeworld and explore the different aspects of experience that result from human-technology relations as embedded in specific cultural and social dimensions.
PL
Artykuł przedstawia początki i rozwój północnoamerykańskiej filozofii techniki na tle kanonu fenomenologicznego, analizując trajektorię myśli współczesnego amerykańskiego filozofa, Dona Ihde, którego monografia “Technics and Praxis” wydana w 1979 roku, jest powszechnie uznawana za jedną z pierwszych amerykańskich publikacji naukowych z dziedziny filozofii techniki. Chociaż tradycja fenomenologiczna dostarczyła Ihdemu solidnych podstaw do wyartykułowania własnych poglądów, nie stanowiła nigdy sztywnej, nieprzekraczalnej granicy dla jego myśli. Wzbogacając swoją teoretyczną perspektywę o koncepcje i podejście typowe dla amerykańskiego pragmatyzmu, Ihde odszedł już w swoich wczesnych pracach od tradycyjnej fenomenologicznej analizy „Technologii” w stylu Heideggera, koncentrując się na technologiach i technikach w ich konkretnych sytuacyjnych kontekstach. Ta zmiana perspektywy, jak argumentuje autor artykułu, umożliwiła Ihdemu przedstawienie wielowymiarowości poszczególnych technologii jako kultur materialnych i związanych z nimi praktyk społecznych oraz analizę różnych aspektów doświadczenia, wynikających z wzajemnej relacji pomiędzy człowiekiem a użytkowanymi przez niego technologiami.