Bolesław Leśmian i Zenon Przesmycki „Miriam” – w kręgu artystycznych spotkań: Kijów i Paryż

• Authors: Hanna Ratuszna

Title variants

EN

Bolesław Leśmian and Zenon Przesmycki “Miriam” – in the circle of artistic meetings: Kyiv and Paris

Abstracts

EN

The article presents comments on the role of two cities in the life and work of Bolesław Leśmian. An important point of reference are the poet’s letters to Zenon Przesmycki. Their analysis allows us to understand how the atmosphere of the city, space and cultural activities influenced the life and artistic choices of the author of Sad Rozstajny. Kyiv – with its specificity and history, was a kind of locus coeruleus for Leśmian. The poet could not accept the atmosphere of stagnation, so he looked for alternatives, he wanted changes. Contrary to appearances, the city played an important, creative role. Colorful Ukraine and spirituality found an interesting reference in e.g. in poetry cycles (Distants, Angels). A different role was played by Paris, which dazzled the poet with its modernity, movement, bustle and mystery. Leśmian, who published most of his volumes of poetry in the interwar period, was a symbolist as perfect as the French poets (e.g. Stefan Mallarmé, Oskar Miłosz).

PL

Artykuł prezentuje uwagi na temat roli dwóch miast w życiu i twórczości Bolesława Leśmiana. Istotnym punktem odniesienia są listy poety, pisane do Zenona Przesmyckiego. Ich analiza pozwala zrozumieć, jak atmosfera miasta, przestrzeń, kulturowa działalność wpłynęły na życiowe i artystyczne wybory autora Sadu rozstajnego. Kijów – ze swoją specyfiką, historią – był dla Leśmiana swoistym locus coeruleus. Poeta nie mógł zaakceptować atmosfery stagnacji, szukał więc alternatyw, pragnął zmian. Wbrew pozorom miasto to odegrało jednak istotną twórczą rolę. Barwna Ukraina, duchowość znalazły interesujące odniesienie m.in. w cyklach poezji (Oddaleńcy, Aniołowie). Inną rolę odegrał Paryż, który olśnił poetę nowoczesnością, ruchem, gwarem, tajemnicą. Leśmian, który większość tomów poetyckich opublikował w dwudziestoleciu międzywojennym, był symbolistą równie doskonałym jak francuscy poeci (np. Stefan Mallarmé, Oskar Miłosz).

Keywords

EN

Kyiv; Paris; Leśmian; Young Poland; symbolism; Zenon Przesmycki

PL

Kijów; Paryż; Leśmian; Młoda Polska; symbolizm; Zenon Przesmycki

• Publisher: Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
• Journal: Język - Szkoła - Religia
• Year: 2022
• Volume: 17
• Pages: 93-105

Dates

published

2022

Contributors

author

Hanna Ratuszna

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Baudelaire Ch. (1956), Kwiaty zła, przeł. M. Jastrun, Warszawa.
• Benjamin W. (2005), Pasaże, Kraków.
• Ciechowski W. (oprac.) (1901), Kijów i jego pamiątki, Kijów.
• „Chimera” 1904, z. 19.
• Czabanowska-Wróbel A. (2009), Złotnik i Śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana. W kręgu modernizmu,Kraków.
• Dybciak K. (1980), „Wywalczyć cudaczne prawo bytu...” – Antropologia Leśmiana, w: tenże, Gry i katastrofy, Warszawa.
• Lange A. (1900), Studia i wrażenia, Warszawa.
• Leśmian B. (1959), Szkice literackie, oprac. J. Trznadel, Warszawa.
• Leśmian B. (1962), Utwory rozproszone. Listy, oprac. J. Trznadel, Warszawa.
• Leśmian B. (1993), Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, wstęp M. Jakitowicz, il. L.T. Karczewski, Toruń.
• Maeterlinck M. (1967), Spowiedź poety, cyt. za: Z. Przesmycki, Maurycy Maeterlinck i jego stanowisko w literaturze belgijskiej, w: tenże, Wybór pism krytycznych, oprac. E. Korzeniewska, Kraków.
• Marciszuk B. (2008), Leśmian i jego filozofia, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” nr 2/3.
• Markowski M.P. (2007), Polska literatura nowoczesna. Leśmian – Schulz – Witkacy, Kraków.
• Morris W. (1902), Nadzieje i troski sztuki, Warszawa.
• Nietzsche F. (2004), Ludzkie, arcyludzkie, przeł. K. Drzewiecki, Kraków.
• Owczarski W. (2004), Granice świata. Leśmian, Schulz, Kantor, w: Granica w literaturze, tekst – świat – egzystencja, red. S. Zabierowski, L. Zwierzyński, Katowice.
• Pankowski M. (1999), Leśmian, czyli bunt poety przeciw granicom, przeł. A. Krzywicki, Lublin.
• Podraza-Kwiatkowska M. (1969), O Miriamie – krytyku, w: tejże, Młodopolskie harmonie i dysonanse, Kraków.
• Przesmycki Z. (1901), Kilka słów o krytyce, „Chimera” t. 1.
• Przesmycki Z. (2000), Walka ze sztuką, w: Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław.
• Ratuszna H. (2000), Śmierć Boga – śmierć człowieka w Panterze, w: Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, pod red. B. Stelmaszczyk, T. Cieślak, Kraków.
• Ratuszna H. (2018), Okruchy melancholii – Przybyszewski i inni. Studia o literaturze i sztuce Młodej Polski, Toruń.
• Rilke M.R. (2018), Poezje zebrane, przeł. A. Lam, Warszawa.
• Ruskin J. (1977), Sztuka, społeczeństwo, wychowanie. Wybór pism, przeł. Z. Doroszowa, M. Treter-Horowitzowa, wstęp i komentarze I. Wojnar, Wrocław.
• Sobiecka A. (2005), Twórczość Leśmiana w kręgu filozoficznej myśli symbolizmu rosyjskiego, Kraków.

Identifiers

DOI

10.26881/jsr.2022.17.07

Biblioteka Nauki

32083708