Una Persona in tre Persone. La teologia trinitaria in Sergej Bulgakov

• Authors: Dariusz Kowalczyk

Title variants

Una Persona in tre Persone. La teologia trinitaria in Sergej Bulgakov

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teologia trynitarna Sergieja Bułhakowa jest w gruncie rzeczy rozwinięciem dwóch biblijnych stwierdzeń: „Bóg jest Duchem” i „Bóg jest miłością”. Bycie Duchem, i to Duchem absolutnym, oznacza, że Bóg jest absolutnym Ja, absolutną Osobą. A skoro tak, to Bóg ma w sobie także Ty, On, My, Wy. Ja nie może bowiem istnieć bez Ty. Objawienie dane nam w Jezusie Chrystusie pozwala powiedzieć, że owa pełnia relacji realizuje się między Ojcem, Synem i Duchem Świętym. Stąd dla Bułhakowa Bóg jest Ja w trzech Ja czy też Osobą w trzech Osobach. Innymi słowy, Bóg jest Duchem absolutnym trój-hipostatycznym. Nasz autor przeciwstawia się tradycji, która wyprowadza doktrynę o Trójcy z pochodzeń wewnątrztrynitarnych rozumianych przyczynowo. W konsekwencji odrzuca koncepcję Boga Ojca jako odwiecznej przyczyny Syna i Ducha. Monarchia Ojca nie polega na byciu pierwszą przyczyną, ale na samoobjawianiu się w dwóch innych Hipostazach. Drugie stwierdzenie, tj. „Bóg jest miłością”, Bułhakow rozumie jako przede wszystkim ontologiczne, to znaczy wyrażające wewnętrzne życie Trójcy. Ponadto formułuje aksjomat ontologii miłości: nie ma miłości bez ofiary (kenozy) i nie ma miłości bez radości (błogosławieństwa). Także miłość w Bogu jest kenotyczna. Każda Osoba umniejsza siebie, aby dać „przestrzeń” innym Osobom. Jednocześnie kenoza jest przezwyciężana w radości odnalezienia siebie w jedności z innymi Osobami. Kenotyczne relacje między Boskimi Hipostazami mają swoją treść, zawartość, czyli to, co nazywamy Bożą naturą, życiem intratrynitarnym. Boska natura nie jest – podkreśla Bułhakow – jakąś statyczną wielkością, w której partycypują Osoby Boskie, ale jednym, trójhipostatcznym życiem, polegającym na manifestowaniu się Ojca, Syna i Ducha w wewnętrznym Bożym życiu (Sofia niestworzona) i na manifestowaniu się w nie-Bogu, czyli w stworzeniu (Sofia stworzona). Ta sofiologiczna perspektywa zmierza ku pokazaniu, że Trójca Przenajświętsza istnieje nie tylko w swej transcendencji, ale także w świecie i w człowieku, natomiast stworzenie istnieje nie obok Boga, ale w Bogu (panenteizm).

EN

The trinitarian theology of Sergei Bulgakov is in fact an extension of two biblical statements: „God is Spirit” and „God is love”. To be Spirit, and to be absolute Spirit, means that God is the absolute I, the absolute Person. And if so, then God also has you, him, us, the plural you. I cannot exist without you. The revelation given to us in Jesus Christ allows us to say that this full relationship is realized between the Father, the Son and the Holy Spirit. Hence, for Bulgakov, God is I in three selves, or a person in three persons. In other words, God is an absolute tri-hypostatic Spirit. The author is opposed to the tradition that derives the doctrine of the Trinity from causal intra-Trinitarian origins. Consequently, he rejects the concept of God the Father as the eternal cause of the Son and the Spirit. The Father’s monarchy is not in being the first cause but in self-revelation in two other Hypostases. Bulgakov understands the second statement, i.e., „God is love,” as primarily ontological, that is, expressing the inner life of the Trinity. Moreover, he formulates the axiom of the ontology of love: There is no love without sacrifice (kenosis) and there is no love without joy (blessing). Also, love in God is kenotic. Each Person diminishes themselves in order to give „space” to other Persons. At the same time, kenosis is overcome in the joy of finding oneself in union with other Persons. The kenotic relations between the Divine Hypostases have their content, that is God’s nature, an intratrinitarian life. The divine nature is not – emphasizes Bulgakov – some static greatness in which the Divine Persons participate, but one, three-hypostatic life, consisting in the manifestation of the Father, Son and Spirit in God’s inner life (un-created Sophia) and in manifesting itself non-God, that is in creation (Sophia created). This sophiological perspective aims to show that the Holy Trinity exists not only in its transcendence, but also in the world and in the human being, while creation exists not next to God, but in God (panentheism).

Keywords

PL

Bulgakov; Trójca; absolutna Osoba; Osoby Boskie; ontologia miłości; natura boska; sofiologia; Bulgakov; Trójca; absolutna Osoba; Osoby Boskie; ontologia miłości; natura boska; sofiologia

EN

Bulgakov; Trinity; absolute Person; Divine Persons; ontology of love; divine nature; sophiology

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Collegium Bobolanum
• Journal: Studia Bobolanum
• Year: 2021
• Volume: 32
• Issue: 1
• Pages: 173-191

Dates

published

2021-06-24

Contributors

author

Dariusz Kowalczyk

• Pontifica Università Gregoriana

• https://orcid.org/0000-0002-6469-2443

Identifiers

DOI

10.30439/2021.1.9