W służbie państwa i narodu. Hrabia Franciszek Xawery Pusłowski i jego działalność polityczno-społeczna

• Authors: Arkadiusz Machniak

Title variants

EN

Serving the State and the People. Count Franciszek Xawery Puslowski and his Political and Social Activity

Abstracts

EN

Franciszek Xawery Puslowski was born in France on 16 June 1875. In accordance with the requirements set by his parents, he received a thorough home education.From childhood he was taught foreign languages, which were used during conversations in the Puslowski household. Although he did not graduate from university, he had an impressive knowledge of law and the humanities. After World War I, he served as an officer in the Polish Army and was also a diplomat. Moreover, he was a poet who collaborated with many newspapers. He was an active member of many organizations and social associations. In his palace in Cracow he ran a parlor that was a place of interesting social meetings. After the end of World War II, he worked as a teacher of foreign languages and was active in social organizations. He was a well--known figure in Cracow, often perceived as an eccentric and a representative of the old social elites.

PL

Franciszek Xawery Pusłowski urodził się we Francji 16 czerwca 1875 r. Zgodnie z wymaganiami stawianymi przez rodziców, uzyskał staranne domowe wykształcenie. Od dzieciństwa był uczony języków obcych, którymi posługiwano się w rozmowach w domu Pusłowskich. Chociaż nie ukończył studiów, dysponował imponującą wiedzą w dziedzinie nauk prawnych i humanistycznych. Po I wojnie światowej pełnił służbę jako oficer w Wojsku Polskim oraz w dyplomacji. Był również poetą oraz współpracował z wieloma gazetami. Był aktywnym działaczem licznych organizacji i stowarzyszeń społecznych. Jego pałac w Krakowie był miejscem interesujących spotkań towarzyskich. Po II wojnie światowej pracował jako nauczyciel języków obcych i działał w organizacjach społecznych. Był postacią znaną w Krakowie, postrzeganą często jako ekscentryczny przedstawiciel dawnych elit społecznych.

Keywords

PL

Dyplomata; pisarz; żołnierz; działacz społeczny

EN

Diplomat; writer; soldier; social activist.

• Publisher: Archiwum Państwowe w Rzeszowie / Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Rzeszowie
• Journal: Prace Historyczno-Archiwalne
• Year: 2021
• Issue: Tom XXX
• Pages: 135-146

Dates

published

2021

Contributors

author

Arkadiusz Machniak

• Instytut Nauk o Polityce, Kolegium Nauk Społecznych, Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000280929973

reviewer

Tadeusz Zych

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000227896949

reviewer

Sabina Bober

• Katolicki Uniwersytet Lubelski

• https://orcid.org/0000000288574062

References

• Dokumenty archiwalne:
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Oddział w Krakowie, sygn. 010/210, Życiorys obywatela Pusłowskiego Franciszka.
• Opracowania
• Barzycka-Paździor A., Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej, Kraków 2019.
• Biersdorf Z., Pałac Pusłowskich w Krakowie. Studium z dziejów Pałacu-Muzeum, „Rocznik Krakowski” 1988, t. LIV.
• Biernacki A., Ziemianie i ich organizacje w Polsce w latach 1918–1939, Toruń 1999.
• Domańska-Nogajczyk M., Wójcik T., Kresy w Polskich Pamiętnikach i Listach 1795–1918 – omówienie, „Wrocławskie Studia Wschodnie” 2018, nr 22.
• Fijałkowska B., Polityka i twórcy 1948–1959, Warszawa 1985.
• Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. IV, Warszawa 1972.
• Cwynar K., Stanisław Wojciechowski – patriota, mąż stanu, propagator idei kooperatyzmu, „Człowiek i Jego Dzieło”, vol. 16, Rzeszów 2016.
• Chwalba A., Ostatni salon PRL. Rzecz o Franciszku Xawerym Pusłowskim, Warszawa 2015.
• Łoś Sz.P., Szkice do portretu ziemian polskich w XX wieku, Warszawa 2005.
• Łuczak A., Polscy ziemianie. Szkice o losach i dziedzictwie, Warszawa 2020.
• Kamiński K.M., Stalinizm jako system represji, „Echa Przeszłości”, t. V, Olsztyn 2004.
• Karolczak A., Życie codzienne i funkcje dworu ziemiańskiego w czasie wojny i okupacji 1939–1945, [w:] Ziemianie wobec okupacji 1939–1945, red. M. Wenklar, Kraków 2006.
• Kłudkiewicz K., Wybór i konieczność. Kolekcje polskiej arystokracji w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 2017.
• Konspiracja i opór społeczny na Podkarpaciu w okresie PRL, red. J. Kurtyka, Przemyśl 2007.
• Kwilecki A., Stratyfikacja warstw wyższych w dawnej Polsce. Ziemiaństwo i arystokracja,
• „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, r. LVIII, z. 1, Poznań 1996.
• Maroń G., Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, nr 2, Toruń 2012.
• Mieszczanek A., Przedwojenni. Zawsze był jakiś dwór. Historia ziemian, Warszawa 2020.
• Piech L.S., Kraków księcia biskupa Adama Stefana Sapiehy, [w:] Kardynał Adam Stefan Sapieha. Książę Niezłomny, Kraków 2014.
• Przewodnik po zbiorach w Pałacu Hr. Pusłowskich w Krakowie, Wydanie drugie, Kraków 1936.
• Salmonowicz S., Między strachem a manipulacją: inteligencja polska wobec stalinizmu, „Prace Komisji Historii Nauki PAN”, t. VII, Kraków 2005.
• Schanaydarowa B., Krakowskie lata Salezego i Marii z Radziwiłłów Potockich
• (1903–1919), „Rocznik PAN w Krakowie” 1990, r. XXXV.
• Semczyszyn M., Kryzys ziemiaństwa w Galicji Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku
• (do 1914 roku), „Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne”, z. 4, Kraków 2019.
• Sielicki F., Aspekty religijne w recepcji Lwa Tołstoja i innych dziewiętnastowiecznych pisarzy rosyjskich w Polsce międzywojennej, „Roczniki Humanistyczne”, t. XXXIV, z. 7, Lublin 1986.
• Tokarska-Cobel M., W jakiej Polsce żyliśmy? Historyczno-społeczne tło przemian obyczajowych w PRL-u, [w:] Od obyczaju do mody. Przemiany życia codziennego, red. J. Zalewska, M. Cobel-Tokarska, Warszawa 2014.
• https://maius.uj.edu.pl/documents/11876392/105242402/Newsletter+Muzeum+ UJ+12_01_2019.pdf/3e36c225-c4a5-43f4-98bd-76540c39eb9f [dostęp: 8.05.2021].
• https://dziennikpolski24.pl/barwne-zycie-hrabiego-franciszka/ar/3901535 [dostęp: 3.05.2021].

Identifiers

DOI

10.30657/pha.33.2021.07

Biblioteka Nauki

2233570