Rozmowy przy stole w Polsce i w Hiszpanii – analiza zrytualizowanych środków językowych

• Authors: Ewa Urbaniak

Title variants

EN

Dinner conversations in Poland and Spain: Analysis of ritualized linguistic units

Abstracts

EN

The aim of this paper is to describe and compare the linguistic dimension of the ritual of dining among Polish and Spanish speakers. The act of feasting, very important for the analysed cultures, not only does present a specific scheme, but it is also accompanied by a range of linguistic mechanisms introduced in concrete interactive situations. The present article exposes the most frequent speech acts, ritualized expressions and pragmaticalized constructions that are used during the ritual of dining in the Polish and Spanish communities. The analysis is based on the examples from oral language corpora, created in Poland and in Spain, that is transcriptions of everyday conversations of the members of described communities. The research has shown that both communities share a lot of common values related to dining, nevertheless each one of them presents some characteristic linguistic mechanisms used during the ritual.

PL

Celem opracowania jest opis oraz porównanie warstwy językowej rytuału spożywania posiłków wśród użytkowników języka polskiego i hiszpańskiego. Akt biesiadowania, niezwykle istotny w analizowanych kręgach kulturowych, charakteryzuje się nie tylko określonym schematem zachowań, ale i rozmaitymi środkami językowymi towarzyszącymi konkretnym sytuacjom interakcyjnym. W niniejszym artykule przedstawiono najczęściej występujące akty mowy, rytualizmy językowe oraz spragmatykalizowane środki językowe wykorzystywane podczas rytuału jedzenia wśród społeczności polsko- i hiszpańskojęzycznej. Analiza opiera się na przykładach pochodzących z korpusów języka mówionego, stworzonych w Polsce i Hiszpanii, stanowiących transkrypcje codziennych rozmów członków wymienionych społeczności. Badanie pokazało, że obydwie społecznością łączy wiele wspólnych wartości związanych ze wspólnym spożywaniem posiłków, jednak każda z nich charakteryzuje się nieco odmiennymi środkami językowymi używanymi podczas rytuału.

Keywords

EN

ritual; linguistic ritualisms; linguistic pragmatics; Polish; Spanish

PL

rytuał; rytualizmy językowe; pragmatyka językowa; język polski; język hiszpański

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Forum Lingwistyczne
• Year: 2023
• Issue: 11
• Pages: 1-12

Dates

published

2023

Contributors

author

Ewa Urbaniak

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000252988335

References

• Aijmer, K. (1996). Conversational routines in English: Convention and creativity. Longman.
• Albelda Marco, M., Barros García, M. J. (2013). La cortesía en la comunicación. Arco Libros.
• Austin, J. L. (1976/1955). How to do things with words. J. O. Urmson, M. Sbisà (red.). Oxford University Press.
• Baran, M. (2010). Emotividad y convención sociopragmática. Una contribución al estudio del ethos comunicativo de la comunidad hispanohablante peninsular. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bell, C. (1992). Ritual theory, ritual practice. Oxford University Press.
• Bravo, D. (2002). Actividades de cortesía, imagen social y contextos socioculturales: una introducción. W: D. Bravo (red.), Actas del Primer Coloquio del Programa EDICE. La perspectiva no etnocentrista de la cortesía: identidad sociocultural de las comunidades hispanohablantes (s. 88–108). Estocolmo.
• Bravo, D. (2004). Tensión entre universalidad y relatividad en las teorías de cortesía. W: D. Bravo, A. Briz Gómez (red.), Pragmática sociocultural: estudios sobre el discurso de cortesía en español (s. 15–37). Ariel Lingüística.
• Brown, P., Levinson, S. (1987). Politeness. Some universals in language usage. Cambridge University Press.
• Cabedo-Nebot, A., Pons Boderia, S. (red.). (2021): Corpus Val.Es.Co 2.1. http://www.valesco.es.
• Corpas Pastor, G. (1996). Manual de fraseología española. Gredos.
• García-Page, M. (1995). Fraseologismos oracionales. Contextos, 4, 79–92.
• Geck, S. (2018). Guten Appetit! Las fórmulas rutinarias y el script del acto de comer desde una perspectiva intercultural (alemán-español). Language Design, 20, 151–162.
• Głazek, D. (2008). Wokół stołu i jedzenia (ujęcie historyczne – od przełomu XIX i XX wieku). W: A. Węgrzyniak, T. Stępień (red.), Rytuały codzienności (s. 99–106). Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy.
• Gottwald, F. T., Kolmer, L. (red.). (2009). Jedzenie. Rytuały i magia. E. Ptaszyńska-Sadowska (tłum.). MUZA.
• Hernández Flores, N. (2002). La cortesía en la conversación española de familiares y amigos. La búsqueda del equilibrio entre la imagen del hablante y la imagen del destinatario. Aalborg Universitet.
• Hernández Flores, N. (2004). La cortesía como la búsqueda del equilibrio de la imagen social. W: D. Bravo, A. Briz Gómez (red.), Pragmática sociocultural: estudios sobre el discurso de cortesía en español (s. 55–108). Ariel Lingüística.
• Kita, M. (2005). Językowe rytuały grzecznościowe. Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków obcych.
• Kolmer, L. (2009). Wprowadzenie. Rytuały zjednoczenia. W: F. T. Gottwald, L. Kolmer (red.), Jedzenie. Rytuały i magia (s. 11–17), E. Ptaszyńska-Sadowska (tłum.). MUZA.
• Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. M. Mroczek (tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Małyska, A. (2004). Pojęcie rytuały na tle innych zjawisk językowych. W: J. Mazur (red.), Rytualizacja w komunikacji społecznej i interkulturowej (s. 25–32). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Montanari, M. (2011). Il cibo come cultura. Laterza.
• Ożóg, K. (2004). Ewolucja językowych rytualizmów społecznych i towarzyskich (od roku 1945 do chwili obecnej). W: J. Mazur (red.), Rytualizacja w komunikacji społecznej i interkulturowej (s. 25–32). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Pawlik, J. (2006). Antropologiczne badania rytuału. W: M. Filipiak, M. Rajewski (red.), Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość (s. 19–37). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Pęzik, P. (2012). Język mówiony w NKJP. Narodowy Korpus Języka Polskiego. W: A. Przepiórkowski, M. Bańko, R. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk Narodowy Korpus Języka Polskiego (s. 37–47). (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rajewski, M. (2004). Badania rytuału w antropologii. W: J. Mazur (red.), Rytualizacja w komunikacji społecznej i interkulturowej (s. 33–58). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Rajewski, M. (2006). Badania rytuału w antropologii brytyjskiej. W: M. Filipiak, M. Rajewski (red.), Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość (s. 39–70). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Rancew-Sikora, D. (2015). Opowiadanie w społecznym układzie stołu. Analiza konwersacyjna spotkań rodzinnych. Studia Humanistyczne AGH, 14(1), 25–43.
• Rothenbuhler, E. (2003). Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Searle, J. (1979). Expression and meaning. Studies in the theory of speech acts. Cambridge University Press.
• Wierzbicka, A. (1994). Cultural scripts: A semantic approach to cultural analysis and cross-cultural communication. W: L. F. Bouton, Y. Kachru (red.), Pragmatics and Language Learning, 5.
• Zamora Muñoz, P. (2014). Los límites del discurso repetido: la fraseología periférica y las unidades fraseológicas pragmáticas. Verba, 41, 213‒236.

Identifiers

DOI

10.31261/FL.2023.11.1.01

Biblioteka Nauki

26443634