Directions of deformation of the consonant cluster /st/ in the speech of children with specific language impairment

• Authors: Sofia Kamińska

Title variants

PL

Kierunki odkształceń grupy spółgłoskowej [st] w mowie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym

Abstracts

PL

Celem przedstawionej analizy jest ukazanie tendencji artykulacyjnych odkształceń grupy spółgłoskowej [st] w mowie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI). Materiał badawczy obejmował 30 wyrazów zawierających grupę [st] w trzech pozycjach wyrazowych. Grupę badawczą stanowiło 8 dzieci (2 dziewczynki i 6 chłopców) z diagnozą SLI w wieku od 4 do 5 lat. Wyrazy analizowano pod kątem obecności takich procesów fonetyczno-fonologicznych, jak: wzmocnienie artykulacyjne, osłabienie artykulacyjne, redukcja, metateza, epenteza, rozszczepienie artykulacji itp. W artykule w sposób syntetyczny przedstawiono proces rozwoju grup spółgłoskowych w ontogenezie mowy.

EN

The aim of the presented analysis is to show the articulation tendencies of the deformations of the consonant cluster /st/ in the speech of children with specific language impairment (SLI). The research material consisted of 30 words containing the consonant cluster /st/ in three word positions. The study group consisted of eight children (two girls and six boys) diagnosed with SLI aged between 4–5 years. The words were analyzed for the presence of such phonetic and phonological processes as: fortition (strengthening), lenition (weakening), reduction, metathesis, epenthesis, articulation splitting, etc. The article concisely presents the development process of consonant clusters in the ontogenesis of speech.

Keywords

PL

specyficzne zaburzenie językowe; procesy fonetyczno-fonologiczne; grupa spółgłoskowa; rozwój mowy; speech development

EN

specific language impairment; phonetic and phonological processes; consonant cluster

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Logopedia Silesiana
• Year: 2022
• Volume: 11
• Issue: 1

Dates

published

2022

Contributors

author

Sofia Kamińska

• Institute of Linguistics and Literary Studies, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities

• https://orcid.org/0000000203933178

References

• Benni, T. (1964). Fonetyka opisowa języka polskiego. Wrocław: Ossolineum.
• Binkuńska, E. (2019). Tendencje rozwojowe artykulacji głosek szczelinowych i zwarto-szczelinowych w grupach CCV-, -VCC oraz -VCC w wymowie dzieci trzy-, cztero- oraz pięcioletnich. Logopedia Silesiana, 8, 124–143.
• Bryndal, M. (2015). Fonologiczna interpretacja procesów doskonalenia wymowy dziecięcej na tle współczesnych teorii fonologicznych. Gliwice: Komlogo.
• Czaplewska, E. (2012). Rozumienie pragmatycznych aspektów wypowiedzi przez dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym SLI. Gdańsk: Harmonia.
• Czaplewska, E. (2013). SLI czy dziecko później mówiące? – różne formy strategii terapeutycznych. In: J. Panasiuk, T. Woźniak (eds.), Język – człowiek – społeczeństwo (pp. 325–336). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Czaplewska, E. (2015). Specyficzne zaburzenie językowe (SLI) a dyslalia wieloraka i złożona – problem diagnozy różnicowej. In: D. Pluta-Wojciechowska, A. Płonka (eds.), Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów (pp. 97–105). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Czaplewska, E., Kochańska, M., Maryniak, A., Haman, E., & Smoczyńska, M. (2014). SLI – specyficzne zaburzenie językowe. Podstawowe informacje dla rodziców i nauczycieli. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Dukiewicz, L. (1995). Gramatyka współczesnego języka polskiego. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
• Essen, O. von (1967). Fonetyka ogólna i stosowana. Transl. A. Szulc. Warszawa: PWN.
• Gałkowski, T., Szeląg, E., & Jastrzębowska, G. (eds.) (2005). Podstawy neurologopedii. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Grabias, S. (2019). Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie-Skłodowskiej.
• Kaczmarek, L. (1953). Kształtowanie się mowy dziecka. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• Kaczmarek, L. (1970). Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Kamińska, S. (2020). Procesy fonetyczno-fonologiczne w mowie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym. Analiza zaburzeń paradygmatycznych. Superv. I. Kamińska-Szmaj. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny. [Unpublished doctoral dissertation]. http://wfil.uni.wroc.pl/wp-content/uploads/2021/07/Rozprawa-Doktorska-Sofia-Kaminska.pdf.
• Kania, J.T. (1976). Dezintegracja systemu fonologicznego w afazji. Wrocław: Ossolineum, Wydawnictwo PAN.
• Kania, J.T. (1982a). Podstawy językoznawczej klasyfikacji zaburzeń mowy. In: Idem, Szkice logopedyczne (pp. 9–25). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Kania, J.T. (1982b). Zastosowanie analizy lingwistycznej w przypadku skrajnego ograniczenia inwentarza fonemów u chłopca z wadami wymowy. In: Idem, Szkice logopedyczne (pp. 163–204). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000). [At the top of the title page: Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta ICD-10]. [Eds. of the translation S. Pużyński, J. Wciórka. Transl. C. Brykczyńska et al.]. Kraków–Warszawa, Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Koneczna, H. (1959). O ogólnych przyczynach zmian spółgłoskowych w wyrazach. Poradnik Językowy, 1–2, 17–26.
• Kordyl, Z. (1968). Psychologiczne problemy afazji dziecięcej. Warszawa: PWN.
• Krajna, E. (2008). 100-wyrazowy Test Artykulacyjny. Gliwice: Komlogo.
• Krasowicz-Kupis, G. (2012). SLI i inne zaburzenia językowe. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Laskowski, R. (1999). Sylaba (zgłoska). In: Polański, K. (ed.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego (p. 575). Wrocław: Ossolineum.
• Leonard, L.B. (2006). SLI – Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Łobacz, P. (1996). Polska fonologia dziecięca. Warszawa: Energeia.
• Łobacz, P. (2005). Prawidłowy rozwój mowy dziecka. In: T. Gałkowski, E. Szeląg & G. Jastrzębowska (eds.), Podstawy neurologopedii (pp. 231–268). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Łobacz, P., & Jassem, W. (1974). Fonotaktyczna analiza mówionego tekstu polskiego. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 32, 179–197.
• Milewski, S. (1999). Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
• Milewski, S. (2002). Śródgłosowe grupy spółgłoskowe w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym. In: S. Grabias (ed.), Zaburzenia mowy (pp. 216–253). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Milewski, S. (2017). Grupy spółgłoskowe jako problem logopedyczny. In: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray & B. Kamińska (eds.), Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edwarda Łuczyńskiego (pp. 269–294). Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Ostaszewska, J., & Tambor, D. (2000). Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Parol, U.Z. (1997). Dziecko z niedokształceniem mowy. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Przybyla, O. (2013). Analiza dźwiękowej realizacji mowy w antropomotorycznej perspektywie opisu. Forum Logopedyczne, 21, s. 63–79.
• Przybyla, O. (2015). Motoryczne zdolności koordynacyjne w świetle badań nad mową. In: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (eds.), Metodologia badań logopedycznych. Z perspektywy teorii i praktyki (pp. 322–363). Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Rocławski, B. (1986). Poradnik fonetyczny dla nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Skorupka, S. (1949). Obserwacje nad językiem dziecka. Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Językowej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 3, 116–144.
• Skoczek, A. (2012). Zaburzenia kompetencji komunikacyjnej u dzieci z SLI – specyficznymi zaburzeniami rozwoju językowego, na przykładzie procesu argumentowania. In: I. Nowakowska-Kempna (ed.), Studia z logopedii i neurologopedii (pp. 139–150). Kraków: WAM.
• Smoczyński, P. (1955). Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego. Łódź: Ossolineum.
• Smoczyńska, M. (2012). Opóźniony rozwój mowy a ryzyko SLI: wyniki badań podłużnych dzieci poLskich. In: J. Porayski-Pomsta, M. Przybysz-Piwko (eds.), Interwencja logopedyczna (pp. 13–35). Warszawa: Elipsa.
• Sołtys-Chmielowicz, A. (2014). Zaburzenia artykulacji. Kraków: Impuls.
• Stasiak, J. (2007). Realizacja fonetyczno-fonologicznej struktury wyrazu przez dzieci z alalią prolongatą. In: T. Woźniak, A. Domagała (eds.), Język – interakcja – zaburzenia mowy. Metodologia badań (pp. 301–323). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
• Stasiak, J. (2013). Wymowa dzieci z opóźnionym rozwojem mowy. In: J. Panasiuk, T. Woźniak (ed.), Język – człowiek – społeczeństwo (pp. 827–839). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
• Strutyński, J. (1999). Gramatyka polska. Kraków: Tomasz Strutyński.
• Szpyra-Kozłowska, J. (2002). Wprowadzenie do współczesnej fonologii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
• Śledziński, D. (2008). Fonetyczno-akustyczna analiza struktury sylaby w języku polskim na potrzeby technologii mowy. Investigationes Linguisticae, 16, 219–240.
• Śledziński, D. (2010). Analiza struktury grup spółgłoskowych w nagłosie oraz w wygłosie wyrazów w języku polskim. Kwartalnik Językoznawczy, 3–4, 61–83.
• Wierzchowska, B. (1971). Wymowa polska. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Wierzchowska, B. (1980). Fonetyka i fonologia języka polskiego. Wrocław: Ossolineum.
• Wójtowiczowa, J. (1993). Logopedyczny zbiór wyrazów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Zarębina, M. (1965). Kształtowanie się systemu językowego dziecka. Wrocław: Ossolineum.

Identifiers

DOI

10.31261/LOGOPEDIASILESIANA.2022.11.01.02

Biblioteka Nauki

24201246