Gnój Wojciecha Kuczoka w chorwackim i serbskim przekładzie, czyli o dwóch strategiach tłumaczenia gwary śląskiej

• Authors: Paulina Anna Pycia-Košćak , Nikola Košćak

Title variants

EN

Wojciech Kuczok’s Gnój in Croatian and Serbian Translation: Two Strategies for Translating the Silesian Dialect

HR

Gnój Wojciecha Kuczoka u hrvatskom i srpskom prijevodu, ili dvije strategije prevođenja šleskog dijalekta

Abstracts

HR

U radu se analiziraju strategije i tehnike prevođenja šleskog dijalekta kao posebnog jezičnog koda i naziva kulturno specifičnih elemenata vezanih uz Šlesku na hrvatski i srpski jezik. U obzir se uzimaju replike likova romana Gnój Wojciecha Kuczoka (hrv. Glib, srp. Pogan) koje je autor posebno istaknuo u tekstu pomoću navodnika, drugim riječima „živi šleski govor“. Polazišna je točka definiranje stilizacije književnog teksta u stručnoj literaturi, a potom slijedi prikaz posebnosti dijalektizacije u izvornom tekstu romana. Nadalje se opisuju, uspoređuju i ocjenjuju metode stilizacije teksta koje su prisutne u hrvatskom i srpskom prijevodu. Na osnovi prikupljenih podataka hrvatsku se strategiju prevođenja zbog potpune neutralizacije može opisati kao „prešućivanje“, dok je srpska strategija prevođenja svojevrstan „dijalog“ s originalnim tekstom, u kojemu se rabi supstitucija temeljena na kolokvijalizaciji i djelomičnoj dijalektizaciji idiostila likova.

EN

This article deals with the Croatian and Serbian translation of the Silesian dialect, which appears in Wojciech Kuczok’s novel Gnój. The analysis includes the dialect stylization present in the source text, as well as the strategies and techniques used for its translations. The various translation solutions used by the translators also were compared and evaluated.

Keywords

EN

dialect translation; stylization; idiostyle; Polish language; Croatian language; Serbian language

HR

prevođenje dijalekta; stilizacija; idiostil; poljski jezik; srpski jezik; hrvatski jezik

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2022
• Volume: 12
• Pages: 1-19

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Anna Pycia-Košćak

• University of Silesia in Katowice

• https://orcid.org/0000000278867566

author

Nikola Košćak

• Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu

• https://orcid.org/0000000283033056

References

• Adamczyk-Garbowska M., 1988: Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu. Wrocław, Ossolineum.
• Bachtin M., 1970: Epos a powieść (o metodologii badania powieści). J. Baluch, tłum. „Pamiętnik Literacki”, t. 61, z. 3, s. 203-230.
• Berezowski L., 1997: Dialect in Translation. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Berman A., 2009: Przekład jako doświadczenie obcego. U. Hrehorowicz, tłum. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak.
• Dębska K., 2012: Tekst polifoniczny jako przedmiot tłumaczenia literackiego. Warszawa, Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego.
• Dubisz S., 1986: Stylizacja gwarowa w polskiej prozie trzydziestolecia powojennego (nurt ludowy w latach 1945-1975). Wrocław, Ossolineum.
• Dubisz S., 1996: O stylizacji językowej. „Język Artystyczny”, nr 10, s. 11-23.
• Hejwowski K., 2015: Iluzja przekładu. Katowice, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych.
• Ivir V., 1987: Procedures and Strategies for the Translation of Culture. „Indian Journal of Applied Linguistics”, t. 13 (2), s. 35-46.
• Katnić-Bakaršić M., 2007: Stilistika. Sarajevo, Ljiljan.
• Klemensiewicz Z., 1961: Jak charakteryzować język osobniczy? W: Z. Klemensiewicz: W kręgu języka artystycznego i literackiego. Warszawa, PWN, s. 204-214.
• Košutić-Brozović N., 1972: O problemu prevođenja s dijalekata. „Croatica: časopis za hrvatski jezik, književnost i kulturu”, vol. 3 (3), s. 97-106.
• Lemp E., [online]: Wojciech Kuczok. Dostępne w Internecie: https://instytutksiazki.pl/literatura,8,indeks-autorow,26,wojciech-kuczok,111.html?filter=K [dostęp: 20.12.2021].
• Lewicki R., 1986: Przekład wobec zjawisk podstandardowych. Na materiale polskich przekładów współczesnej prozy rosyjskiej. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Lewicki R., 2000: Obcość w odbiorze przekładu. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Lewicki R., 2017: Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Pavlović N., 2015: Uvod u teorije prevođenja. Zagreb, Leykam.
• Przybyłka A., 2018: Przywileje socjalne związane z pracą w górnictwie. „Studia Ekonomiczne. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 353, s. 48-58.
• Simeon R., 1969: Enciklopedijski rječnik lingvističkih naziva. Zagreb, Matica hrvatska.
• Sławiński J., red., 1976: Słownik terminów literackich. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum.
• Wilkoń A., 1999: Problemy stylizacji językowej w literaturze. W: A. Wilkoń: Język artystyczny. Studia i szkice. Katowice, „Śląsk”, s. 91-114.
• Wilkoń A., 2000: Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Winiarska I., [online]: Cechy językowe dialektu śląskiego. W: H. Karaś, red.: Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe. Dostępne w Internecie: http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=opis-dialektow&l2=dialekt-slaski&l3=dialekt-slaski-charakterystyka [dostęp: 13.12.2021].
• Witosz B., 2009: Dyskurs i stylistyka. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wyderka B., 2017: O stylizacji gwarowej dyskusyjnie (na materiale wybranych utworów współczesnej prozy polskiej). „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 64, s. 333-351.
• Wyderka B., 2019: Ogólnopolska kariera śląskiego wulgaryzmu. „Gwary Dziś”, z. 11, s. 153-162.
• Wyderka B., 2020: Gwara w twórczości nowej fali prozaików śląskich: Wojciech Kuczok i Szczepan Twardoch. „Stylistyka”, t. 25, s. 409-427.
• Zdunkiewicz-Jedynak D., 2008: Wykłady ze stylistyki. Warszawa, PWN.

Identifiers

DOI

10.31261/PLS.2022.12.01.15

Biblioteka Nauki

25187208