Prawnokarna regulacja kazirodztwa w polskim porządku prawnym – walka o ochronę obyczajności czy naruszenie wolności seksualnej człowieka?

• Authors: Marika Jarocka

Title variants

EN

The image of incest in the Polish legal order – the fight for the protection of decency or the violation of human sexual freedom?

Abstracts

EN

Incest is an extremely controversial crime today. The main reason for this is not only the lack of consistency as to the subject of protection, but also the threat of violation of the good in the form of sexual freedom by further penalizing incest. The arguments presented by the representatives of the doctrine are not homogeneous – some of them are willing to support the decriminalization of this crime. The article presents the ratio legis of the functioning of the crime of incest in the Polish legal order – taking into account its historical background and comparative legal remarks. The special relationship between morality and sexual freedom was considered in order to demonstrate the legitimacy of criminalizing incest.

PL

Kazirodztwo jest przestępstwem niezwykle kontrowersyjnym. Wynika to nie tylko z braku zgody co do przedmiotu ochrony, lecz także z zagrożenia, jakie dla dobra w postaci wolności seksualnej stanowi dalsze penalizowanie incestu. Argumenty podnoszone w doktrynie trudno uznać za jednorodne, a część jej przedstawicieli jest skłonna opowiadać się za dekryminalizacją tego przestępstwa. W artykule zaprezentowano ratio legis funkcjonowania kazirodztwa w polskim porządku prawnym z uwzględnieniem uwarunkowań historycznych oraz uwag prawnoporównawczych. Poddano rozważaniom szczególną relację między obyczajnością a wolnością seksualną, by wykazać zasadność kryminalizacji kazirodztwa.

Keywords

PL

kazirodztwo; przestępstwo; wolność seksualna; obyczajność; karalność

EN

incest; crime; sexual freedom; morality; penalty

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Problemy Prawa Karnego
• Year: 2022
• Volume: 6
• Issue: 2
• Pages: 1-20

Dates

published

2022

Contributors

author

Marika Jarocka

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000304878761

References

• Andrejew I., Świda W., Wolter W.: Kodeks karny z komentarzem. Warszawa 1973.
• Banasik K.: Karalność kazirodztwa jako naruszenie wolności seksualnej. W: Konteksty prawa i praw człowieka. Red. Z.M. Dymińska. Kraków 2012.
• Banasik K.: W kwestii penalizacji kazirodztwa. „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 4.
• Beisert M.: Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców. Warszawa 2004.
• Bielski M. W: Kodeks karny. Część szczególna. T. 2, cz. 1: Komentarz do art. 117–211a. Red. W. Wróbel, A. Zoll. Wyd. 5. Warszawa 2017.
• Bojarski M.: Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna. Red. M. Bojarski. Wyd. 5. Warszawa 2012.
• Buchała K.: Prawo karne materialne. Wyd. 2 zm. Warszawa 1989.
• Budyn-Kulik M.: Prawnokarna problematyka kazirodztwa w ujęciu paternalistycznym. „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2012, nr 1/2.
• Budyn-Kulik M.: Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. W: Kodeks karny. Część szczególna. T. 1: Komentarz. Art. 117–221. Red. M. Królikowski, R. Zawłocki. Warszawa 2013.
• Daniluk P., Nowak C.: Kazirodztwo jako problem karnoprawny (dwugłos). „Archiwum Kryminologii” 2007–2008, t. 29/30.
• Filar M.: Przestępstwa seksualne w polskim prawie karnym. Toruń 1985.
• Filar M., Berent M. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. M. Filar. Wyd. 5. Warszawa 2016.
• Gardocki L.: Prawo karne. Wyd. 20 zm. Warszawa 2017.
• Grott K.: Kazirodztwo w aspekcie socjopsychologicznym. „Przegląd Prawa i Administracji” 2009, t. 81.
• Jankowska-Prochot I.: Prawnoporównawcza analiza przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na podstawie rozwiązań normatywnych przyjętych w Polsce i Irlandii. Warszawa 2020.
• Kłączyńska N. W: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Red. J. Giezek. Warszawa 2014.
• Konarska-Wrzosek V. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. V. Konarska-Wrzosek. Wyd. 3. Warszawa 2020.
• Krajewski R.: Kryminalizacja kazirodztwa – niezbędność czy przejaw nadmiernej ingerencji prawa karnego w sferę seksualną człowieka? W: Aktualne problemy kryminalizacyjne. Red. B. Sygit, T. Kuczur. Toruń 2013.
• Krajewski R.: Uzasadnienia kryminalizacji kazirodztwa. „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 6.
• Kulik M.: Przestępstwo kazirodztwa w wybranych państwach. W: Kazirodztwo. Red. M. Mozgawa. Warszawa 2016.
• Leszczyński J.: O projektach reformy przepisów dotyczących przestępstw seksualnych. „Państwo i Prawo” 1992, nr 2.
• Leszczyński J.: Przestępstwa tzw. seksualne w projekcie polskiego kodeksu karnego (wersja z grudnia 1991 r.). „Palestra” 1992, nr 9/10.
• Lipiński K. W: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Red. J. Giezek. Warszawa 2021.
• Makarewicz J.: Kodeks karny z komentarzem. Lwów 1932.
• Minacapelli Marotta C., Malizia N.: A study on intra-family sexual abuse and incest: Criminological, victimological, legal and medico-legal profiles. „International Journal of Scientific and Research Publications” 2022, vol. 12, issue 3. http://dx.doi.org/10.29322/IJSRP.12.03.2022.p12353.
• Mozgawa M.: Kazirodztwo. Warszawa 2016.
• Mozgawa M.: Przestępstwo kazirodztwa w ujęciu dogmatycznym i kryminologicznym. Warszawa 2015.
• Nazar K.: Kazirodztwo. Aspekty prawnokarne i kryminologiczne. „Ius Novum” 2022, nr 2.
• Nazar K.: Kazirodztwo. Studium prawnokarne i kryminologiczne. Lublin 2019.
• Okoński J.: Kazirodztwo jako przykład sporu między prawem naturalnym a pozytywnym. „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica” 2018, t. 85. http://dx.doi.org/10.18778/0208-6069.85.05.
• Petasz P.: Analiza znamion dotyczących strony przedmiotowej przestępstwa kazirodztwa z art. 201 k.k. z 1997 r. Glosa do wyroku SN z dnia 7 października 2014 r., V KK 104/14. „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2018, nr 4.
• Polińska A.: Rozważania nad zasadnością traktowania kazirodztwa jako przestępstwa. „Społeczeństwo – Edukacja – Język” 2019, t. 9.
• Powirska M.: Kazirodztwo w polskim prawie karnym. „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2015, nr 2.
• Rogowska I.: Odpowiedzialność karna za przestępstwo kazirodztwa. „Studia Iuridica Lublinensia” 2004, t. 4.
• Sakowicz A.: Prawnokarne gwarancje prywatności. Zakamycze 2006.
• Skupiński J.: Problematyka kodyfikacji przestępstw „nierządu”. „Palestra” 1960, nr 10.
• Szwejkowska M., Sitek B.: Karnoprawny zakaz stosunków kazirodczych. „Studia Prawnoustrojowe” 2014, nr 23.
• Tomkiewicz M.: Kazirodztwo a prawnokarna ochrona rodziny w Polsce. „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2013, nr 21.
• Warylewski J.: Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości. Warszawa 2001.
• Warylewski J.: Zakaz kazirodztwa w kodeksie karnym oraz w ujęciu porównawczym. „Przegląd Sądowy” 2001, nr 5.
• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny. Dz.U. 1969, nr 13, poz. 94 ze zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1138nze zm.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny. Dz.U. 1932, nr 60, poz. 571 ze zm.
• Projekt kodeksu karnego. Uzasadnienie części szczególnej. „Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja Prawa Karnego” 1930, t. 5, z. 4.
• Codice penale. Testo coordinato ed aggiornato del „Regio Decreto” 19 ottobre 1930, n. 1398.
• Deklaracja praw seksualnych człowieka, przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia Seksualnego (WAS) w 1999 r. https://worldsexualhealth.net/wp/content/uploads/2013/08/DSR-Polish.pdf [dostęp: 27.11.2022].
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 1977 r. VII KZP 30/76. OSNKW 1977, nr 6, poz. 58.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 1986 r. Rw 530/86. LEX nr 22034.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2014 r. V KK 104/14. LEX nr 1537294.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 4 kwietnia 1991 r. II AKz 28/91. KZS 1991, nr 4, poz. 16.
• Incest map of Europe: What do the laws say? Delight Counselling. https://www.delightcounselling.com/incest-map-of-europe-what-do-the-laws-say/ [dostęp: 15.02.2023].

Identifiers

DOI

10.31261/PPK.2022.06.02.05

Biblioteka Nauki

29519200