(Nie)szczęśliwe zakończenia we współczesnej literaturze dziecięcej podejmującej temat Zagłady

• Authors: Anna Sałatarow

Title variants

EN

(Un)happy Endings in Contemporary Children’s Holocaust Literature

Abstracts

EN

Among Polish books in the genre of children’s literature, there are many that do not refrain from taking up difficult topics, ones which are burdened with a heavy emotional charge. Among such books are numerous stories about the Holocaust. These stories provide an opportunity to work through traumatic emotions and, at the same time, open the field for reflection on the shaping of socially desirable moral attitudes among young readers and on the mediating role of adults in the reading process. This article analyzes selected works representing this genre as attempts to overcome the dominant convention of happy endings in children’s literature. Anna Sałatarow also attempts to define the consequences of the unhappy or open endings in stories for young readers.

PL

Wśród polskich utworów z kręgu literatury dla dzieci istnieje już wiele pozycji, które nie odżegnują się od podejmowania trudnych tematów, obarczonych dużym ładunkiem emocjonalnym. Między nimi znajduje się dość liczna grupa opowieści o tematyce Zagłady. Utwory te stanowią okazję do przepracowania przykrych emocji, a zarazem otwierają pole do namysłu nad kształtowaniem wśród młodych odbiorców literatury pożądanych społecznie postaw moralnych i roli dorosłego pośrednika w procesie lektury. W niniejszym artykule przeanalizowano wybraną literaturę z tego zakresu pod kątem przełamywania konwencji pomyślnych rozwiązań kończących utwory kierowane do dziecięcych czytelników. Podjęta została także próba określenia konsekwencji płynących z nieszczęśliwych lub otwartych zakończeń opowieści dla młodych odbiorców.

Keywords

PL

współczesna literatura dziecięca; Zagłada; moralność; trudne emocje w literaturze

EN

contemporary children’s literature; the Holocaust; morality; difficult emotions in literature

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Paidia i Literatura
• Year: 2022
• Issue: 4
• Pages: 1-10

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Sałatarow

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000159860900

References

• Adamczykowa Z., 2008, Literatura „czwarta” - w kręgu zagadnień teoretycznych, w: Heska-Kwaśniewicz K., red., Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), Katowice.
• Baluch A., 2003, Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze, Kraków.
• Bednarek J., Pawlak P., 2019, Pan Stanisław odlatuje, Warszawa.
• Beręsewicz P., 2018, Ściśle tajne, Łódź.
• Bettelheim B., 1985, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa.
• Chmielewska I., 2011, Pamiętnik Blumki, Poznań.
• Combrzyńska-Nogala D., 2014, Bezsenność Juki, Łódź.
• Czechowski J., 2007, Funkcje edukacyjnej literatury dla dzieci i młodzieży, „Kultura i Edukacja”, nr 2.
• Domagalska S., 2016, Przyszywany dziadek, Warszawa.
• Dyrda A., 2021, Ostatni dżem babci, Szczecin.
• Fabicka J., 2021, Rutka, Warszawa.
• Gawryluk B., 2016, Teraz tu jest nasz dom, Łódź.
• Groński R.M., 2010, Szlemiel, Warszawa.
• Hoffmann J., Michułka D., Mínguez-López X., 2020, Czytanie literatury i emocje - perspektywa edukacyjna, „Filoteknos”, nr 10.
• Janus-Sitarz A., 2016, W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje, Kraków.
• Jaromir A., Cichowska G., 2014, Ostatnie przedstawienie panny Esterki, Poznań.
• Józefowicz A., 2017, Oswajanie z przemijaniem - temat śmierci we współczesnej literaturze dla dzieci. Terapeutyczne walory wybranych powieści, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, nr 3.
• Kent R., 2015, Mój pies Lala [tłum. K. Łaziuk], Warszawa.
• Klus-Stańska D., 2009, Od niechęci wobec dziecięcej samodzielności myślenia do przekazu fikcji społecznej, „Studia Pedagogiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego”, nr 18.
• Kosmowska B., 2012, Dziewczynka z parku, Warszawa.
• Landau I., 2015, Ostatnie piętro, Łódź.
• Michułka D., 2016, Przełamywanie granic książki dla dziecka. „Ostatnie przedstawienie panny Esterki” Adama Jaromira jako lektura o czytaniu pamięci, „Dydaktyka Polonistyczna”, nr 2.
• Niesporek-Szamburska, B., Baśń, w: Heska-Kwaśniewicz K., red., Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), Katowice.
• Pierelotkin I., 2017, Tata ma dziewczynę, Łódź.
• Propp W., 1968, Morfologia bajki, „Pamiętnik Literacki”, nr 59/4.
• Rudniańska J., 2015, Bajka o Wojnie, Warszawa.
• Rusinek M., 2019, Zaklęcie na „w”, Łódź.
• Szkłowski W.B., 2006, Sztuka jako chwyt, w: Burzyńska A., Markowski M.P., red., Teorie literatury XX wieku. Antologia, Kraków.
• Śmiechowska-Petrovskij E., 2011, Wezwanie do własnej aktywności w kontekście doboru literatury dla dzieci przez pedagogów, „Forum Pedagogiczne”, nr 2.
• Wójcik-Dudek M., 2008, Czytająca dziewczyna. O przemianach współczesnej powieści dla dziewcząt, w: Heska-Kwaśniewicz K., red., Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), Katowice.

Identifiers

DOI

10.31261/PiL.2022.04.07

Biblioteka Nauki

25806083