Reminiscencje dzieciństwa - uwagi na marginesie kreatywnego pisania w glottodydaktyce polonistycznej

• Authors: Maria Wacławek

Title variants

EN

Reminiscences of Childhood - Minor Remarks on Creative Writing in Teaching Polish as a Foreign Language

Abstracts

EN

The article is a reflection on working with a literary text during Polish as a foreign language lessons, where contact with the work is primarily used to learn the language. It is important to improve students’ writing and text-forming competencies. The author presents conceptualizations of childhood in selected texts, which were created as a result of creative transformational exercises based on the poem by Zbigniew Herbert. Finally, she presents considerations about students with migration experience and their educational needs. The author suggests the usefulness of the described method when working with such a target group, and the need to combine the experience of teaching Polish as a native language and a foreign language.

PL

Artykuł stanowi refleksję na temat pracy z tekstem literackim na lekcjach języka polskiego jako obcego, na których kontakt z utworem służy przede wszystkim nauce języka. Ważne jest doskonalenie pisania, kompetencji tekstotwórczych. Przedstawiono konceptualizacje dzieciństwa w wybranych tekstach paraliterackich, które powstały jako wynik kreatywnych ćwiczeń transformacyjnych wiersza Zbigniewa Herberta. Na końcu ukazano rozważania dotyczące uczniów z kontekstem migracyjnym i ich potrzeb edukacyjnych. Zasugerowano przydatność opisanej metody również w przypadku pracy z taką grupą docelową, a także konieczność łączenia doświadczeń dydaktyki i glottodydaktyki polonistycznej.

Keywords

PL

Zbigniew Herbert; kreatywne pisanie; umiejętności językowe; nauczanie polskiego jako języka obcego; nauczanie polskiego jako języka ojczystego

EN

Zbigniew Herbert; creative writing; language skills; teaching Polish as a foreign language; teaching Polish as a native language

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Paidia i Literatura
• Year: 2022
• Issue: 4
• Pages: 1-25

Dates

published

2022

Contributors

author

Maria Wacławek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000233075338

References

• Bernacka-Langier A. i in., 2010, Ku wielokulturowej szkole w Polsce. Pakiet edukacyjny z programem nauczania języka polskiego jako drugiego dla I, II i III etapu kształcenia (w szkołach m.st. Warszawy), Warszawa. https://um.warszawa.pl/documents/21449838/21614882/ku_wielokulturowej_szkole.pdf/df208b29-4369-2169-a65b-4eb6df325fdb?t=1634497737318 [data dostępu: 29.08.2022].
• Białek K., red., 2015, Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, Warszawa. http://bc.ore.edu.pl/Content/759/Miedzykulturowosc_w_szkole+1.pdf [data dostępu: 28.08.2022].
• Bogunia-Borowska M., red., 2006, Dziecko w świecie mediów i konsumpcji, Kraków.
• Callois R., 1997, Gry i ludzie, tłum. Tatarkiewicz A., Żurowska M., Warszawa.
• Ciesielska-Musameh R., 2017, Literatura w nauczaniu cudzoziemców. Poradnik metodyczny. Część druga: Praca z tekstem literackim na zajęciach językowych. http://docplayer.pl/39455545-Literatura-w-nauczaniu-cudzoziemcow.html [dostęp: 28.08.2022].
• Cudak R., 2010, Edukacja literacka na kursach języka polskiego jako obcego, w: Achtelik A., Kita M., Tambor J., red., Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, t. 2, Katowice.
• Cudak R., Hajduk-Gawron W., 2016, Problematyka adaptacji tekstu w edukacji literackiej cudzoziemców, w: Jaskółowa E., Krzyżyk D., Niesporek-Szamburska B., Wójcik-Dudek M., red., przy współpr. Jagodzińskiej D. i Zok-Smoły A., Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie. Powszechność i elitarność polonistyki, t. 1, Katowice.
• Cummins J., 2008, BISC and CALP: Empirical and Theoretical Status of the Distinction, in: B. Street, N.H. Hornberg, eds., New Encyclopedia of Language and Education, 2nd Edition, vol. 2: Literacy, New York.
• Czerkies T., 2012, Tekst literacki w nauczaniu języka polskiego jako obcego (z elementami pedagogiki dyskursywnej), Kraków.
• Czerkies T., 2019, Literackie lustro kultury. Literatura polska w ćwiczeniach dla obcokrajowców, poziom B.1.2-C.1, Kraków.
• Dyduchowa A., 1984, Próba klasyfikacji metod kształcenia sprawności językowej, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, t. 5, Kram J., Polański E., red. Dyduchowa A.,1988, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika, Kraków.
• ESOKJ, 2003: Europejski system opisu kształcenia językowego. Uczenie się - nauczanie - ocenianie, W. Martyniuk, przeł. Warszawa.
• Gębal P.E., Miodunka W.T., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Warszawa.
• Hajduk-Gawron W., red., 2015, Adaptacje II. Transfery kulturowe, Katowice.
• Hajduk-Gawron W., Madeja A., red., 2013, Adaptacje I. Język - literatura - sztuka, Katowice.
• Hajduk-Gawron W., Pospiszil K., red., 2018, Adaptacje III. Implementacje, konwergencje, dziedziczenie, Katowice.
• ISJP, 2000: Inny słownik języka polskiego, Bańko M., red, t. 1-2, Warszawa.
• Karolak C., 1999, Dydaktyka literatury wobec potrzeb nauki języka w warunkach obcokulturowych, Poznań.
• Kita M., 1998, Wybieram gramatykę! Gramatyka języka polskiego w praktyce (dla cudzoziemców zaawansowanych), t. 1-2, Katowice.
• Kłakówna Z.A., 1993a, Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV-VI. Metodyczny podręcznik nauczyciela, Warszawa.
• Kłakówna Z.A., 1993b, Sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV-VI. Zeszyt ucznia, Warszawa.
• Kłakówna Z.A., Steczko I., Wiatr K., 2003a, Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego, klasy 1-3 gimnazjum. Ćwiczenia redakcyjno-stylistyczne. Książka nauczyciela, Kraków.
• Kłakówna Z.A., Steczko I., Wiatr K., 2003b, Sztuka pisania. Podręcznik do języka polskiego, klasy 1-3 gimnazjum. Ćwiczenia redakcyjno-stylistyczne. Książka ucznia, Kraków.
• Kłakówna Z.A., Wiatr K., 2006, Nowa sztuka pisania. Ćwiczenia redakcyjne dla klas IV-VI, Kraków.
• Kołodziejska E., 2009, Lekcje CLIL, w: Komorowska H., red., Skuteczna nauka języka obcego. Struktura i przebieg zajęć językowych, Warszawa.
• Koziołkiewicz E., 2020, Tokarczuk dla wszystkich. Adaptacja tekstu prozatorskiego do nauczania języka polskiego jako obcego na niższych poziomach zaawansowania, „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego”, t. 30, Jaskółowa E., Dobrotová I., red. Kozłowski A., 1991, Literatura piękna w nauczaniu języków obcych, Warszawa.
• Lipińska E., Seretny A., 2012, Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago, Kraków.
• Łukasiewicz J., 2001, Herbert, Wrocław.
• Michułka D., 2004, Miejsce literatury w nauczaniu cudzoziemców. Propozycja antologii, w: Dąbrowska A., red., Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, Wrocław.
• Miodunka W.T., i in., 2018, Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza - stan - perspektywy, Katowice.
• Mrozowska H., 2001, Tekst literacki jako strategia dydaktyczna w nauce języka obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 3.
• Niesporek-Szamburska B., 2018, Kompetencja tekstotwórcza w języku odziedziczonym, czyli o kreacji i zabawie w procesie tworzenia tekstów, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(22): Niesporek-Szamburska B., red., Glottodydaktyka wśród dzieci i młodzieży wobec wyzwań wielo-, transkulturowości i ruchów migracyjnych.
• Niesporek-Szamburska B., red., 2018, „Postscriptum Polonistyczne” nr 2(22): Glottodydaktyka wśród dzieci i młodzieży wobec wyzwań wielo-, transkulturowości i ruchów migracyjnych.
• Opacka-Walasek D., 2001, Czytając Herberta, Katowice.
• Pamuła-Behrens M., Marta Szymańska M., 2017, W polskiej szkole. Materiały do pracy z uczniami z doświadczeniem migracji. Przewodnik. https://www.ore.edu.pl/wpcontent/plugins/download-attachments/includes/download.php?id=16877 [data dostępu: 28.08.2022].
• Pamuła-Behrens M., Szymańska M., 2018, Metodyka nauczania języka edukacji szkolnej uczniów z doświadczeniem migracji. Metoda JES-PL - matematyka, Kraków. http://metodajes.pl/wp-content/uploads/2020/05/Metodyka-nauczania-je%CC%A8zykaedukacji-szkolnej-ucznio%CC%81w-z-dos%CC%81wiadczeniem-migracji.-Metoda-JES-PL-matematyka.pdf [data dostępu: 28.08.2022].
• Pamuła-Behrens M., Szymańska M., 2019, Program nauczania języka polskiego jako drugiego dla oddziałów przygotowawczych, Kraków. http://fundacjareja.eu/wp-content/uploads/2015/11/Program-nauczania-je%CC%A8zyka-polskiego-jako-drugiego-dlaoddzia%C5%82o%CC%81w-przygotowawczych-w-szkole-podstawowej.pdf [data dostępu: 29.08.2022]
• Polański E., Orłowa K., 1993, Kształcenie językowe w klasach 4-8. Poradnik metodyczny, Warszawa.
• Postman N., 2001, W stronę XVII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przysość, Frąc R. przeł., Warszawa.
• Próchniak W., 2012, Klucz do wierszy. Poezja w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Lublin.
• Próchniak W., 2022, Rewolucja funkcjonalna. O literackich i kulturowych aspektach nauczania języka polskiego jako obcego, „Poradnik Językowy”, nr 1.
• Seretny A., 2014, Czytanie ekstensywne - tekst w perspektywie glottodydaktycznej, „Postscriptum Polonistyczne” nr 1(13), Bąk M., Nęcka A., red., Katowice.
• Seretny A., 2018, Język szkolnej edukacji w perspektywie glottodydaktycznej - zarys problematyki, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2(22): Niesporek-Szamburska B., red., Glottodydaktyka wśród dzieci i młodzieży wobec wyzwań wielo-, transkulturowości i ruchów migracyjnych.
• Seretny A., Lipińska E., red., 2021, Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego. Konteksty - dylematy - trendy, Kraków.
• Seretny A., 2006, Nauka o literaturze i teksty literackie w nauczaniu języka polskiego jako obcego/drugiego, w: Lipińska E., Seretny A., red., Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, Kraków.
• Smolińska-Theiss B., 2003, Dzieciństwo, w: Pilch T., red., Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1: A-F, Warszawa.
• Staff L., 1985, Wybór poezji, wybór i wstęp Jastrun M., oprac. przypisów Bojarska M., Wrocław.
• Szałastra-Rogowska B., 2017, Literatura bliska i daleka. Szkice z zakresu glottodydaktyki, Katowice.
• Szybura A., 2016, Nauczanie języka polskiego i francuskiego jako języków edukacyjnych. Ujęcie porównawcze, w: Janowska I., Gębal P.E., red., O lepsze jutro studiów polonistycznych w Polsce, Kraków.
• Szymborska K., 2013, W laboratorium „children studies”. Dziecko i dzieciństwo w nowoczesnym dyskursie, w: Niesporek-Szamburska B., Wójcik-Dudek M., red., Nowe opisywanie świata. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży w kręgach oddziaływań, Katowice.
• Tsai N., 2010, Tekst literacki a metody nauczania języków obcych, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 17: Zarzycka G., Rudziński G., red., Teksty i podteksty w nauczaniu języka polskiego jako obcego - 2, Łódź.
• Turkowska E., 2006a, O pożytkach z literatury na lekcji języka obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 4.
• Turkowska E., 2006b, Metody pracy z tekstem literackim na lekcji języka obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 6.
• Turkowska E., 2009, Praca z liryką na lekcji języka obcego dla początkujących, „Języki Obce w Szkole”, nr 4.
• USJP 2003: Uniwersalny słownik języka polskiego, Dubisz S., red., t. 1-4, Warszawa.
• Wacławek M. [w oprac.], Homo faber w (glotto)dydaktyce polonistycznej. O twórczym wykorzystaniu wzoru i roli nauczyciela.
• Wacławek M., 2020, Od adaptacji do spektaklu na motywach dzieła - z doświadczeń glottodydaktycznych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio N - Educatio Nova”, nr 5.
• Wacławek M., 2021, Plus minus wiersz - o metodzie analizy i twórczego wykorzystania wzorów na lekcji języka polskiego jako obcego, w: Wieczorek I., Roter-Bourkane A., Glottodydaktyka polonistyczna. Strategie - wartości - wyzwania, Poznań.

Identifiers

DOI

10.31261/PiL.2022.04.15

Biblioteka Nauki

27316581