Aspekt kolonialny opowiadania Kara-Bugaz (1932) Konstantina Paustowskiego

• Authors: Andrzej Polak

Title variants

EN

A colonial aspect of Konstantin Paustovski’s short story Kara-Bugaz (1932)

RU

Колониальный аспект рассказа Константина Паустовского Кара-Бугаз (1932)

Abstracts

RU

В статье анализируется рассказ Константина Паустовского Кара-Бугаз с точки зрения наличия в нём элементов эстетики соцреализма (жанровой разновидности, называемой производственным романом) и приёмов типичных для колониальных нарративов. Произведение представляет собой пример совмещения этих, казалось бы, совершенно разных идеологий. Рассказ напрямую отсылает к лозунгам, сопровождающим государственную программу индустриализации - главную цель первой советской пятилетки. Задача писателя не столько воссоздать технологический процесс труда, сколько показать его смысл, направленный на формирование благосостояния человечества, на преобразование мира. Советская власть в Средней Азии представлялась гарантом прогресса и цивилизации, приносящим местному населению повышение уровня жизни, образование и возможность многостороннего развития. Таким образом, её представители выступают не как обычные колонизаторы, а как охранители, заботящиеся о процветании земель, входящих в состав советской империи.

EN

In his article, Andrzej Polak analyzes Konstantin Paustovsky’s short story Kara-Bugaz in terms of the presence of elements of socialist-realist aesthetics (its sub-genre called the production novel) and devices typical of colonial narratives. The story is an example of a combination of these seemingly completely different ideologies. The story refers directly to the slogans accompanying the state industrialization program, which was the main goal of the first Soviet five-year plan. Konstantin Paustovsky’s goal is not so much to recreate the technological process of work, but to show its sense, i.e., its bing aimed at shaping the welfare of humanity and thereby transforming the world. The Soviet power on the territory of Central Asia was presented as a guarantor of progress and civilization, bringing to the local population a betterment of the standard of living, education and the possibility of a multi-faceted development. Thus, its representatives do not act as ordinary colonizers, but as guardians who care about the prosperity of the lands that are part of the Soviet empire.

PL

W artykule dokonano analizy opowiadania Konstantina Paustowskiego Kara-Bugaz pod kątem występowania elementów estetyki socrealistycznej (odmiany gatunkowej zwanej powieścią produkcyjną) oraz rozwiązań typowych dla narracji kolonialnej. Utwór stanowi przykład łączenia wydawałoby się tych całkowicie odmiennych ideologii. Opowiadanie nawiązuje bezpośrednio do haseł towarzyszących programowi uprzemysłowienia państwa – głównego celu pierwszej radzieckiej pięciolatki. Celem pisarza jest przy tym nie tyle odtworzenie technologicznego procesu pracy, ile ukazanie jej sensu ukierunkowanego na kształtowanie dobrobytu ludzkości, na przekształcanie świata. Władza radziecka na terytorium Azji Środkowej ukazana została jako gwarant postępu i cywilizacji, przynoszący miejscowej ludności wzrost poziomu życia, edukację i możliwość wielorakiego rozwoju. Tym samym jej przedstawiciele występują nie w roli zwyczajnych kolonizatorów, lecz opiekunów, troszczących się o dobrobyt ziem będących częścią radzieckiego imperium.

Keywords

RU

Паустовский; Кара-Бугаз; Туркменистан; производственный роман; колониализм

PL

Paustowski; Kara-Bugaz; Turkmenistan; powieść produkcyjna; kolonializm

EN

Paustovsky; Kara-Bugaz; Turkmenistan; production novel; colonialism

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze
• Year: 2022
• Volume: 32
• Pages: 1-24

Dates

published

2022

Contributors

author

Andrzej Polak

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000236650115

References

• Etkind, Aleksandr, Uffel’mann, Dirk, Kukulin, Il’ya. “Vnutrennyaya kolonizatsiya Rossii: mezhdu praktikoy i voobrazheniyem.” Tam, vnutri. Praktiki vnutrenney kolonizatsii v kul’turnoy istorii Rossii. Ed. Etkind, Alyeksandr, et al. 6–52. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2012 [Эткинд, Александр, Уффельманн, Дирк, Кукулин, Илья. “Внутренняя колонизация России: между практикой и воображением.” Там, внутри. Практики внутренней колонизации в культурной истории России. Ред. Эткинд, Александр и др. 6–52. Москва: Новое литературное обозрение, 2012].
• Fast, Piotr. Poetyka rosyjskiej powieści produkcyjnej (1929–1941). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1981.
• Fiut, Aleksander. “Polonizacja? Kolonizacja?” Teksty Drugie, no. 6, 2003: 150–156.
• Heller, Michaił. Historia Imperium Rosyjskiego. Transl. Melech, Eugeniusz, Kaczmarek, Tadeusz. Warszawa: Książka i Wiedza, 2002.
• Kajtoch, Wojciech. “Socrealizm jako sposób myślenia o literaturze.” Szkice polonistyczno-rusycystyczne. 49–60. Olsztyn: Centrum Badań Europy Wschodniej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2015.
• Kasatkin, Vladimir. Vtoraya rodina Konstantina Paustovskogo. Ryazan’: Poverennyy, 2004 [Касаткин, Владимир. Вторая родина Константина Паустовского. Рязань: Поверенный, 2004].
• Khodarkovskiy, Michael. “V chëm Rossiya ‘operezhala’ Yevropu, ili Rossiya kak kolonial’naya imperiya.” Tam, vnutri. Praktiki vnutrenney kolonizatsii v kul’turnoy istorii Rossii. Ed. Etkind, Alyeksandr, et al. 105–116. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2012 [Ходарковский, Майкл. “В чём Россия ‘опережала’ Европу, или Россия как колониальная империя.” Там, внутри. Практики внутренней колонизации в культурной истории России. Ред. Эткинд, Александр и др. 105–116. Москва: Новое литературное обозрение, 2012].
• Kupidura, Ryszard. “Mowa balfourowska i dyskurs antykolonialny w literaturze ukraińskiej.” Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej. Ed. Bakuła, Bogusław. 479–495. Poznań: Bonami, 2015.
• Paustowski, Konstantin. Kara-Bugaz. Transl. Truchanowski, Kazimierz. Warszawa: Wydawnictwo TPPR „Współpraca”, 1985.
• Persi, Ugo. “‘Kara-Bugaz’ i ‘Kolkhida’ Konstantina Paustovskogo: proverka yevraziyskikh predposylok.” https://md-eksperiment.org/post/20200729-kara-bugaz-ikolhida-konstantina-paustovskogo-proverka-evrazijskih-predposylok. Accessed 8 June 2022 [Перси, Уго. “‘Кара-Бугаз’ и ‘Колхида’ Константина Паустовского: проверка евразийских предпосылок.” https://md-eksperiment.org/post/2-0200729-kara-bugaz-i-kolhida-konstantina-paustovskogo-proverka-evrazijskih-predposylok. Дата обращения: 8 июня 2022].
• Pipes, Richard. Rosja bolszewików. Transl. Jeżewski, Władysław. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 2005.
• “Rossiya kak koloniya.” Polit.ru, 3 January 2013, https://polit.ru/article/2013/01/03/colonization/. Accessed 8 June 2022 [“Россия как колония.” Polit.ru, 3 января 2013, https://polit.ru/article/2013/01/03/colonization/. Дата обращения: 8 июня 2022].
• Said, Edward W. Orientalizm. Transl. Kalinowski, Witold. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1991.
• Skórczewski, Dariusz. “Wobec eurocentryzmu, dekolonizacji i postmodernizmu. O niektórych problemach teorii postkolonialnej i jej polskich perspektywach.” Teksty Drugie, no. 1/2 (109/110), 2008: 35–55.
• Thompson, Ewa. Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm. Transl. Sierszulska, Anna. Kraków: Universitas, 2000.
• Tłostanowa, Madina. “Postsowieckość ≠ postkolonialność ≠ postimperialność, czyli co robić po końcu historii?” Transl. Fast, Piotr. Er(r)go. Teoria - literatura - kultura, no. 2 (31), 2015: 146–155.
• Uffelmann, Dirk. “Podvodnyye kamni vnutrenney (de)kolonizatsii Rossii.” Tam, vnutri. Praktiki vnutrenney kolonizatsii v kul’turnoy istorii Rossii. Ed. Etkind, Alyeksandr, et al. 53–104. Moskva: Novoye literaturnoye obozreniye, 2012 [Уффельманн, Дирк. “Подводные камни внутренней (де)колонизации России.” Там, внутри. Практики внутренней колонизации в культурной истории России. Ред. Эткинд, Александр и др. 53–104. Москва: Новое литературное обозрение, 2012].

Identifiers

DOI

10.31261/RSL.2022.32.04

Biblioteka Nauki

20433547