Nierówności społeczne a kształtowanie tożsamości. Lektura powieści "Ma być czysto" Anny Cieplak

• Authors: Laura Janoszek

Title variants

EN

Social Inequalities and Identity Shaping. A Reading of "Ma być czysto" by Anna Cieplak

Abstracts

EN

This article is a detailed comparative analysis of the attitudes and behaviour of Julka and Oliwia, two characters of Anna Cieplak’s novel Ma być czysto. I am particularly interested in a literary interpretation of chosen plots in sociological and psychological contexts. I assume the moment of a person’s transformation from a child into an adult is of particular importance to one’s identity development. It is at times difficult and teenagers often require family or institutional support. The article is going to pay special attention to the opportunities the characters’ growing up environment offers, trying to display one of the novel’s main themes, that is, social inequality and its influence on the teenagers’ individual development.

PL

Celem artykułu jest szczegółowa analiza porównawcza postaw i zachowań dwóch bohaterek powieści Ma być czysto autorstwa Anny Cieplak, Julii i Oliwki. Na problemy poruszone w tekście patrzę przede wszystkim z perspektywy literaturoznawczej, niemniej staram się wykorzystywać również liczne konteksty socjologiczne i psychologiczne. Wychodzę z założenia, że moment transformacji dziecka w dorosłego ma szczególne znaczenie w procesie kształtowania się tożsamości. Bywa jednak trudny, a nastolatki nierzadko wymagają w tym czasie wsparcia rodzinnego czy instytucjonalnego. Zwrócę uwagę na możliwości oferowane przez środowisko, w którym wychowują się dziewczyny, starając się wyeksponować jeden z głównych tematówksiążki – nierówności społeczne i ich wpływ na rozwój indywidualny nastolatek.

Keywords

EN

Anna Cieplak; adolescence; social exclusion; class inequalities; institutional support

PL

Anna Cieplak; dorastanie; wykluczenie; nierówności klasowe; pomoc instytucjonalna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press
• Journal: Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość
• Year: 2022
• Issue: 1 (5)
• Pages: 1-20

Dates

published

2022

Contributors

author

Laura Janoszek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000327347250

References

• Brzuchowska Z.: Powieść dla dziewcząt, powieść pensjonarska. W: Słownik literatury popularnej. Red. T. Żabski. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 450.
• Cieplak A.: Lata powyżej zera. Wydawnictwo Znak Literanova, Kraków 2017.
• Cieplak A.: Ma być czysto. Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017.
• Duda A.: Znaczenie konsumpcji dla młodzieży. W: Dzieci i młodzież XXI w. – ujęcie społeczne. Red. K. Maciąg, M. Maciąg. Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin 2017, s. 139–162.
• Eribion D.: Powrót do Reims. Tłum. M. Ochab. Wydawnictwo Karakter, Kraków 2019.
• Jabłońska M.: Człowiek w cyberprzestrzeni – wprowadzenie do psychologii Internetu. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.
• Jaworski M.: Poznańska Nagroda Literacka. Wszyscy jesteśmy gimbami – o książce „Ma być czysto” Anny Cieplak. „Gazeta Wyborcza. Poznań” z 16.05.2017. http://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,21812651,poznanska-nagroda-literacka-‑wszyscy-jestesmy-gimbami-o-ksiazce.html [dostęp: 25.02.2021].
• Kąkiel M.: Szkodliwa czystość. „Nowe Książki” 2017, nr 3, s. 93–94.
• Kujawa M.: Rozwój w kierunku zachowań sprzyjających nieprzystosowaniu społecznemu. W: Dziecko zagrożone wykluczeniem. Red. K. Biel, J. Kusztal. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, s. 13–38.
• Kusztal J.: Dziecko wobec prawa w rodzinie, szkole i wobec wymiaru sprawiedliwości. W: Dziecko zagrożone wykluczeniem. Red. K. Biel, J. Kusztal. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, s. 258–272.
• Łebkowska A.: Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2009.
• Łebkowska A.: O pragnieniu empatii w prozie polskiej XX wieku. „Teksty Drugie” 2002, nr 5, s. 155–170.
• Mitrenga A.: Psychologiczne aspekty krzywdzenia dzieci w procesie rozstawania się i rozwodu rodziców. W: Dzieci i młodzież XXI w. – ujęcie społeczne. Red. K. Maciąg, M. Maciąg. Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, Lublin 2017, s. 21–32.
• Pekaniec A.: Dzieciństwo i dorastanie w polskiej prozie najnowszej (rozmowa z Anną Cieplak, Anną Marchewką i Aleksandrą Zielińską). „CZY/tam/CZY/tu. Literatura dziecięca i jej konteksty” 2020, nr 1–2, s. 242–250.
• Pekaniec A.: Nominowane. Nagradzane. Debiutantki. „Nowa Dekada Krakowska” 2017, nr 4/5, s. 242–250.
• Ruszczyk J.: Czysty brud. „Twórczość” 2018, nr 12, s. 20–25.
• Sikorska I.: Psychologiczne aspekty zaburzeń zachowania u dzieci. W: Dziecko zagrożone wykluczeniem. Red. K. Biel, J. Kusztal. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, s. 39–74.
• Sławkowa E.: Obraz „gimbazy” w dyskursie literackim (na materiale książki Anny Cieplak „Ma być czysto”). W: Reprezentacje świata w dyskursach (modele, obrazy, wizje). Red. B. Ciesek-Ślizowska, B. Duda, K. Sujkowska-Sobisz. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2019, s. 320–330.
• Air maxy są niemodne. A. Cieplak w rozmowie z M. Olszewskim i M. Sowińskim. https://www.dwutygodnik.com/artykul/7025-air-maxy-sa-niemodne.html [dostęp: 25.02.2021].
• [A. Cieplak w wywiadzie z I. Suchecką. Część wywiadu dostępna na:] https://krytykapolityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/cieplak-samotny-jak-nastolatek/ [dostęp: 2.02.2021].
• [Wywiad przeprowadzony przez A. Obszańską w Radiowym Domu Kultury]. https://wydawnictwo.krytykapolityczna.pl/blog/wydarzenie/wywiad-gdydziecko-staje-sie-dorosle [dostęp: 25.02.2021].
• The Virgin Suicides. Reż. i scen. Sofia Coppola. Eternity Pictures 1999.

Identifiers

DOI

10.31261/Rana.2022.5.07

Biblioteka Nauki

29433670