W kręgu rywalizacji. Z dziejów Siedmiogrodu po bitwie pod Mohaczem

• Authors: Katarzyna Niemczyk

Title variants

DE

Im Kreise des Wettstreites. Die Geschichte von Siebenbürgen nach der Schlacht bei Mohács

EN

In the circle of competition: From the history of Transylvania after the Battle of Mohàcs

Abstracts

EN

The aim of the article is to present the history of Transylvania after the Battle of Mohàcs in 1526. The defeat of Hungary and the death of King Louis II the Jagiellonian in the battle changed the power structure in Central Europe. An agreement was made between the Jagiellonians and the Habsburgs in 1515; it was strengthened by marrying Louis the Jagiellonian to Maria Habsburg and by marrying Anna the Jagiellonian to Ferdinand Habsburg. After the death of Louis, who left no heir, the political power in Czech and Hungary was to go to the Habsburgs. However, there was no unanimous agreement on the candidate; as a result, a double election happened after the death of Louis the Jagiellonian. The gentry assembly in Székesfehérvár in November elected Jan Zápolya king, while the supporters of the Habsburgs elected Ferdinand at a competing assembly. The war became inevitable. Zápolya sought help in Turkey, hence Hungary became an area where two forces competed, the Habsburgs and Turkey. Transylvania, which was a part of the state of Hungary at the time, stood in the centre of the conflict. Transylvania remained in the focus of attention for Jan Zápolya and for Ferdinand Habsburg, but also for Petru Rareș, a Moldavian hospodar, and for the Sultan himself as well. The article aims to delineate this situation, with particular insight into the relations between Jan Zápolya, Petru Rareș, and Turkey.

DE

Der Artikel setzt sich zum Ziel, die Geschichte von Siebenbürgen nach der Schlacht bei Mohács im Jahre 1526 darzustellen. Die Niederlage Ungarns und der Tod des bisherigen Königs Ludwig II. in dieser Schlacht bedingten die Veränderung der Machtverhältnisse in Mitteleuropa. Kraft des Abkommens, das 1515 zwischen den Jagiellonen und Habsburgern getroffen und durch die Entscheidungen über Eheschließungen von Ludwig II. mit Maria von Habsburg und von Anna Jagiello mit Ferdinand I. von Habsburg bekräftigt wurde, sollte die Macht in Böhmen und Ungarn auf die Habsburger übergehen, falls Ludwig II. nachkommenlos gestorben wäre. Unter ungarischen Adligen bestand allerdings keine Übereinstimmung hinsichtlich dieser Kandidatur, deshalb kam es nach dem Tod Ludwigs II. zu einer Doppelwahl. Während die Ständeversammlung in Székesfehérvár im November Johann Zápolya zum König erwählte, stimmten die Anhänger der Habsburger auf einer Gegenversammlung für Ferdinand. Das bedeutete den Auftakt zu einem Krieg. Da Zápolya in der Türkei nach Unterstützung suchte, wurde Ungarn zum Kampfplatz von zwei Mächten: den Habsburgern und der Türkei. Im Mittelpunkt des Konflikts befand sich das Gebiet von Siebenbürgen (damals ein Teil Ungarns), das der Gegenstand des Interesses nicht nur von Johann Zápolya und Ferdinand I. von Habsburg, sondern auch von Petru Rareș - dem Moldauer Woiwoden, und selbst vom Sultan war. Im vorliegenden Artikel wird die komplizierte politische Lage unter besonderer Berücksichtigungder Verhältnisse zwischen Johann Zápolya, Petru Rareș und der Türkei umrissen. 

PL

Celem artykułu jest ukazanie losów Siedmiogrodu po bitwie pod Mohaczem w roku 1526. Klęska Węgier i śmierć dotychczasowego króla Ludwika Jagiellończyka w tejże bitwie spowodowały zmiany w układzie sił w Europie Środkowej. W myśl postanowień układu zawartego między Jagiellonami a Habsburgami w roku 1515, umocnionego decyzjami o małżeństwach Ludwika Jagiellończyka z Marią Habsburżanką i Anny Jagiellonki z Ferdynandem Habsburgiem, po bezpotomnej śmierci Jagiellończyka władza w Czechach i na Węgrzech miała przejść w ręce Habsburgów. Jednak wśród szlachty węgierskiej nie było zgodności co do tej kandydatury, toteż po śmierci Ludwika Jagiellończyka doszło do podwójnej elekcji. Podczas gdy zgromadzenie szlachty w Székesfehérvárze w listopadzie wybrało na króla Jana Zápolyę, zwolennicy Habsburgów na konkurencyjnym sejmie opowiedzieli się za Ferdynandem. To z kolei nieuchronnie musiało wieść do wojny. Jako że Zapolya szukał pomocy w Turcji, Węgry stały się obszarem rywalizacji dwóch sił: Habsburgów i Turcji. W centrum całego konfliktu znalazł się Siedmiogród (stanowiący wówczas część państwa węgierskiego), leżący w strefie zainteresowań nie tylko Jana Zápolyi i Ferdynanda Habsburga, ale także Piotra Rareșa – hospodara mołdawskiego, oraz samego sułtana. Celem artykułu jest zarysowanie owej skomplikowanej sytuacji, ze szczególnym uwzględnieniem relacji na linii Jan Zápolya – Piotr Rareș – Turcja.

Keywords

PL

Mołdawia; Polska; Jagiellonowie; Siedmiogród; bitwa pod Mohaczem

EN

Moldavia; Poland; Jagiellonians; Transylvania; the Battle of Mohàcs

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Średniowiecze Polskie i Powszechne
• Year: 2020
• Volume: 12
• Pages: 245-260

Dates

published

2020

Contributors

author

Katarzyna Niemczyk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Identifiers

DOI

10.31261/SPiP.2020.16.11

Biblioteka Nauki

1018592