Księgi korporacji rzemieślniczych Proszowic z XV wieku. Przyczynek do badań nad piśmiennictwem miejskim w średniowieczu

• Authors: Karol Nabiałek

Title variants

DE

Die Bücher von Handwerkskorporationen der Stadt Proszowice aus dem 15. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Forschung über die mittelalterlichen Schriftlichkeit

EN

Books of the Craft Corporations of Proszowice from the 15th Century. A Contribution to the Study of Urban Literacy in the Middle Ages

Abstracts

EN

In his article, Karol Nabiałek is concerned with the documentation of craft guilds from the city of Proszowice in the Kraków area (Małopolska or Lesser Poland). He examines two manuscripts - the blacksmiths’ and the tailors’. Both books were probably started in the 1480s and were kept through the sixteenth and eighteenth centuries. The appropriate method of dating of such books must be based identifying the paper on which they are written. Nabiałek has prepared codicological descriptions and carried out an overview of the contents of both manuscripts. He has made an attempt to determine the status of these corporations. The blacksmiths’ manuscript was probably both a guild and a confraternity book. The tailors’ files initially contained a list of members of the religious confraternity, and, from the sixteenth century on, matters of the guild were entered in them. These manuscripts are rare examples of extant landmark works of medieval writing of professional craft corporations preserved in Poland.

DE

Der Artikel beschäftigt sich mit der Selbstdokumentation von Handwerkerzünften aus der Stadt Proszowice im Krakauer Land (Kleinpolen). Es werden zwei Manuskripte behandelt, und zwar die Handschriften von Schmieden und Schneidern. Beide Bücher entstanden wahrscheinlich in den 1480er Jahren und wurden vom 16. bis zum 18. Jahrhundert weitergeführt. Für die Datierung der Bücher ist die Identifizierung des Papiers, auf dem sie verfasst wurden, entscheidend. Es wurden kodikologische Beschreibungen erstellt und der Inhalt der beiden Handschriften charakterisiert. Des Weiteren wurde ein Versuch unternommen, den Status der Korporationen zu ermitteln. Im Falle der Handschrift von Schmieden handelte essich wahrscheinlich sowohl um das Zunft- als auch um das Bruderschaftsbuch. Die Akten von Schneidern enthielten zunächst ein Verzeichnis der Bruderschaftsmitglieder und ab dem 16. Jahrhundert wurden darin auch die Angelegenheiten der Zunft eingetragen. Die erhaltenen Manuskripte bilden seltene Beispiele für mittelalterliche Handschriften der Berufskorporationen aus dem Gebiet Polens.

PL

 Artykuł dotyczy dokumentacji własnej cechów rzemieślniczych z miasta Proszowice w ziemi krakowskiej (Małopolska). Omówiono dwa rękopisy – kowali i krawców. Obie księgi zostały założone prawdopodobnie w latach 80. XV wieku i były dalej prowadzone w XVI–XVIII wieku. Dla datacji ksiąg kluczowe znaczenie ma identyfikacja papieru, na którym je spisano. Sporządzono opisy kodykologiczne oraz dokonano charakterystyki zawartości obu rękopisów. Podjęta została próba ustalenia statusu tych korporacji. W wypadku rękopisu kowali prawdopodobnie była to jednocześnie księga cechowa i bracka. Akta krawców początkowo zawierały wykaz członków bractwa religijnego, a od XVI wieku zaczęto w nich umieszczać sprawy cechowe. Zachowane rękopisy stanowią przykład dość nielicznie zachowanych z terenu Polski zabytków średniowiecznego piśmiennictwa korporacji zawodowych.

Keywords

DE

Bücher der Handwerkskorporationen; Zunft; Bruderschaft; Schriftlichkeit; Kodikologie

PL

księgi korporacji; cech; bractwo; piśmiennictwo miejskie; kodykologia

EN

corporate books; guilds; fraternity; urban literacy; codicology

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Średniowiecze Polskie i Powszechne
• Year: 2021
• Volume: 13
• Pages: 101-132

Dates

published

2021

Contributors

author

Karol Nabiałek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Identifiers

DOI

10.31261/SPiP.2021.17.06

Biblioteka Nauki

1955673