O ślepocie poznawczej i etycznej i o świeckiej humanistyce naturalnej wywiedzionej z opowiadania Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego

• Authors: Kordian Bakuła

Title variants

EN

On cognitive and ethical blindness, and on natural secular humanities on the basis of Adolf Dygasiński’s short story “Świat i ślepa dziewczyna” [The world and a blind girl]

Abstracts

EN

Kordian Bakuła’s article deals with chosen problems of ecological humanities. Adolf Dygasiński’s short story has been regarded as a precursor of contemporary trends in the humanities due to the way in which it addresses issues which are alive and topical nowadays: natural cultivation of truth, sensual and direct cognition, coexistence and compassion with nature. According to Bakuła, they constitute the project of the natural secular humanities.

PL

W artykule podjęto niektóre problemy humanistyki ekologicznej. Opowiadanie Adolfa Dygasińskiego uznano za prekursorskie wobec współczesnych kierunków, zawiera bowiem pojęcia dzisiaj żywe, potrzebne, jak naturalne uprawianie prawdy, zmysłowe, bezpośrednie poznanie, współżycie i współodczuwanie z przyrodą. Zdaniem autora artykułu wchodzą one w skład naturalnej humanistyki świeckiej.

Keywords

PL

natura; poznanie; moralność; wychowanie; humanistyka ekologiczna; humanistyka naturalna

EN

nature; cognition; ethics; education; ecological humanities; natural humanities

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego
• Year: 2022
• Volume: 31
• Pages: 1-13

Dates

published

2022

Contributors

author

Kordian Bakuła

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/000000024049846X

References

• Barcz A., 2016, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice.
• Dittes F., 1883, Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, z niemieckiego opracował A. Dygasiński, Wydawnictwo Przeglądu Tygodniowego, Warszawa, http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=6595&from=pubindex&dirids=82&lp=20 [dostęp: 23.06.2022].
• Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, w: Od pamięci biodziedzicznej do postpamięci, red. T. Szostek, R. Sendyka, R. Nycz, Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, Warszawa, s. 15–39.
• Dygasiński A., 1954, Świat i ślepa dziewczyna. (Obrazek sielski), w: Tenże, Nowele. 2, [Dzieła wybrane. T. 5, kom. red. J.Z. Jakubowski, B. Horodyski, M. Żmigrodzka], Czytelnik, Warszawa 1954, s. 5–53.
• Horoch W., 2006, Znaczenie pedagogii naturalnej Rousseau w dziejach wychowania, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900–1939, wstęp S. Sztobryn, oprac. S. Sztobryn, M. Świtka, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk, s. 277–286.
• Jezierski F.S., 1791, Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione, M. Gröll, Warszawa, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/26341/edition/23824/content [dostęp: 23.06.2022].
• Linde S.B., 1808, Słownik języka polskiego, T. 1, cz. 2: G–L, Drukarnia Pijarów, Warszawa, https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/8178/edition/12852/content [dostęp: 23.06.2022].
• Protagoras, 1989, Sztuka erystyki, tłum. J. Gajda, w: J. Gajda, Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 215–229.
• Rousseau J.J., 1955, Emil, czyli o wychowaniu, T. 2, przeł. z języka francuskiego W. Husarski, do druku przygotował F. Wnorowski, wstępem i komentarzem opatrzył J. Legowicz, Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
• Sekstus Empiryk, 1992, [Podstawy wątpienia w wiedzę], w: Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych, red. Z. Cackowski, M. Hetmański, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, Wrocław, s. 42–44.
• Skała A., 2013, Adolf Dygasiński – niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Tatarkiewicz W., 2007a, Historia filozofii, T. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, wyd. 19, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tatarkiewicz W., 2007b, Historia filozofii, T. 3: Filozofia XIX wieku i współczesna, wyd. 19, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wolfe C., 2013, Animal studies, dyscyplinarność i post(humanizm), przeł. K. Krasuska, „Teksty Drugie”, 1–2, s. 125–153, pobrano z: http://rcin.org.pl/Content/62025/PDF/WA248_79066_P-I-2524_wolfe-animal_o.pdf [23.06.2022].

Identifiers

DOI

10.31261/TPDJP.2022.31.04

Biblioteka Nauki

28395254