Rekrutacja do Waffen SS na polskich ziemiach okupowanych w opiniach dowódców SS (1939-1941)

• Authors: Ryszard Kaczmarek

Title variants

EN

The Waffen-SS recruitment in the Polish lands occupied by Nazi Germany in the opinions of the leaders of the SS (1939-1941)

Abstracts

EN

The articles discusses the attempts at recruiting Polish citizens to Waffen-SS during the first stage of the war (the years 1939-1941). According to the correspondence of the SS leaders, at the time Germans wanted to conscript only ethnic Germans (Volksdeutsche). However, the said group of the pre-war Polish citizens was so negligibly small that it stood no change of having been organized as a separate armed formation. Another advanture that wounded up as a fiasco was the attempt to forma a Waffen-SS unit composed of the so-called racially mixed folk, which included the Gorals (Highlanders), the Kashubians, and the Silesians, who were yet to be granted German citizenship. From 1942 onwards, after the Volksliste had been introduced in the so-called Third Reich-annexed Polish lands and after the previously enforced racial restrictions had been lifted, the Waffen-SS draft was conducted as a part of compulsary enlistment. Being in the Waffen-SS, that was responsible for war crimes, genocide and extermination of civil population, for was by the Poles unequivocally meant collaboration and equalled with the active participation in the atrocities perpetrated by the Nazi Germany.

PL

W artykule omówione zostały próby rekrutacji obywateli polskich do Waffen-SS w pierwszym etapie wojny (w latach 1939-1941). Z korespondencji dowódców SS wynika, że w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy chcieli zmobilizować wówczas, ze względów rasowych, tylko etnicznych Niemców (volksdeutschy). Jednak ta grupa przedwojennych polskich obywateli była tak znikoma, że nie dała szans na utworzenie osobnej formacji. Fiaskiem zakończyła się też próba stworzenia oddziałów Waffen-SS z tzw. ludności mieszanej pod względem rasowym, do której zaliczono Górali, Kaszubów i Ślązaków, którzy mieli dopiero otrzymać obywatelstwo niemieckie. Od 1942 roku, po wprowadzeniu volkslisty na tzw. polskich ziemiach wcielonych do Rzeszy Niemieckiej i po rezygnacji z obowiązujących do tej pory ograniczeń rasowych, pobór do Waffen-SS był przeprowadzany jako część przymusowego wcielenia do armii niemieckiej. Przynależność do Waffen-SS, odpowiedzialnego za zbrodnie wojenne, ludobójstwo i eksterminację ludności cywilnej na polskich ziemiach okupowanych, była przez Polaków oceniana jednoznacznie jako kolaboracjonizm i aktywny udział w zbrodniach nazistowskich Niemiec.

Keywords

PL

Waffen-SS; II wojna światowa; Generalne Gubernatorstwo; Polska; volkslista

EN

Waffen-SS; the Second World War; the General Government; Poland; Volksliste

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Wieki Stare i Nowe
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 22
• Pages: 1-19

Dates

published

2022

Contributors

author

Ryszard Kaczmarek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/000000019917063X

References

• Böhler J., Zbrodnie Wehrmachtu w Polsce. Wojna totalna, przeł. P. Pieńkowska-Wiederkehr, Warszawa 2009.
• Ceran T., Zapomniani kaci Hitlera. Volksdeutscher Selbstschutz w Polsce w 1939 r. Stan badań i postulaty badawcze, w: Polska pod okupacją 1939-1945, t. 1, red. M. Gałęzowski et al., Warszawa 2015.
• Clark Ch., Johannes Blaskowitz. Wierzący generał, w: Elita Wehrmachtu. 27 szkiców biograficznych, red. R. Smelser, E. Syring, przeł. A. Szymański, Warszawa 1999.
• Die SS, Elite unter dem Totenkopf: 30 Lebensläufe, Hrsg. R. Smelser, E. Syring, Paderborn-München-Wien-Zürich 2003.
• Elita Wehrmachtu. 27 szkiców biograficznych, red. R. Smelser, E. Syring, przeł. A. Szymański, Warszawa 1999.
• Grünberg K., Otręba B., Hans Frank na Wawelu, Włocławek 2001.
• Günter Grass bibliografia polska: 1958-2016, oprac. A. Fac et al., Gdańsk 2017.
• Höhne H., Der Orden unter dem Totenkopf. Die Geschichte der SS, München 2002.
• Kaczmarek R., Niemiecka polityka narodowościowa na terenach wcielonych do Rzeszy w latach 1939-1945, „Wieki Stare i Nowe” 2001, t. 2, s. 244-271.
• Kaczmarek R., Kolaboracja na terenach wcielonych do Rzeszy Niemieckiej, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2008, nr 7, s. 159-181.
• Kaczmarek R., Polacy w Wehrmachcie, Kraków 2010.
• Klee E., Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Wer war was vor und nach 1945, Frankfurt am Main 2003.
• Klietman K.-G., Die Waffen-SS. Eine Dokumentation, Osnabrück 1965.
• Kogon E., Der SS-Staat. Das System der deutschen Konzentrationslager, München 1946.
• Król C., Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945, Warszawa 2006.
• Kuraś B., Smoleński P., Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk, Wołowiec 2017.
• Lexikon der Wehrmacht, dostępne w Internecie: https://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/SSTotenkopf/SSTotenkopf8-R.htm (dostęp: 7.04.2022).
• Madajczyk C., Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t. 1, Warszawa 1970.
• Polska pod okupacją 1939-1945, t. 1, red. M. Gałęzowski et al., Warszawa 2015.
• Rempel G., Gottlob Berger. „Ein Schwabengeneral der Tat“, w: Die SS, Elite unter dem Totenkopf: 30 Lebensläufe, Hrsg. R. Smelser, E. Syring, Paderborn-München-Wien-Zürich 2003, s. 48-59.
• Rohrkamp R., „Weltanschaulich gefestigte Kämpfer“. Die Soldaten der Waffen SS 1933-1945. Organisation - Personal - Sozialstruktur, Paderborn-München-Wien-Zürich 2010.
• Szatkowski W., Goralenvolk. Historia zdrady, Zakopane 2012.
• Wegner B., Hitlers Politische Soldaten. Die Waffen-SS 1933-1945. Leitbild, Struktur und Funktion einer nationalsozialistischen Elite, 8. Auflage, Paderborn-München-Wien-Zürich 2008.
• Wichert W., Narodowy socjalizm w historiografii Republiki Federalnej Niemiec w latach 1986-2016, Szczecin 2018.
• Wieliński B.T., Wojna lekarzy Hitlera, Warszawa 2021.
• Williamson G., Die SS. Hitlers Instrument der Macht. Die Geschichte der SS von der Schutzstaffel bis zur Waffen-SS, Fränkisch-Crumbach 2013.
• Żerko S., Próba sformowania na Podhalu „Legionu Góralskiego” Waffen SS, „Przegląd Zachodni” 1997, nr 3, s. 217-222.

Identifiers

DOI

10.31261/WSN.2022.22.15

Biblioteka Nauki

27315997