Ojcowskie troski i radości Bazylego Rudomicza, czyli o dzieciach w rodzinie zamojskiego patrycjusza w drugiej połowie XVII wieku

• Authors: Monika Szamik

Title variants

EN

Fatherly Worries and Joys of Basil Rudomicz; or, about the Children in the Family of a Patrician of Zamość in the Second Half of the Seventeenth Century

Abstracts

EN

Monika Szamik aim in this article is to analyze childhood from the perspective of the father and his role in the life of children in the modern family. Lack of studies on this subject results, among other reasons, from the fact that relevant narrative sources are mostly produced by women over rather than men. Against this background, the poorly known diary of the Zamość burgher Basil Rudomich (approx. 1620-1672) stands out, containing numerous notes about his participation in the upbringing of children and their everyday life. The analysis undertaken by Szamik sheds new light on the role of the father in the modern family, enabling comparisons of different ways of fulfilling this role.

PL

Celem artykułu jest analiza dzieciństwa widzianego z perspektywy ojca i jego roli w życiu dzieci w rodzinie nowożytnej. Brak opracowań na ten temat wynika m.in. z przewagi przydatnych w takich badaniach źródeł narracyjnych wytworzonych przez kobiety nad tymi wytworzonymi przez mężczyzn. Na tym tle wyróżnia się słabo znany diariusz zamojskiego mieszczanina Bazylego Rudomicza (ok. 1620-1672). Zawiera on liczne zapiski o udziale autora w wychowaniu dzieci i ich codzienności. Badania nad tym źródłem pokazują w nowym świetle rolę ojca w rodzinie nowożytnej i umożliwiają porównywanie różnych sposobów jej realizowania.

Keywords

PL

dzieciństwo; ojcostwo; Bazyli Rudomicz (ok. 1620–1672); mieszczaństwo; Zamość

EN

childhood; fatherhood; Bazyli Rudomicz; townspeople; Zamość

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Wieki Stare i Nowe
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 23
• Pages: 1-18

Dates

published

2023

Contributors

author

Monika Szamik

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000156743207

References

• Ariès P., Historia dzieciństwa, przeł. M. Ochab, Gdańsk 1995.
• Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, przeł. K. Choiński, Warszawa 1998.
• Bartnicka K., Dziecko w świetle pamiętników i powieści polskiego Oświecenia, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1992, 35, s. 38-86.
• Froch W., Życie prywatne rektora Akademii Zamojskiej Rudomicza, „Kalendarz Lubelski” 1977, 20 (77), s. 179-182.
• Główczyński S., Hymenu echo wesołe przy solennych godach stanu małżeńskiego Jegomości Pana Adriana Krobskiego filozofijej doktora, elokwencji profesora, dziekana Akademiej Zamojskiej, Jegomości Sekretarza JKM i Jej Mci Panny Maryjanny Abrkówny, córy św. pamięci Jego Mości Pana Jędrzeja Abrka, Zamość 1672, Biblioteka UJ 17757 I.
• Historia ojców i ojcostwa, red. J. Delumeau, D. Roche, przeł. J. Radożycki, M. Paoletti-Radożycka, Warszawa 1995.
• Jan III Sobieski h. Janina (1629-1696), https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jan-iii-sobieski-1629-1696-krol-polski-wielki-ksiaze-litewski-etc (dostęp: 1.03.2023).
• Kabacińska K., Ojciec w pamiętnikach osiemnastowiecznych, w: Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska, K. Ratajczak, Poznań 2010, s. 95-108.
• Kabacińska-Łuczak K., Żołądź-Strzelczyk D., Codzienność dziecięca opisana słowami i obrazem. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVII w., Warszawa 2012.
• Kędziora A., Golliusz Jan (1634-1689), pamiętnikarz, https://www.zamosciopedia.pl/index.php/gk-gp/item/2766-golliusz-jan-1634-1694-pamietnikarz (dostęp: 28.02.2023).
• Kędziora A., Kołakowski Hieronim (ok. 1600-1655), profesor i rektor Akademii, dr filozofii i medycyny, lekarz, https://www.zamosciopedia.pl/index.php/koa-kop/item/1647-kolakowski-hieronim-ok-1600-1655-profesor-i-rektor-akademii-dr-filozofii-i-medycyny-lekarz (dostęp: 28.02.2023).
• Kubala L., Mieszczanin polski w XVII wieku. „Księga sklepowa Jana Markowicza kupca korzennego i ławnika miasta Krakowa”, w: idem, Szkice historyczne, seria I, Warszawa 1923.
• Obladen M., The Newborn. A Cultural and Medical History, Oxford 2021.
• Ojcowskie synom przestrogi. Instrukcje rodzicielskie (XVI-XVII w.), wstęp i objaśnienia M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017.
• Pliny The Elder, The Natural History, http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0137%3Abook%3D7%3Achapter%3D6 (dostęp: 6.03.2023).
• Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), red. M.E. Kowalczyk, D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017.
• Rudomicz B., Eufrazja charitum, to jest Radość weselna poczciwością ubogacona nimf łaskami rządzących (…) [Zamość 1659], w: Ludzie i zdarzenia w barokowym Zamościu, wybór i oprac. H. Wiśniewska, Lublin 1996, s. 106-107.
• Rudomicz B., Efemeros czyli Diariusz prywatny pisany w Zamościu w latach 1656-1672, przeł. W. Froch, oprac. M.L. Klementowski, W. Froch, t. 1-2, Lublin 2002.
• Słaby A., Ojcostwo. Relacje ojców i córek w świetle korespondencji okresu saskiego, w: W kręgu rodziny epok dawnych. Dzieciństwo, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2014, s. 297-308.
• Szamik M., Pobożność zamojskiego patrycjusza Bazylego Rudomicza (ok. 1620-1672) czyli o mieszczańskiej religijności barokowej inaczej, [w druku].
• Święty Tomasz z Akwinu, prezbiter i Doktor Kościoła, https://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-28.php3 (dostęp: 1.03.2023).
• Tazbir J., Dziecko w okresie staropolskim, w: Rodzina - jej funkcje przystosowawcze i ochronne, red. E. Hałoń, Warszawa 1995, s. 153-166.
• Tazbir J., Stosunek do dziecka w okresie staropolskim, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1995, 35, z. 3, 35-42.
• Żerek-Kleszcz H., The Death of Child in Old Polish Culture, „Acta Poloniae Historica” 1999, 79, s. 6-22.
• Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2002.
• Żołądź-Strzelczyk D., Polscy Jagiellonowie w roli ojców, w: Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie - ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku, red. K. Kabacińska, K. Ratajczak, Poznań 2010, s. 69-76.
• Żołądź-Strzelczyk D., Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVI-XVIII wieku - możliwości źródłowe i perspektywy badawcze, „Biuletyn Historii Wychowania” 2011, 27, s. 12-16.

Identifiers

DOI

10.31261/WSN.2023.23.09

Biblioteka Nauki

27316037